![]() |
Osmanlı Ordusu |
![]() |
![]() |
#1 |
Şengül Şirin
![]() |
![]() Osmanlı OrdusuOsmanlı Devleti Ordusu veya resmi adıyla Ordu-yi Hümâyûn (Osmanlıca: اردوي همايون) Osmanlı Devleti'nin ordusudur ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Osmanlı Ordusu Muharebe Sancağı 1453-1798 Osmanlı Ordusunun kuruluş tarihi olan 1363 (H ![]() Yeniçeri Ocağı''nın lağvı (kaldırılması) olan Yeniçeri, Hıristiyan çocuklarından devşirme yöntemi ile yetiştirilen askerdir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 1826 (H ![]() ![]() Osmanlı ordu teşkilatı, Anadolu Selçukluları, İlhanlılar ve Memlüklüler devletlerinin askeri teşkilat yapılarından belirli ölçülerde yararlanılarak kurulmuştur ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Yeniçeri''ler 1000 kişiden oluşurken Yeniçeri, Osmanlı Devleti'nde askeri bir sınıftır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Kanuni Sultan Süleyman döneminde 12 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() III ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() III ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Cebehane Karakullukçusu Cephane Muhafızı Cebehane Çorbacısı Cephane Subayı Bostancı Saray Muhafızı Satır Tören Kıtası Eri Yeniçerilerin kuruluşu ve düzenlenmesi Kanuni döneminde tamamlanarak ortalarının sayısı 196 olmak üzere sınırlandırılmıştır ![]() ![]() ![]() Diğer kapıkulu ocaklarından da zamana göre arttırma ve eksiltmeler olmuştur ![]() ![]() ![]() ![]() Ülkeler zaptedildıkçe bu ülkelerin tımar, zeamet ve has''ın Padişahlar tarafından ödüllendirilerek, savaşta yararlık gösterenlerden hak sahiplerine bölündüğünden, topraklı süvarisinin sayıları gittikçe çoğalmış, Kanuni döneminde yaklaşık olarak 150 ![]() ![]() ![]() Evliya Çelebi, Kanuni devrinde topraklı süvarisinin yani tımar, zeamet ile bunların yasal olarak savaşta çıkarmaları gereken Cebelu''ların Kanuni Süleyman''ın yasasınca Rumeli''de 74600, Anadolu''da 91600 ki toplam olarak 166200 süvariden oluştuğunu bildirmektedir ![]() ![]() ![]() ![]() Yol Haseki Saray muhafız subayı Çuhadar Padişahın giyeceklerini muhafaza edip taşıyan Bölükağası Yeniçeri bölük kumandanı Askeri güçler toplamına gelince, bu da bir ölçüde kalmamıştır ![]() ![]() ![]() Çünkü Osmanlı tarihlerine göre bu seferlerden hemen sonra kapıkulu askerlerinden olmak üzere 70394 yeniçeri, 12153 cebeci, 5084 topçu, 676 top arabacısı, 15000 süvari ki toplam 103307 kişilik bir askeri kuvvet bulundurulduğundan, Marsigly''ye göre ise Kanuni Süleyman yasasınca kapıkulu askeri İçin sınırlandırılan 74 ![]() ![]() Kanuni Sultan Süleyman Hazretlerinin 300 top, 300 ![]() ![]() ![]() Çırak Esnaf Esnaf Çırağı Usta Küçük Rütbeli Yeniçeri Subayı Kalyoncu Yelkenli Gemi Efradından Tulumbacı' Yeniçeri Ocağında Etfaiye Eri Gerçekten, Marsigli''nin askeri sınıfların sayılarına ait broşürüne koyduğu cetvel incelenirse, mevcut olan askeri sınıflardan bazısının kuvvetini almadığı görülür ![]() ![]() ![]() Evliya Çelebi elinde fermanla maaş alan vazife isteklisi asker sayısının Kanuni devrinde 500 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Böylece verdiğimiz bilgilerden anlaşılacağı gibi barış halinde yaklaşma veya durumun müsaadesinde askeri İndirim yani kısıtlama ile tasarrufa çok uyulduğu zamanlar dışında olmak üzere normal durumlarda genellikle Osmanlı Devleti Kuvvetleri toplamı 400 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Askeri Ödenekler Askeri kuruluşlar, konusunda verilen bilgilerden anlaşılacağı gibi, önceleri askeri ödeneklerin, askeri sınıflara göre çok çeşitleri vardı ![]() ![]() ![]() Kalpaklı Şubara Neferi Nizamı Cedid Neferi Şubara Neferi III ![]() Önceleri yeniçerilere günde 1 akçe bağlanmışken sonraları günlük ulufe leri 3''er 1600 yılına doğru beşer, 17 nci yüzyılda ise 7''şer akçeye yükselmişti ![]() ![]() ![]() Günlük ulufe lerin kurallarca üçer veya beşer akçeden ibaret olduğu dönemlerde bile "Terakki" adı verilen bazı emektarların muharebe ve muhasaralarda "Serdengeçti" ve "Dalkılıç" yazılanların ulufe lerine zamlar yapıldığı için gerçekten erlerin ulufeleri farklı olduğundan içlerinden 15 akçeye kadar ulufesi olanlar bulunurdu ![]() Cebeci, topçu, arabacı gibi öteki kapıkulu ocaklarına bağlı erlerin gündelikleri de aşağı yukarı yukarıda yazılan miktarlar dolayında idi ![]() ![]() 16 ncı yüzyıl sonlarında daha madeni paraların karıştırılmadığı zamanlarda yeniçeri ağasına günde 500, altı bölük ağalarına 120''şer, cebeci başına 60 akçe, diğer ocak ağaları ve subaylarına da o oranda ulufe verilirdi ![]() ![]() Askeri Tayınlar Ekmek, et, bulgur ve sade yağdan ibaret olup, cuma geceleri için pirinç de verilirdi ![]() Yabancı yazarlardan Padişah Ordusuna ve tutsak olarak er arasında bulunmuş olan "Marsigly" 17 nci yüzyılda her ere günde 100 dirhem ekmek, 60 dirhem et, 50''şer dirhem bulgur ve sade yağ verildiğini, cuma geceleri de bulgur yerine elli dirhem pirinç ile helva da dağıtılmasının adet olduğunu bildirmektedir ![]() Kulluk Neferi Karakol Bekleyen Yeniçeri Keçeli Yeniçeri Neferi Odabaşı Yeniçeri Kışlası Amiri Kulluk Bayrakdarı Karakol Amiri Eyaletler askerinden ve yerli kulu sınıflarından azab, sekban, icareli, topçu ve lağımcılar kısmen eyalet paşaları ve sancak beyleri tarafından, kısmen de doğrudan doğruya devlet hazinesine giren gelirler ile İdare ve iaşe edilirlerdi ![]() ![]() Serhat kulu sınıfından olanlar, kısmen maaşlı, kısmen de kendi arzularıyla görev yapan gönüllülerden oluştuğundan, maaşsız olarak kullanılırlardı ![]() Topraklı Süvarisinden has ve zeamet sahiplerinin savaşta çıkarmaları özel yasalarla saptanan atlılardan herbirine yılda 5000 akçelik aşar geliri bağlanmış olduğu yukarıda anlatılmıştı ![]() Tımarlılar içinde, 3 veya 6000 akçelik yıllık geliri olanlar bulunur idiysede, bunlar bir İki eyalete özgü olduğundan başka eyaletlerde tımar 5000 akçe olduğu için gerek bunlar gerekse az çok "Terakki" ye erişenler tarafından çıkarılacak "Cebelu"ların da devlete yılda 5000 akçeye hizmet ettikleri kabul olunabilir ![]() Böylece, tüm topraklı süvarisinin her biri için devletin ödediği yıllık harcama 5000 akçeden ibaretti ![]() ![]() ![]() Kanuni döneminde bir dirhem gümüşten 3 akçe basıldığı ve madeni paraların karışımlı olması nedeniyle o zamanki gümüş değerinin bugünkü bedeli yaklaşık olarak 30 para eder ![]() Ancak o zamanlar, gümüş madeni şimdiki kadar ihraç olunmadığından az bulunabildiği için değeri fazla olduğundan ticaret dünyasında bir akçelik gümüşün gördüğü işi 5—6 akçelik gümüşle görmek, yani o zaman bir akçeye alınan yiyeceği bugün ancak 5—6 akçe ile almak olanağı vardır ![]() ![]() ![]() Kaynak Bu yazı Osmanlı Askeri Teşkilatı ve Kıyafeti / Mahmut Şevket Paşa / KKK / 1983 kitabından alımıştır ![]() Osmanlı Kara Ordusu Klasik Dönem Salma Neferleri Padişahın Ziyaretlerinde Maiyet Efradından Nöbetçi Kale Muhafızı Haseki Ağa Yeniçeri Ocağında İtibarlı bir Sınıftan Kimse Osmanlı ordu teşkilatı, ![]() ![]() Anadolu Selçukluları, Anadolu Selçuklu Devleti, Selçukluların Anadolu’da kurduğu devlettir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() İlhanlılar ve İlhanlılar yada İlhanlılar Devleti, Cengiz Han'in (Çingiz Han)torunu Hülagû Han tarafından, merkez Tebriz olmak üzere İran'da kuruldu (1256) ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Memlüklüler devletlerinin askeri teşkilat yapılarından belirli ölçülerde yararlanılarak kurulmuştur ![]() ![]() ![]() ![]() Osmanlı İmparatorluğu Ordusu'nun Başkomutanlık görevini Osmanlı Devleti, 13 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Hakanlar yapmışlardır ![]() Yaya ve atlılardan oluşturulan kısma "yaya”, süvarileri ise "müsellem” şeklinde adlandırılmıştı ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Kapıkulu Ocakları'nın kuruluşuna kadar savaşlarda fiili olarak hizmet gördüler ![]() Kapıkulu Ocağı, Osmanlı Devleti`nin sürekli ordusunu oluşturan ve doğrudan padişaha bağlı olan yaya, atlı ve teknik sınıftan asker ocaklarına verilen addır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Osmanlı Devletinin temeli atılırken Osmanlı Devleti, 13 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() süvari olan beylik kuvvetlerinin yerine vezir Alâaddin Paşa ile Kadı Cendereli Kara Halil'in tavsiyeleriyle Türk gençlerinden oluşan ayrı ayrı biner kişilik yaya ve müsellem isimleriyle muvazzaf iki sınıf piyade ve süvari kuvveti kuruldu ![]() Osmanlı Devleti’nin beylik-devlet siyasetinden imparatorluk siyasetine geçişi imparatorluk içinde bağımsız güç bırakmak istemeyen, merkezi otoriteyi devşirme-kapıkulu-yeniçeri-enderun sistemiyle sağlamlaştırmak isteyen II ![]() ![]() II ![]() ![]() ![]() Çandarlı ailesinden sonra Çandarlılar (Çandarlı ailesi), yetiştirdikleri dört büyük sadrazam ile Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Döneminde gerek askeri ve gerek idari ve siyasi alanda teşkilatlandırılmasında birinci derecede rol oynayarak büyük emekleri geçmiş, İstanbul'un fethi öncesindeki yaklaşık yüz yılın isimleriyle birlikte anılmasına yol açmış bir ailedir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() vezir-i azamlığa Sadrazam ya da Vezir-i Azam Osmanlı Devleti döneminde padişah adına devlet işlerini yöneten en yüksek derecedeki görevliye verilen isimdi ![]() ![]() ![]() ![]() devşirme-kapıkulu kökenliler getirilmeye başlanmış ve Devşirme, Osmanlı İmparatorluğu'nun ele geçirdiği özellikle Rumeli ve Balkanlardaki Hristiyan topraklardan genç ve yetenekli çocukların toplanarak, sıkı bir eğitim altında üstün bir asker ve yönetici sınfı oluşturma sistemidir ![]() ![]() ![]() yeniçeri-devşirme aristokrasisi Cem ve Yeniçeri, Osmanlı Devleti'nde askeri bir sınıftır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() II ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Kanunî Sultan Süleyman'ın ölümü ile, devletin henüz karalarda üstünlüğü, iç denizlerde hakimiyeti ve sosyal düzeni devam etmekte idi ![]() Kumbaracılar Tımarlı Ulufeli Tımarlı Subayı Duraklama Döneminde artık ihtiyaç kalmayan yaya ve müsellemler ve voynuklar gibi bazı eski askeri birlikler kaldırılmıştır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 1610'larda 40 ![]() ![]() ![]() ![]() Gerileme döneminde, Avrupa örnek alınmaya çalışılmış, teknik ve ekonomik alanlarda yapılanmaya gidilirken Donanmanın yenilenmesi gibi askeri birtakım yenileşme çabalarına gidilmiştir ![]() 1610 yılı olayları, ölümler, doğumlar ve diğer önemli gelişmeler ![]() ![]() ![]() III ![]() III ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() İltizam sisteminin yaygınlaşması üzerine tımar sisteminin önemini kaybetmesi ve eyaletlerde asker yetiştirilmemesi Denizcilikle ilgisi olmayan kişilerin donanmanın başına getirilmesi İltizam, eskiden devlet gelirlerinin (vergilerin) bir bölümünün belli bir bedel karşılığında devlet tarafından kişilere devredilerek toplanması yöntemi ![]() ![]() ![]() ![]() Avrupa’da meydana gelen harp teknolojisindeki gelişmelerin takip edilmemesi gibi etkenler Avrasya olarak bilinen eski dünya kıtasının batısındaki büyük yarımada olan Avrupa, Sami dillerde Erep (yahut Irib) Güneşin Battığı taraf anlamına gelir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Osmanlı askeri sisteminin bozulmasına neden olmustur ![]() Osmanlılar ile ilgili olarak aşağıdaki başlıkları kullanarak bilgi alabilirsiniz ![]() ![]() ![]() ![]() Kapıkulu Ocağı Kapıkulu Piyadeleri ve süvarilerinden oluşmuştur ![]() ![]() ![]() Acemi Ocağı, Birinci Murat döneminde Osmanlı ordusunun asker gereksinimlerini karşılamak için kurulmuş (1362) örgüt ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Yeniçeri Ocağı, Yeniçeri, Hıristiyan çocuklarından devşirme yöntemi ile yetiştirilen askerdir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Cebeci Ocağı, Cebeci Ocağı Osmanlı askerî teşkilâtında, silâhların tedariki, muhafazası ve sefer zamanında cepheye götürülmesiyle vazifeli kapıkulu ocağı ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Topçu Ocağı, Topçu Ocağı Osmanlılarda kapıkulu ocaklarının yaya kısmından olup, top dökmek ve top kullanmakla vazifeli askerlerin mensup olduğu ocağa verilen ad ![]() ![]() ![]() ![]() Top Arabacılar Ocağı, Humbaracı Ocağı, Lağımcılar, Sakalar, Kapıkulu Süvarileri: Silahtar, Sipah, Sağ Ulufeciler, Sol Ulufeciler, Sağ Gureba bölüğü, Sol Gureba bölüklerinden oluşmakta idi ![]() Eyalet Askerleri Eyalet askerleri; Yerli Kulu; Azab, Sekban , Tüfenkçi, İcareli, Lağımcılardan, Serhat Kulu: Deliler (Deli), Gönüllüler, Beslilerden, Topraklı Süvari ve Tımarlı Sipahilerden oluşmakta idi ![]() Akıncılar, savaşlarda keşif amaçlı en önden de gider,düşman hakkında ön bilgiler edinirlerdi ve Osmanlı Devleti tarihinde önemli bir yere sahiptirler ![]() ![]() ![]() ve on neferinkine de Modern Osmanlı Ordusu Osmanlı kara Kuvvetlerinin yeniden teşkilatlanması, Balkan Savaşları yenilgisinin hemen sonrasında başlanarak, I ![]() ![]() ![]() ![]() Çanakkale Cephesini ilgilendiren Birinci Ordu karargahıyla İstanbul'daydı ve 4 Kolordudan oluşmaktaydı ![]() ![]() ![]() Çanakkale Savaşı: Birinci Ordu ve Çanakkale Boğazı'nın savunmasından sorumlu 3 ![]() ![]() Kafkasya Cephesi: Üçüncü Ordu kafkas cephesinden sorumludur ama 1915, gelindiğinde yok denecek kadar azaldığında İkinci Ordu ile takviye edilmiş ve bu iki ordunun durmu Mart 1917 de yok denecek duruma geldiğinde Kafkas Ordular Grubu oluşturulmuş ve Haziran 1918 taruz amaçlı Doğu Ordular Grubu olarak yeniden düzenlenmiş ve başımsız olarak düzenlenen İslam Ordusu bu gruba kâğıt üzerinde bağlanmışdır ![]() Harp Okulu'ndan mezun olunca mülazım-ı evvel (teğmen), Harp Akademisi'nde birinci sınıfa geçince mülazım-ı sani, Harp Akademisi'ni bitirince erkanıharp (kurmay) yüzbaşı rütbeleri alınıyordu ![]() ![]() Müşîr 1 ![]() Ferik Mirliva Miralay Kaymakam Binbaşı Kolağası Yüzbaşı Mülâzımı evvel Mülâzımı sâni Çavuş Onbaşı Nefer Deniz Kuvvetleri Osmanlı Devleti'nin denizcilikle ilgilenmeye başlaması İzmit ve GemlikKaresi ilinin alınması ile başlamaktadır ![]() ![]() Saruhanoğulları,Aydınoğulları ve Menteşeoğulları beylikleri gibi denizde kıyısı olan beylikler, Osmanlı Devleti'nin idaresine girince, onların tersanelerinden de istifade edilmişti ![]() taraflarının, daha sonra da Askeri Ödenekler Osmanlı Ordusu kuruluş tarihi olan 1363 yılından yeniçerilerin kaldırıldığı 1826 Kanuni devrinde devletin yalnız topraklı süvarisi için yaptığı masrafların bugünkü değeri 600 milyon frank'ı geçmektedir ki bu da zamanın Fransa yılına kadar geçen yaklaşık beş yüzyıl içinde genel kuvveti haliyle birçok değişikliğe uğrar ![]() ![]() Askerî tayın ekmek, et, bulgur ve sade yağdan ibaret olup, cuma geceleri için de pirinç verilirdi ![]() Osmanlı Ordusu'nda eğitim Mühendishane-i Bahr-i Hümayun, tersane ve donanmanın geliştirilmesi ve de tersane halkının eğitilmesi amacıyla kurulan denizcilik okulu ![]() Aşiret Mektebi, Sultan İkinci Abdülhamid Han tarafından, 21 Eylül 1892 tarihinde Aşiretlerin yoğun ve hakim olduğu bölgeleri muhafaza etmek için, bunların reislerinin ve ağalarının çocuklarını, Osmanlı kültürüyle yetiştirerek devlete ve saltanata bağlamak amacıyla açılan okul ![]() ![]() Ordusu'nda kullanılan silahlar Osmanlı ordusunda; alem kılıç, ok, sapan, bozdoğan, topuz da denilen gürz, kamçı, döğen, balta, meç, şimşir, gaddara, yatağan, hançer, kama, mızrak, cirit, kantariye, kastaniçe, süngü, zıpkın, tırpan, çatal, halbart, mancınık, müteharrik kule, şayka, zarbazen, miyane zarbazen, şahî zarbazen, şakloz, drankı, bedoluşka, marten, ejderhan, kolonborna, miyane, balyemez adlarındaki toplar şişhaneli karabina, çakmaklı, fitilli çeşitleriyle tüfek, tabanca, zırh, karakal, miğfer, dizçek, kolçak, kalkan da düşman silâhından muhafaza için kullanıladı |
![]() |
![]() |
|