Meyve Lifleri

Meyve Lifleri <div id="post_message_6580">Bazı tropik ve subtropık ülkelerde, bazı bitkilerin meyvelerinde lif bulunmakta ve bunlardan değişik amaçlarla yararlamlmaktadırAncak bunların hem çeşitleri hemde üretim miktarları azdır Kullanım alanları da fazla değildir Bu bölümde başlıca meyve lifleri hakkında kısaca bilgi verilecektir

Kapok ( Ceiba pentandra gaertn) Lifleri
Çeşitli literatürde kapok adı altında değişik liflerden söz edilmekte ise de esas kapok lifleri Bombaceae familyasına dahil Ceiba pentandra gaertn Den elde edilen liflerdir Bu bitkinin sinonimi Ceiba caseaira medic, Boınbax pentandrum L Eriodeııdrum enfractuosum DC dir Bu bitkiden elde edilen liflere "Kapok" veya "Java kapoğu" denilmektedir

Bitki tropik Amerika, Doğu Afrika, Batı Afrika, Hindistan, Seylan Filipinler ve Endonezya'nın doğal bitkisidir Genel olarak ekvatorun 15 derece kuzey ve güneyinde kalan bölgeler iyi kapok ürünü elde edilen bölgelerdir Deniz seviyesinden 450 m kadar yükseklekte yetişenleri en fazla verim ve en iyi kalite ürün verenlerdir

Kapok Ziraatı Ve Hasadı
Ağaç şeklinde olan bitkinin gövdesi 120-150 cm yüksekliği 15-30 m dır (Şekil 190) Doğal olarak yetişebildiği gibijifi için de özel olarak yetiştirilmektedir Ziraatı için genellikle nehir kenarlarındaki düz araziler uygundur Üretimi tohum veya sürgünden yapılır Tohumla üretim daha yaygındar Derin kök salması ile kuvvetli rüzgarlara karşı koyabilmededir

En fazla üretiminin yapıldığı Endonezya'da kapok ağacı mayıs ayı ortalarında çiçek açmağa başlar Bütün çiçeklerin açılması, pamukta olduğu gibi aynı anda olmaz Çiçeklerin tamamen açılması l av sürer Bu nedenle meyvelerin olgunlaşması da değişik zamanlarda olııı Masat eylül ayından kasım ayına kadar sürer

Bitki, tohumun ekiminden itibaren 24 yılda ürün vermeye başlar
Fakat en randımanlı verim 7-10 yıllar arasındadır verim 40 kg olup, verim 60 kg ma çıkarsa çok iyi sayılır Bir dekarda yaklaşk 30 kapak ağaç, bulunur Liflen ağacın kapsülleri yani meyveleri içinde oluşur Her kapsül 5 bölmelidir 10-15 cm uzunluğunda olan kapsüller büyükçe bir muzu andırır Kapsülün yaklaşık %,7 si liftir Kapsüller olgunlaşıp iriliği alıp çatladığı zaman hasat edilir Bu devrede kapsüllerin renk yeşilden kahverengine döner Hasat, kapsüllerin teker teker toplamım şeklinde yapılır Bu işlem pamukta olduğu gibi, 2-3 seferde yapıl,, Olgu olmayan kapsüllerin toplanması, kaliteyi düşürür Diğer yandan lifler kapsıı1 çeperinin içine doğru yapışık olduğundan olgun olmayan liflen çekip almak zor olur ve çekme sırasında lifler kopabilir O bakımdan hasat zamanını izı belirlemek ve olgun kozaları hasat etmek önemlidir

Liflerin elde Edilmesi
Kapsüller toplanır toplanmaz arabalarla lif ayırma yerlerine yetinin ve geniş tablalar üzerine serilir İyi çatlamış ve olgun kapsüllerden lirler elle kolayca çıkarılabilir Kapsüllerin her bölmesinde liderle birlikte tohumlar bulumu Dolayisiyle lifler tohumla birilikte çıkarılmış olur Kapok tohumları büyükçe karabiber gibi olup % 25 oranında yağ içerir

Tohumla birlikte alınan liflerin tohumlardan ayrılmasını sağlamak için çeşitli usuller uygulanmaktadır Örneğin lifler elle ayrılabıldığı gibi makmalarla da ayrılmaktadır

Elle ayırmada lifler, tahta sopalarla hafif dövülerek gevşetilir Daha sonra eleklerden geçirilerek tohumlar elek altında toplanır Bu sırada çok fazla lif de etrafa yayıldığından işçiler maske kullanmak zorundadır

Makina ile liflerin ayrılması , pamukta kullanılan merdaneli çırçır makinalarına benzer aletlerle olur Lifler bir taraftan verilir, silindirler aksi yönde dönerken arkaya geçen lifler hava akımı ile çekilerek temiz bir yere yığılır Tohumlar ise merdanelerin ön tarafında toplanır Bu makınaların verimliliği gelişmişlik durumlarına göre günde 200-1000 kg liftir

Elde edilen lifler pamukta olduğu gibi balyalanır Ancak basıncın çok fazla olmaması gerekir Çok fazla basınçta liflerin elastikiyeti ve diğer bazı özellikleri bozulabilmektedir Az basınçta ise, büyük hacimli balyaların elde edilmesi taşıma masraflarını arttırır Ortalama basınç 5 kg/cm2 olmalıdır Balyalar genellikle 15-55 kg ağırlığında ve 02-06 m2 hacimlidedir ~5 kg ağırlığında olanları da vardır Balyalamada jüt çuvallar kullanılır

Kapok Liflerinin Özellikleri
Kapok lifleri tek hücredir Mikroskopta, uzunluğuna ince kordelalar şeklinde görülür Enine kesiti ise oval veya yuvarlaktır Olgun olmayanlar, pamuk liflerinin olgun olmayanları gibi, yani çubuk şeklinde görülür Olgun liflerde dahi lumen geniş, çeper dardır Lif uzunluğu 7-32 mm, ortama 18 mm, lif inceliği 30-36 mikrondur Kapok liflen son derece parlak, krem-sarı renkte, ipeğimsi bir görünüşe sahiptir Özgül ağırlığı 30 Co de 00388 olup çok hafiftir

Kapok lifleri hafif olmaları nedeni ile denizcilikle, can kurtaran yelek ve simitlerinin yapımında tercih edilir Bu alanda tercih edilişlerinin bir başka nedeni rutubeti çok ax emmesidir Rezılvenslen çok iyi olduğundan yatak,şilte, yastık, mobilyalarda da dolgu olarak kullanılır Ayrıca pilot elbiselerinin yapımında da kullanılmaktadır Sıcaklığı geçirimi düşük olduğundan izole edici olarak kullanılır Ses izolasyonunda da tercih edilir

Kapok hilen ince mukavemete sahiptir
Kimyasal yapısında bulunan bazı maddelerin oranları pamukla karşılaştırılarak aşağıdaki Tablo da verilmiştir

Kapok Ve Pamuğun Karşılaştırmalı Kimyasal Analizi

Bileşikler Kapok PamukSelülöz 636 940Lignin 130 -Pentozanlar 230 50Kül 13 14 __________________