Ansiklopedi- Enkyklios Paideia
 

ANSİKLOPEDİ- enkyklios paideia



Eski Yunanca'dan gelen "ansiklopedi" sözcüğü (enkyklios paideia) bütün bilimler ya da bilgilerin tümü anlamına gelir. Günümüzde önemli konularda bilgi veren ya da yalnızca bir konuda ayrıntılı bilgileri kapsayan kitaplar sık sık "ansiklopedi" başlığı altında yayımlanmaktadır.

Ansiklopediler genellikle sözlükler gibi alfabetik düzende hazırlanır. Böylece herhangi bir madde kolaylıkla bulunabilir. Ansiklopediler ya birkaç ya da çok sayıda ciltten oluşur ve genellikle sonunda dizin yer alır. Dizin okuyucunun aradığı bilgilerin, hangi maddelerde olduklarını gösterir.

Ansiklopedilerin güncelliğini koruması için bilgiler belli aralıklarla gözden geçirilerek yeni basımları yapılır ya da ek ciltler çıkarılır. Örneğin, tıp bilimi ya da uzay araştırmalarına ilişkin maddelerin kısa aralarla gözden geçiril „ mesi gereklidir. Çünkü bu konularda sık sık yeni buluşlar ortaya çıkmaktadır.

Günümüze ulaşan en eski ansiklopedi İS 1. yüzyılda Romalı Plinius'un yazdığı Historia Naturalis'ür ("Doğa Tarihi"). Plinius'un verdiği bilgiye göre 37 ciltte, 100 yazarın 2.000 kitabından derlenmiş 20.000 yazı içermektedir.

Ortaçağ boyunca çeşitli yazılar ve ilginç bilgiler içeren çok sayıda kitap yazıldıysa da yazıların alfabetik bir düzen içinde hazırlanması 17. yüzyıldan önce gerçekleşemedi.
Ephraim Chambers 1728'de iki ciltlik önemli bir ansiklopedi yayımladı. Chambers'e göre yapıtı "bilimler topluluğu" niteliğindeydi. Bundan kısa bir süre önce bir Çin imparatoru
için hazırlanan bir ansiklopedi ise 5.020 cilde ulaşmıştı.

18. yüzyılda ilerici Fransız düşünür ve bilim adamları, Diderot ve d'Alembert'in öncülüğünde Encyclopedie'yi hazırladılar. Chambers'in Cyclopaedia'smm Fransızca çevirisi

„ olarak başlayan bu yapıt dünyanın en ünlü ansiklopedilerinden biri oldu. Encyclopedie yalnızca okuyucularına bilgi vermekle kalmıyor, aynı zamanda onların görüşlerini de etkilemeye çalışıyordu. Hem kilisenin hem de siyasal iktidarın görüşlerine ve uygulamalarına karşı çıktığı için bu yapıtı çıkaranlar sık sık baskılarla karşı karşıya kaldı.

Encyclopaedia Britannica ilk kez 1768'de Iskoçya'da haftalık fasiküller biçiminde yayımlandı. 1771'de tamamlandığında 2.689 sayfadan oluşan üç ciltlik bir ansiklopedi oldu. Yaklaşık 150 yıllık bir dönem içinde gözden geçirilerek 13 basım daha yapıldı. Bundan sonra yayımcılar ansiklopedinin sürekli gözden geçirilip güncelleştirildiği yeni bir uygulamaya başladılar. Encyclopaedia Britannica 1911'den beri ABD'de

yayımlanmaktadır. 1974'te çıkan 15. basım için ansiklopedinin biçimi değiştirilerek üç bölüm olarak düzenlendi. Bu basım 1985'te yeniden gözden geçirilerek yayımlandı.
19. yüzyılda yayımlanan öteki önemli ansiklopediler arasında Fransa'da Pierre Larousse'un hazırladığı Grand Dictionnaire Üniversel du XIXe Siecle'i (186676; "19. Yüzyılın Büyük Evrensel Sözlüğü") ve Almanya'da Friedrich Arnold Brockhaus'un yayımladığı Brockhaus'u sayabiliriz.