06-24-2009
|
#1
|
Şengül Şirin
|
Ansiklopedi- Enkyklios Paideia
ANSİKLOPEDİ- enkyklios paideia
Eski Yunanca'dan gelen "ansiklopedi" sözcüğü (enkyklios paideia) bütün bilimler ya da bilgilerin tümü anlamına gelir Günümüzde önemli konularda bilgi veren ya da yalnızca bir konuda ayrıntılı bilgileri kapsayan kitaplar sık sık "ansiklopedi" başlığı altında yayımlanmaktadır
Ansiklopediler genellikle sözlükler gibi alfabetik düzende hazırlanır Böylece herhangi bir madde kolaylıkla bulunabilir Ansiklopediler ya birkaç ya da çok sayıda ciltten oluşur ve genellikle sonunda dizin yer alır Dizin okuyucunun aradığı bilgilerin, hangi maddelerde olduklarını gösterir
Ansiklopedilerin güncelliğini koruması için bilgiler belli aralıklarla gözden geçirilerek yeni basımları yapılır ya da ek ciltler çıkarılır Örneğin, tıp bilimi ya da uzay araştırmalarına ilişkin maddelerin kısa aralarla gözden geçiril „ mesi gereklidir Çünkü bu konularda sık sık yeni buluşlar ortaya çıkmaktadır
Günümüze ulaşan en eski ansiklopedi İS 1 yüzyılda Romalı Plinius'un yazdığı Historia Naturalis'ür ("Doğa Tarihi") Plinius'un verdiği bilgiye göre 37 ciltte, 100 yazarın 2 000 kitabından derlenmiş 20 000 yazı içermektedir
Ortaçağ boyunca çeşitli yazılar ve ilginç bilgiler içeren çok sayıda kitap yazıldıysa da yazıların alfabetik bir düzen içinde hazırlanması 17 yüzyıldan önce gerçekleşemedi
Ephraim Chambers 1728'de iki ciltlik önemli bir ansiklopedi yayımladı Chambers'e göre yapıtı "bilimler topluluğu" niteliğindeydi Bundan kısa bir süre önce bir Çin imparatoru
için hazırlanan bir ansiklopedi ise 5 020 cilde ulaşmıştı
18 yüzyılda ilerici Fransız düşünür ve bilim adamları, Diderot ve d'Alembert'in öncülüğünde Encyclopedie'yi hazırladılar Chambers'in Cyclopaedia'smm Fransızca çevirisi
„ olarak başlayan bu yapıt dünyanın en ünlü ansiklopedilerinden biri oldu Encyclopedie yalnızca okuyucularına bilgi vermekle kalmıyor, aynı zamanda onların görüşlerini de etkilemeye çalışıyordu Hem kilisenin hem de siyasal iktidarın görüşlerine ve uygulamalarına karşı çıktığı için bu yapıtı çıkaranlar sık sık baskılarla karşı karşıya kaldı
Encyclopaedia Britannica ilk kez 1768'de Iskoçya'da haftalık fasiküller biçiminde yayımlandı 1771'de tamamlandığında 2 689 sayfadan oluşan üç ciltlik bir ansiklopedi oldu Yaklaşık 150 yıllık bir dönem içinde gözden geçirilerek 13 basım daha yapıldı Bundan sonra yayımcılar ansiklopedinin sürekli gözden geçirilip güncelleştirildiği yeni bir uygulamaya başladılar Encyclopaedia Britannica 1911'den beri ABD'de
yayımlanmaktadır 1974'te çıkan 15 basım için ansiklopedinin biçimi değiştirilerek üç bölüm olarak düzenlendi Bu basım 1985'te yeniden gözden geçirilerek yayımlandı
19 yüzyılda yayımlanan öteki önemli ansiklopediler arasında Fransa'da Pierre Larousse'un hazırladığı Grand Dictionnaire Üniversel du XIXe Siecle'i (186676; "19 Yüzyılın Büyük Evrensel Sözlüğü") ve Almanya'da Friedrich Arnold Brockhaus'un yayımladığı Brockhaus'u sayabiliriz
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|
|
|