Çalgı Toplulukları Caz Müziği Toplulukları

Caz Müziği Toplulukları
Caz müziği toplulukları, caz müziklerini seslendirmek üzere oluşturulan topluluklardır Caz müzik topluluklarında genelde saksafon, trompet, klarnet, trombon, piyano, kontrbas, gitar gibi çalgılar kullanılır İnsan sesi ön plandadır Bestelenmiş şekliyle seslendirilmiş olmasının yanı sıra genellikle doğaçlama olarak çalınması en büyük özelliğidir

Kaynak : Wikipedia

daha ayrıntılı bilgi yokmuuuuuuuuuu ?????????????????????

Caz öncülerinin çoğu müzik okullarına gitmemiş,temel müzik eğitimi görmemiştiBu nedenle müzik dilini ve armoni dağarcığını deneme-yanılma yöntemiyle geliştirmek zorundaydılarKuralları belirlemeye sanatçının anlatım özgürlüğü ile topluluğun dağılmasını önleyecek ortak yükümlülükleri bağdaştırmaya uğraşıyorlardıCaz her zaman görünürdeki bu büyük aykırılıktan güç almış,hem bireysel müzikçinin sanatı,hem de komünal bir deneyim olmuştur

İLK CAZ ÜSLUPLARI

Özel çalgı yapısına dayanan kolektif doğaçlama geleneğinin 20yüzyıl başlarında Louisiana'da ortaya çıkması toplumsal ve işlevsel etkenlere bağlanabilirSiyahlar arasında toplu müzikbugün kolayca kavranamayacak kadar önemli bir yer tutuyorduNew Orleans'da müziksiz toplumsal etkinlik neredeyse düşünülemezdiDoğum,evlenme,vakfiz ,cenaze,piknik,geçit töreni,yürüyüş ve her türlü kutlama hep müzikli olurduDoğal olarak bu müzik çoğu zaman açık havada çalınıyorduTrompetin o dönemdeki tartışılmaz üstünlüğü bu olguyla açıklanabilirNew Orleans cazının ilk önderleri başta Bolden,onu izleyen Freddie Keppard ve King Oliver'dan Louis Armstrong'a kadar hep trompetçiydiler

Klasik New Orleans üslubunda trompetin görevi temanın melodik çizgisini ortaya koyup geliştirmektirTrompet ,trombon ve klarnetle birlikte basit ,ama güçlü bir üçlü oluştururhem birbirleriyle ilişkili,hem de bağımsız olan bu üç ses müzik boyunca sürekli duyulurSolo geleneğinin eksikliği ise henüz solo yapacak düzeyde müzikçilerin yetişmemiş olmasıyla açıklanabilirBu tür sanatçıların ortaya çıkışı ,sıkı bir kolektif doğaçlamaya dayanan New Orleans üslubunun çökmesine yol açtıBir başka neden de,bu tür müziğin en yaygın çalındığı Storyville adındaki gelenevler semtinin 1917'de kapatılması olduOrkestralar kiralayan ya da en azından kırmızı ışıklar altında ragtime ritimleri çalacak bir piyanist çalıştıran Storyville batakhaneleri ,caz müzikçisinin ekonomik zincirinde önemli bir halkaydı

Saksofoncu Sydrney Bechet otobiyografisinde Jazz sözcüğünün ,yerel argoda cinsel birleşme için kullanılan jass deyiminden türediğini ileri sürerBir başka sava göre ise jazz,ya da jasser'den gelmektedirJazz'ın İngilizce argoda hızlandırmak ,canlılık vermek,diriltmek anlamında ve gene cinsellikle bağlantılı kullanılışı ,gerek tarihsel köken gerek anlam açısından Bechet'a haklılık kazandırır

1917'de Storyville'in resmen kapatılışı ile işsiz kalan caz müzikçilerinin Kuzey kentlerine göç etmelerinden önce bile,caz New Orleans dışında duyulmaya başlamıştıNew York'ta çalan bir grup beyaz Güneylinin oluşturduğu Original Dixieland Jass Band daha 1917'de ilk plak kaydını gerçekleştirmişti1918'de ise,New Orleans'ın trompet kralı olarak tanınan King Oliver iş bulabilmek için Chicago'ya göç etti ve iki yılda ününü sağlamlaştırınca,öğrencilerinin en yeteneklisini yanına çağırarak orkestrasını güçlendirmek istediBu öğrenci New Orleans'da yetişen en parlak müzikçi ve cazın yerel bir lehçe olmaktan çıkıp uluslararası bir dile dönüşmesine önemli katkıları olan Louis Armstrong'du

Armstrong yaratıcı solo yeteneğiyle klasik New Orleans üslubunun katı grup geleneğini kırdı ve doğaçlama yapan solocunun üstünlüğünü kabul ettirdiBöylece 1920'lerin sonunda ortaya çıkan Chicago üslubunun bir anlamda öncülüğünü yapmış oldu1925 ve 1928'de Armstrong'un Hot Five ve Hot Seven gruplarıyla yaptığı plak kayıtları caz klasikleri arasında yer alırArmstrong bu plaklarda hem o güne kadarki bütün gelişmeleri özetlemiş ,hem de daha sonra hep geçerli olacak melodik efektlere yer vererek caz geleneğini zenginleştirmiştir

İçki yasağı döneminde yasadışı içki kurumunun üs olarak benimsediği Chicago,caz müzikçileri açasından bir önceki 10 yılda Storyville'inkine benzer bir işlev yüklendi1920'de Armstrong'un da gelişi ile Chicago yeri caz merkezi oldu1920'lerin ortalarında genç beyaz müzikçilerin Armstrong gibi öncülerden etkilendiği görülüyorduNew Orleans Rhythm Kings bu grupların önde gelenlerinden biriydiAma Chicago üslubu daha sonraları olgunlaştı ve trompet ,trombon,klarnet üçlüsünü koruyarak giriş ve sonuç bölümündeki ana temanın ortak yorumunu ,ortalarda yer alan bir dizi soloyla birleştirdi

Kaynak;AnaBritannica cilt 7 sayfa 342-343 frmsinsinet için yazılmıştır

Chicago üslubu terimi ne coğrafi nede müziksel açıdan kesinlik taşırçok çeşitli,hatta karşıt eğilim ve yetenekler için kullanılırÜslubun önde gelen sanatçısı Bix Beiderbecke,armonik kuruma duyduğu ilgi ve kornetinin saf tonu ile Armstrong'un tam karşıtıdırOrta sınıf Alman göçmeni bir aileden gelen Beiderbecke'nin sezgisel üslubunun kökeni Siyah Armstrong'unkinden çok farklıydıCaz tarihini etkileyen öbür beyaz Chicago'lu ise,klarnetçi Benny Goodman oldu

SONRAKİ GELİŞMELER

1920'ler boyunca teknik ve düşünsel düzeyde sürekli bir gelişme armoni arayaşılarında artan bir cüret gözlendiBöylece 1930'ların solocularının altın çağına dönüştüren pek çok üslup da biçimlenmeye başladıCaz tarihinin en yetenekli müzikçilerinden biri olan tenr saksafoncu Coleman Hawkins ,hot jazz türüne özgü derin,ateşli tonuyla ve güçlü biçim duygusuyla çalgısına cazda önemli bir yer sağladı1934-39 arasındaki Avrupa turnesiyle de cazı bu kıtaya tanıtan ilk sanatçılardan biri oldu

1920'lerin başında New Orleans Rhythm Kings,Jelly Roll Morton ve King Oliver orkestralarının başlattığı eğilim,1920'lerin sonunda yazılı nota kullanan daha geniş orkestralarca sürdürüldüFletcher Henderson,Paul Whiteman,Chick Webb ,Jimmie LuncefordBenny Moten gibi müzikçilerin yönettiği orkestarlar,orkestranın çeşitli bölümlerinin düzenli bir ritme karşı çaldığı ve sonraları Swing olarak bilinen üslubu geliştirdiler

Cazda arılığı savunanlar "orkestra cazı" terimini bile çelişik bulur,caz doğaçlanan bir müzikse,caz orkestrası olamayacağını ileri sürerHenderson caza canlılık verenin doğaçlama değil,caz ruhunu korumak olduğunu savunan ilk müzikçilerden biriydiHenderson'a göre ,tek tek müzikçiler kendi yazılı bölümlerini soloda olduğu gibi kendini keşfetme duygusuyla çalabiliyorsa,onların solo yetenekleri,toplu yorumu da caz tanımı içine sokabilirdi1920'ler boyunca Henderson örneğini izleyerek ortaya çıkan çeşitli gruplar seslerini ülkenin her yerinde duyuramadıysalar,bunun en önemli nederi renklerinin "siyah" olmasıydı

Swing,Count Baise,Benny Goodman ,Artie Shaw ve Dorsey kardeşlerin gruplarınca 1930'larda doruğa ulaştırılan bir müzik biçimi olduBu dönemde büyük orkestra salgınının şaşırtıcı yayılışında çeşitli etkenler rol oynadı1933'te içki yasağının kaldırılması bunların en önemlilerinden biriydiToplumsal alışkanlıkların değişmesi,az müzikçilerinin büyük bölümünü başlıca iş bulma olanaklarından yoksun bıraktı1930'ların ortalarında cazın yeni bir dinleyici kitlesi bulma zorunluluğu doğmuştu ve bunun cazda büyük orkestra eğilimi ile çakışması,swing dönemi olarak bilinen dans çılgınlığının koşullarını hazırladıÇoğu sulandırılmış ticari yanı ağır basan bir müziğe dönüşmüş olmakla birlikte,caz bu dönemde dans ve balo salonlarını fethetti1938'de Goodman'ın Carnegie Hall 'da verdiği konser swing için bir dönüm noktası olduBu saygın müzik kurumunun kapıları caza ilk kez açılmıştıAma bir yandan yaklaşan IIDünya Savaşı'nın ve artan maliyetlerin büyük orkestraları parçalaması,bir yandan da ticari kaygının öne geçmesi kalitesi giderek düşen müziği caz tanımından çıkardıBu nedenle 1938,swing döneminin sonu olarak kabul edilir

Geç swing döneminin en önemli caz müziçilerinden biri Duke Ellington'dırEllington,New Orleans üslubunda Morton'ın yaptığı gibi,orkestrasındaki müzikçilerin doğaçlamalarını ,güçlü renkler taşıyan iyi dengelenmiş bir kompozisyon ağıyla örmeyi başarmıştırBesteleme geleneği,cazın sonraki aşamalarında Thelonious Monk,John Lewis,George Russell gibi sanatçılarca sürdürülmüştür

Bir yandan orkestralar yaygınlaşırken ,öbür yanda da Art Tatum (piyano),Roy Eldiridge (trompet) ,ve Lester Young ( tenor saksofon) gibi sanatların katkılarıyla ,solo doğaçlamanın önemi arttıAynı dönemde genellikle caz tarihinin en iyi şarkıcısı olarak kabul edilen Billie Holiday'de ortaya çıktıBu virtüözlerin bazısı orkestralarda kalırken,bir bölümü de küçük gruplar kurmayı yeğlediArt Tatum'ın son derece öznel üslubu,grup dokusuna pek uymayan yapısı ile hemen hemen hiç taklit edilemedionun tek önemli izleyicisi yıllar geçtikçe üslubu Tatum'a yaklaşan Kanadalı piyanist Oscar Peterson olduUzun yıllar Count Basie Orkestrasıile çalışan Lester Young ise,sonraki kuşak saksafoncularının üslubunu belirledikten başka savaş sonrası modern caz akımlarına da öncülük etti



Kaynak;AnaBritannica cilt 7 sayfa 342-343 frmsinsinet için yazılmıştır

1940'lardaki Modern Caz hareketinin ilk üsluplarından biri,o zaman bilinen adıyla bebop ya da bop'tırAkımın önderlerinden Dizzy Gillespie (trompet) ve Charlie Parker (alto saksofon) karmaşık çapraz ritimler ve beklenmedik vurgulara karşı doğaçlanan akor değişiklikleriyle yepyeni bir caz yarattılarbuna karşılık Stan Getz (tenor saksofon) ve Gerry Mulligan (saksofon) Young'dan etkilenerek ve bir ölçüde bebop'a tepki olarak cool jazz üslubunu geliştirdilerBop sonrası öbür gelişmeler arasında Lennie Tristano (piyano) ,Modern Caz Dörtlüsü,Gil Evans,Miles Davis ( trompet) gibi sanatçıların katkıları sayılabilirHorace Silver ve Art Blakey orkestralarında ise blues vurgulanarak davula daha fazla önem verilen ve hard- bop olarak bilinen bir eğilim geliştiBu arada Ornette Coleman (alto saksofon) ,John Coltrane ve Albert Ayler (taner saksofon) geleneksel caz armoni ve moledilerini yadsıyarak düzensiz,ama sürükleyici bir ritim eşliğinde yoğun bir müzik geliştirdiler1950'lerin sonunda ortaya çıkan ve hala önemini koruyan bu akım free jazz olarak bilinirDon Cherry,Don Ellis gibi temsilcileri ise Avrupa etkilerinden uzaklaşarak caza Hint ve Arap müziğinden esintiler getirmeyi denediSwing döneminde sulandırılan ve özellikle beyazların monoton dans müziğine kaynaklık eden caza savaş sonrasında tepki gösterildiği söylenebilir1960'ların avantgarde caz akımlarının çoğu ise,ırk ayrımını protesto amacıyla ortaya çıktıklarını ilan ediyordu

1970'lerde ortaya çıkan rock müziğinin özellikle ritim çalgılarını kullanma eğilimi ,caz müzikçilerinin elektronik aletlerle deneyler yapmaya yönelttiWeather Report ve Mahavishnu Orchestra gibi gruplar bunun en başarılı örneklerini verdiBu dönemin bir başka eğilimi de eşliksiz doğaçlama olduPiyanist Cecil Taylor ve Chicago Art Ensemble gibi gruplar ise free jazz geleneğini sürdürdü

Kaynak;AnaBritannica cilt 7 sayfa 342-343 frmsinsinet için yazılmıştır