Kısa Çizgi Nedir?-Kısa Çizginin Kullanımı

Kısa Çizgi Nedir?-Kısa Çizginin Kullanımı

• Satır sonunda yer kalmadığı için yarım kalan kelimelerin bölünmüş olduğunu yani devamının altta olduğunu göstermek için satır sonunda kullanılır Bu görevde kullanılınca birleştirme çizgisi denir:

O zaman gördü ki küçük çocuk memleketlisi minimini yavru ağlıyor Ses-
sizce titreye titreye ağlıyor


Birleşik kelimeler de tek kelime gibi telâffuz edilerek heceleme buna göre yapılır
ba-
şöğretmen Atatürk il-
kokuldayken Karaosma-
noğlu’nun


Kelimeler satır sonunda ve başında bir tek harf kalacak şekilde bölünmez Aşağıdaki gibi kullanımlar yanlıştır:
a-
rabayla u-
çurtmamızın cam i-
i niha-
î

Doğruları şöyle olacaktır:
ara-
bayla uçurt-
mamızın ca-
mii ni-
haî


Özel isimlerde ve rakamlarda kesme işareti satır sonuna geliyorsa ve kesme işaretinden sonraki kısmın alt satıra geçmesi gerekiyorsa bu durumda kısa çizgi kullanılmaz:
Geçen yıl Ankara’
daki akrabalarımıza 1996’
da



Gırtlak ünsüzü için kesme kullanılan kelimelerde kesmeli heceler satır sonuna getirilmez
meş’-
aleyi değil meş’a-
leyi olacak kur’-
adan değil kur’a-
dan olacak

• “de” ve “ki” bağlacı ile “mi” soru ekinden önceki kelime satır sonunda kalıyor da bu ek ve bağlaçlar alt satıra iniyorlarsa araya (satır sonuna) kısa çizgi konmaz:

önünde kitap
da yoktu gördüm
ki söylüyorum geçen yıl
mı kazanmış?
*Özgün imlâsıyla yazılan yabancı kelimeler satır sonunda kendi dillerinin kurallarına göre bölünür

• Cümle içindeki arasöz ve ara cümlelerin başına ve sonuna konur:

Bütün bebekler –Zeynep hariç- çoktan uykuya dalmışlardı
Sizinle ilgili her şeyi –gördüğüm ve bildiğim her şeyi- mutlaka yazacağım
Bu çocuk –sizi temin ederim ki- ilerde büyük adam olacak

• Bir olayın başlangıç ve bitiş tarihleri arasına konur:

İkinci dünya savaşı (1939-1945) tam altı yıl sürmüştür
0930-1030

• Bazı terimlerle kuruluş adlarında kullanılır:

isim-fiil zarf-fiil Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Fen-Edebiyat Fakültesi

• Birbiriyle ilgi kurulan iki isim arasında kullanılır:

Türk-Yunan ilişkileri
Sivas-Ankara arası trenle yüz yıldır 12 saatte gidiliyor
Türkçe-Fransızca sözlük
Ural-Altay dil grubu
Beşiktaş-Fenerbahçe karşılaşması
Soy-dil-din üçgeni
2000-2001 öğretim yılı

• Rakamlar arasında kullanılarak ila anlamı verir:

3-4 kişi
19-20 yaşlarında
1-7 Aralık 2000 tarihleri arasında

• Matematikte çıkartma işareti olarak kullanılır:

458-54=404

• Adreslerde semt ile şehir ismi arasına konur:

Demirlibahçe-ANKARA

• Dil bilgisinde fiil kök ve gövdelerini ifade etmede kelimeleri eklerine ayırmada ekleri tek başına göstermede ve kelimeleri hecelemede kullanılır:

oku- yaz- gönder- sevindir-; yaz-dı-k yol-cu-luk -de -i -ki ge-le-bi-li-rim

• Bazı yabancı kelimelerde kullanılır:

Sainte-Beuve by-pass check-up

• Bilimsel yazılarda Arapça ve Farsça tamlamalarda ve bazı ibarelerde kullanılır:

Servet-i Fünun Divanı Lûgati’t-türk Aşk-ı Memnu bülbül-i şeydâ âteş-perest vatan-perver bilâ-ücret bî-çâre hokka-bâz nâ-mağûb