Efendimiz'in (sas) Kullandığı 40 Öğretme Metodu..

1 Efendimiz, söylediği hakikatleri bizzat yaşayarak hayatıyla
göstermiştir

2 Dinî yükümlülükleri tedrîcî (yavaş yavaş, basamak basamak)
bir sistemle öğretmiştir

3 Öğretmede orta yolda durmaya ve insanları bıktırmaktan uzak
durmaya riayet etmiştir

4 Öğrenenler arasındaki kişisel farklılıkları göz önünde
bulundurmuştur

5 Karşılıklı konuşma ve soru-cevap şeklini kullanmıştır


6 Yanlış düşünceyi söküp atmak ve gerçek doğru bilgiyi net
bir şekilde muhatabın kafasına yerleştirmek için aklî ölçüleri
kullanmıştır

7 Muhataplarına soru yöneltmiş, böylece onların zeka ve bilgi
seviyelerini ölçmüştür

8 Mukayese ve örneklendirme metodunu kullanmıştır

9 Benzetme ve halk arasında yaygın olarak kullanılan örnekleri
kullanmıştır


10 Anlattığı hususu, elinde herhangi bir şey ile yere ve toprağa
çizerek bizzat göstermiştir

11 Sözle beraber jest ve mimiklerini kullanmış ve el ile
işaretlerde bulunmuştur

12 Önemine binaen, halin mümkün kıldığı bir nesneyi bizzat
eline almış, eliyle kaldırmış ve arkasından söyleyeceği hususu
söylemiştir

13 Muhataplarından bir soru gelmeden söze önce kendileri
başlamıştır

14 Muhatabının sorusuna eksik ve fazla olmadan cevap vermiştir

15 Muhatabının sorusuna, onun ihtiyacına binaen sorduğundan daha
fazlasıyla cevap vermiştir

16 Muhatabını, güzel bir hikmete binaen, sorduğu sorudan daha
önemli bir hususa yönlendirdiği de olmuştur

17 Soru soranın sorduğu soruyu tekrarlamasını istemiştir

18 Muhatabın aldığı cevabı tekrar etmesini istemiştir Böylece
cevap unutulmayacaktır

19 Bildiği bir husustan dolayı kişiyi imtihan etmiştir ki bununla
doğru cevap vereceği için kişiyi sena etmek, övmek istemiştir


20 Önünde olan bir olaya karşı susma yolunu tercih etmiştir

21 Öğretme esnasında meydana gelebilecek imkan ve fırsatları
değerlendirmiştir

22 Latife ve şaka yoluyla öğretmeyi tercih etmiştir

23 Öğrettiği hususu yeminle tekit etmiş perçinlemiştir

24 Öğretilen hususun önemine binaen sözü üç kere tekrar
etmiştir

25 Konunun önemini oturuşunu ve duruşunu değiştirerek ve sözü
tekrar ederek göstermiştir

26 Cevabı geciktirerek muhatabın sorusunu tekrar etmesini
sağlayarak onu uyarmıştır

27 Muhatabı intibaha sevk etmek için, onu omuzundan veya elinden
tutmuştur

28 Muhatabı teşvik için veya onu sıkıntıya sokacak bir durumdan
dolayı, bazı hususların gizli kalmasını yeğlemiştir

29 Söyleyeceği hususun hafızalarda daha iyi yer etmesi veya
ezberlenmesi için, sözü kısa ve öz bir şekilde ifade etmiş, daha
sonra ise ayrıntılarına geçmiştir


30 Cevabın birkaç madde ile verileceği durumlarda önce cevabın
kaç maddeden oluştuğunu bildirmek için sayıyı söylemiş daha
sonra saymıştır

31 Va'z etme, nasihat etme ve öğüt verme metodunu
kullanmıştır

32 İnsanların şevklerini kamçılama veya neticesi elem verici
hususlardan şiddetle uzaklaştırma (Terğib ve terhib) metodunu
kullanmıştır

33 Kıssa ve geçmiş ümmetlere ve insanlara dair haberlerle
öğretme metodunu uygulamıştır

34 Sorunun cevabının muhatabı utandırma ihtimali olan hususlarda
önce bir hazırlık süreci hazırlamış ve soruyu öyle
cevaplandırmıştır

35 Sorunun cevabının muhatabı utandırma ihtimali olan hususlarda
üstü kapalı olarak kinaye yoluyla ve işaret ederek yetinmiştir


36 Kadınlara öğretmeyi ve nasihat etmeyi de asla ihmal etmemiştir


37 Halin gerektirdiği durumlarda öğretme hususunda azarlayıp
paylamayı (ta'nif) ve kızmayı (gadab) da ihmal etmemiştir Ne var
ki onun paylaması ve kızması da merhamet yörüngesinde ve
ümmetinin selameti için olmuştur

38 Talim ve tebliğde, kitabeti (yazma metodunu) da kullanmıştır

39 Yabancı dilleri (mesela Süryaniceyi) öğrenmesi için bazı
sahabileri görevlendirmiştir ki bu husus da günümüzde dünyanın
dört bir tarafında İslam'ın güzelliklerini öğrenmek
isteyenlere karşı yapılacak vazifenin çok önemli bir basamağını
teşkil etmektedir

40 Bizzat kendi mübarek zatıyla talimde bulunmuştur