Kısa Çizgi Nedir?-Kısa Çizginin Kullanımı
 

Kısa Çizgi Nedir?-Kısa Çizginin Kullanımı

• Satır sonunda. yer kalmadığı için yarım kalan kelimelerin bölünmüş olduğunu. yani devamının altta olduğunu göstermek için satır sonunda kullanılır. Bu görevde kullanılınca birleştirme çizgisi denir.:

O zaman gördü ki. küçük çocuk. memleketlisi. minimini yavru ağlıyor. Ses-
sizce. titreye titreye ağlıyor.


Birleşik kelimeler de tek kelime gibi telâffuz edilerek heceleme buna göre yapılır.
.................................................. .................................................. ..................... ba-
şöğretmen Atatürk .................................................. .......................................... il-
kokuldayken .................................................. ......................................Karaosma-
noğlu’nun........................................ . .............................................


Kelimeler satır sonunda ve başında bir tek harf kalacak şekilde bölünmez. Aşağıdaki gibi kullanımlar yanlıştır:
.................................................. .................................................. ........................a-
rabayla .................................................. .................................................. ..........u-
çurtmamızın .................................................. ...............................................cam i-
i .................................................. .................................................. .................niha-
î................................................

Doğruları şöyle olacaktır:
.................................................. .................................................. ....................ara-
bayla .................................................. .................................................. .......uçurt-
mamızın .................................................. .................................................. .......ca-
mii .................................................. .................................................. .................ni-
haî.............................................. . .


Özel isimlerde ve rakamlarda kesme işareti satır sonuna geliyorsa ve kesme işaretinden sonraki kısmın alt satıra geçmesi gerekiyorsa bu durumda kısa çizgi kullanılmaz:
.................................................. .............................................. Geçen yıl Ankara’
daki akrabalarımıza .................................................. ..................................1996’
da .................................................



Gırtlak ünsüzü için kesme kullanılan kelimelerde kesmeli heceler satır sonuna getirilmez.
.................................................. .................................................. ..................meş’-
aleyi değil .................................................. .......meş’a-
leyi olacak .................................................. ......... kur’-
adan değil .................................................. ........kur’a-
dan. olacak

• “de” ve “ki” bağlacı ile “mi” soru ekinden önceki kelime satır sonunda kalıyor da bu ek ve bağlaçlar alt satıra iniyorlarsa araya (satır sonuna) kısa çizgi konmaz:

.................................................. .................................................. ..... önünde kitap
da yoktu .................................................. ................................................. gördüm
ki söylüyorum .................................................. ...................................... geçen yıl
mı kazanmış?
*Özgün imlâsıyla yazılan yabancı kelimeler satır sonunda kendi dillerinin kurallarına göre bölünür.

• Cümle içindeki arasöz ve ara cümlelerin başına ve sonuna konur:

Bütün bebekler –Zeynep hariç- çoktan uykuya dalmışlardı.
Sizinle ilgili her şeyi –gördüğüm ve bildiğim her şeyi- mutlaka yazacağım.
Bu çocuk –sizi temin ederim ki- ilerde büyük adam olacak.

• Bir olayın başlangıç ve bitiş tarihleri arasına konur:

İkinci dünya savaşı (1939-1945) tam altı yıl sürmüştür.
09.30-10.30

• Bazı terimlerle kuruluş adlarında kullanılır:

isim-fiil. zarf-fiil. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi. Fen-Edebiyat Fakültesi...

• Birbiriyle ilgi kurulan iki isim arasında kullanılır:

Türk-Yunan ilişkileri.
Sivas-Ankara arası trenle yüz yıldır 12 saatte gidiliyor.
Türkçe-Fransızca sözlük
Ural-Altay dil grubu
Beşiktaş-Fenerbahçe karşılaşması
Soy-dil-din üçgeni...
2000-2001 öğretim yılı...

• Rakamlar arasında kullanılarak ila anlamı verir:

3-4 kişi
19-20 yaşlarında
1-7 Aralık 2000 tarihleri arasında

• Matematikte çıkartma işareti olarak kullanılır:

458-54=404

• Adreslerde semt ile şehir ismi arasına konur:

Demirlibahçe-ANKARA

• Dil bilgisinde fiil kök ve gövdelerini ifade etmede. kelimeleri eklerine ayırmada. ekleri tek başına göstermede ve kelimeleri hecelemede kullanılır:

oku-. yaz-. gönder-. sevindir-; yaz-dı-k. yol-cu-luk. -de. -i. -ki. ge-le-bi-li-rim

• Bazı yabancı kelimelerde kullanılır:

Sainte-Beuve. by-pass. check-up...

• Bilimsel yazılarda. Arapça ve Farsça tamlamalarda ve bazı ibarelerde kullanılır:

Servet-i Fünun. Divanı. Lûgati’t-türk. Aşk-ı Memnu. bülbül-i şeydâ. âteş-perest. vatan-perver. bilâ-ücret. bî-çâre. hokka-bâz. nâ-mağûb...