Ad Soylu Sözcükler

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-21-2012

Ad Soylu Sözcükler

Canlı ya da cansız, somut ya da soyut tüm varlıklara birer isim verilmiştir

İsimler varlıkları tanımak ve tanıtmak için kullanılan sözcüklerdir

Varlıklara isim verilmeseydi on*ları kolayca tanıma ve tanıtma, birbirlerinden ayırma olanağı bulamazdık

Fiil her türlü eylemi bildiren bir sözcük olarak ne kadar önemliyse isim de varlıkları ayırt etmemiz açısından o kadar önemlidir

"Ali bahçede top oynuyor" cümlesinde "Ali" insan ismi; "bahçe" bir yerin ismi; "top" bir oyun aracının ismi olarak yer alır

Varlıkların birçok temel özellikleri oldu*ğundan onların isimleri de bu özelliklere göre birçok çeşide ayrılır

Varlıklara verilişlerine göre isimler

Varlıkların oluşlarına göre isimler

Varlıkların sayılarına ve bir yerde bulu*nuşlarına göre isimler

Varlıklara Verilişlerine Göre İsimler

1

1

Özel İsim

Varlıklara tek tek verilmiş isimler*dir

Başka bir deyişle özel isim bir tek varlığa verilmiş isimdir

İnsanlara takılan isimler (Ali, Ayşe, Umut, Sevinç);

Hayvanlara takı*lan isimler (Boncuk

Kocabaş, Kılkuyruk);

Kıta, ülke, bölge, kent, köy, kasaba, dağ, ova, yol, akarsu, yıldız ve yıldız kümeleri, ulus, dil isimleri (Asya, Afganistan, İç Anadolu, Konya, Kırkgöz, Ekinözü, Ağrı, Çukurova, İstiklal Caddesi, Ceyhan, Merih, Küçükayı, Türk, Türkçe);

Her türlü kurum, kuruluş isimjeri (Türkiye Büyük Millet Meclisi, İstan*bul Üniversitesi, Yardımsevenler Derneği);

Gazete, dergi, kitap isimleri (Cumhuriyet, Nokta, İnce Memed)

özel isim sayılır

Özel isimlerin ilk harfi büyük yazılır

Birkaç söz*cükten oluşan isimlerde bağlaçlar dışında tüm sözcükler büyük harfle başlar

Ayrıca özel isimlerin aldığı

-i, -e, -de, -den (hal ekleri)

-in, -i (tamlayan ve tamlanan ekler)

-di, -miş, -se, -im, -sin, -dir (ek fiille)

-le (bağlaç);

-ler (çoğul eki) ekleri

kesme işaretiyle (') ayrılır:

Orhan'ı, Ankara'ya, Türkiye'de, Kapalıçarşı'dan, İstanbul'un iki yakası, Atatürk Türkiye'si, Ahmet'ti, Sivas'mış, Milli Eğitim Bakanlığı'ysa, Türk'üm, Mehmet'sin, Türki*ye Büyük Millet Meclisi'dir; Ali'yle, Suat' lar

1

2

Cins İsmi

Aynı türden varlıkların tümüne birden verilmiş isimlerdir

Yanlış olarak "cins isim" biçiminde kullanılmaktadır

Cins isimle*ri kendi türleri içinde yer alan tüm varlıkları kapsadıkları gibi o cins içindeki varlıkları tek tek de kapsar:

Çocuk ağlıyor (bilinen, görülen bir çocuk)

Çocuk ilgi bekler (tüm çocuklar)

10-21-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Ad Soylu Sözcükler Ad Soylu Sözcükler Canlı ya da cansız, somut ya da soyut tüm varlıklara birer isim verilmiştir İsimler varlıkları tanımak ve tanıtmak için kullanılan sözcüklerdir Varlıklara isim verilmeseydi onları kolayca tanıma ve tanıtma, birbirlerinden ayırma olanağı bulamazdık Fiil her türlü eylemi bildiren bir sözcük olarak ne kadar önemliyse isim de varlıkları ayırt etmemiz açısından o kadar önemlidir "Ali bahçede top oynuyor" cümlesinde "Ali" insan ismi; "bahçe" bir yerin ismi; "top" bir oyun aracının ismi olarak yer alır Varlıkların birçok temel özellikleri olduğundan onların isimleri de bu özelliklere göre birçok çeşide ayrılır Varlıklara verilişlerine göre isimler Varlıkların oluşlarına göre isimler Varlıkların sayılarına ve bir yerde bulunuşlarına göre isimler Varlıklara Verilişlerine Göre İsimler 11 Özel İsim Varlıklara tek tek verilmiş isimlerdir Başka bir deyişle özel isim bir tek varlığa verilmiş isimdir İnsanlara takılan isimler (Ali, Ayşe, Umut, Sevinç); Hayvanlara takılan isimler (Boncuk Kocabaş, Kılkuyruk); Kıta, ülke, bölge, kent, köy, kasaba, dağ, ova, yol, akarsu, yıldız ve yıldız kümeleri, ulus, dil isimleri (Asya, Afganistan, İç Anadolu, Konya, Kırkgöz, Ekinözü, Ağrı, Çukurova, İstiklal Caddesi, Ceyhan, Merih, Küçükayı, Türk, Türkçe); Her türlü kurum, kuruluş isimjeri (Türkiye Büyük Millet Meclisi, İstanbul Üniversitesi, Yardımsevenler Derneği); Gazete, dergi, kitap isimleri (Cumhuriyet, Nokta, İnce Memed) özel isim sayılır Özel isimlerin ilk harfi büyük yazılır Birkaç sözcükten oluşan isimlerde bağlaçlar dışında tüm sözcükler büyük harfle başlar Ayrıca özel isimlerin aldığı -i, -e, -de, -den (hal ekleri) -in, -i (tamlayan ve tamlanan ekler) -di, -miş, -se, -im, -sin, -dir (ek fiille) -le (bağlaç); -ler (çoğul eki) ekleri kesme işaretiyle (') ayrılır: Orhan'ı, Ankara'ya, Türkiye'de, Kapalıçarşı'dan, İstanbul'un iki yakası, Atatürk Türkiye'si, Ahmet'ti, Sivas'mış, Milli Eğitim Bakanlığı'ysa, Türk'üm, Mehmet'sin, Türkiye Büyük Millet Meclisi'dir; Ali'yle, Suat' lar 12 Cins İsmi Aynı türden varlıkların tümüne birden verilmiş isimlerdir Yanlış olarak "cins isim" biçiminde kullanılmaktadır Cins isimle*ri kendi türleri içinde yer alan tüm varlıkları kapsadıkları gibi o cins içindeki varlıkları tek tek de kapsar: Çocuk ağlıyor (bilinen, görülen bir çocuk) Çocuk ilgi bekler (tüm çocuklar)