Alfa Feto Protein (Afp) |
|
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Alfa Feto Protein (Afp)Alfa feto protein (AFP) [/b] Tıp alanındaki gelişmelere paralel olarak gebelik takibi de son zamanlarda büyük değişimler göstermiştir Gebelik sırasındaki takibin amacı hem anneninhem de bebeğin miada kadar sağlıklı bir şekilde gelebilmeleridir Ayrıca bebekte bulunan bazı anomalilerinönceden, gebelik esnasında tespit edilmesi ve mümkün ise tedavi edilmesi, eğer yaşama şansı yoksa gebeliğin sonlandırılması bu takiplerin bir diğer amacıdır ![]() Bu tür, gebelik esnasında tespit edilebilen anomalilerin, invazif olmayan yani hem bebeğe hem de anne adayına zarar verme olasılığı bulunmayan testler ile belirlenmesi asıl amaçtır Ancak bu tür tetkiklerin hemenhiçbiri hastalığın varlığını teyid etmez Bu nedenleuygulanacak test bize hastalık riskini vermeli eğer bu risk kabul edilebilir sınırların dışında ise invazif yöntemler de uygulayarak hastalığın kesin tanısına gidilmelidir Butür testlere tarama testi adı verilir Tarama testleri belirlibir hastalık için var ya da yok şeklinde sonuç vermez Butür sonuçlar tanısal testler ile alınır Örneğinbelsoğukluğu düşünülen bir hastada kültür tanısal bir testtir Hastalık var ya da yok şeklinde sonuç verir Tıbbigirişimler ve tedaviler tanısal testlerin sonucuna göre yapılır Jinekolojide en çok kullanılan tarama testi smeariken obstetride özellikle son yıllarda uygulanan tarama testi üçlü test veya bunun daha sınırlanmış versiyonu olan alfa fetoprotein testidir (MS-AFP) AFP ölçümleri 1980'lerinortalarından beri obstetride kullanılmaktadır Gerek üçlütest gerekse MS-AFP olsun bu testlerin amacı iki tür hastalık için risk belirlemektir Bunlardan ilki bir kromozom anomalisiolan Down Sendromudur (mongolizm, trizomi 21) İkincisi isegenel olarak nüral tüp defekti adı verilen sinir sistemi hastalıklarıdır Bu tip hastalıklarda bebeğin beyin ya daomurgasında defekt vardır Beyin dokusunun gelişmediğianensefali adı verilen tablodan omurgada açıkığın oldupu spina bifida adı verilen tabloya kadar değişik yelpazedeki anomaliler grubudur Bu testlerde önemli olan anormalsonuçların hastalığı değil riski belirlediğidir ![]() A-feto protein nedir ? AFP anne karnındaki bebeğin karaciğerinden salgılanan bir proteindir Erişkindeki albumin isimli proteinin fetal yaşamdakikarşılığıdır Fetusdan amniyon sıvısına geçer Burdanda bir miktar AFP annenin dolaşımına karışır AFP düzeylerigebeliğin sonlarına kadar yavaş bir artış gösterir AFPölçümleri anne kanında ya da amniyosentez sonrası amniyon mayiinde ölçülebilir Maternal AFP ölçümü gebeliğin 16-20haftaları arasında yapılır AFP yaşa ve gebelik sayısınabakılmaksızın bütün gebelere yapılmalıdır ![]() Nasıl Değerlendirilir ? AFP değerinin yüksek ya da düşük olması anomali varlığını göstermez Sadece artmış riski belirler ve ileritetkik gerekliliğine işaret eder Testin yapıldığıgebelerin %10'unda anormal sonuçlar çıkarken bunlarında sadece %10'unda defektli fetus bulunur AFP düzeyi ile gebelikhaftası ilişkili olduğundan gebelik yaşının doğrı bilinmesi testin yorumu açısından çok önemlidir AFPsonucunu etkileyen faktörler şunlardır: Gebelik haftası Annenin ağırlığı Yaş Irk Çoğul gebelik Şeker hastalığı Aşikar ya da gizli kanama olması ![]() Normalden yüksek AFP değerlerine yol açan en önemli anomali nöral tüp defektleridir (NTD) Nöral tüpbebeğin beyin ve omuriliğini oluşturan yapıdır Döllenmedensonraki 4 haftada eğer bu tüp her iki yandan uygun şekildekapanmaz ise NTD söz konusu olur Her yıl A B D'de 2500 yenibebek bu anomaliler ile dünyaya gelmektedir ![]() Spina bifida omuganın anomalisidir Çoğuvakada omurilik uygun ve tam olarak teşekkül etmiştir ancak omuriliği çevreleyen ve koruyan omurgada açıklık bulunur ![]() Eğer omurilik bu açıklıktan dışarıya doğru fıtıklaşırsa bacak felcinden idrar ve dışkı tutamamaya kadar değişen problemler görülebilir Eğer bu açıklıkkafada ya da kafaya yakın bölgede olursa bebeğin kafatası gelişemez ve beyin dışarıda olabilir, veya beyin hiç gelişmeyebilir Bu son grup bebeklerin yaşama şansı yoktur![]() Nöral tüp defektleri kormozomal bozukluklar değildir Çevresel faktörlerden kaynaklanıyor olabilirler![]() Bir bebeğinde NTD olan hastanın diğer bir bebeğinde de aynı problemin görülme olasılığı aynıdır Gebelikten önce vegebelik sırasında folik asit kullanımının NTD'lerini %50 oranında azalttığı ileri sürülmektedir ![]() AFP değerlerini yükselten bir diğer etken de bebeğin karın duvarında yer alan defektlerdir Barsaklarınkarın dışında olduğu durumlarda da AFP fazla miktarda amniyon mayiine geçer ve dolayısı ile anne adayının kanında da yüksek olarak bulunur ![]() Bebeğin ölmek üzere olduğu ya da öldüğü durumlarda da bu proteinin miktarları artar Çoğul gebeliklerdede AFP yükselir ![]() Down sendromu gibi bazı kromozomal anomalilerde AFP düzeyleri olması gerekenden düşük bulunur Ancak budüşüklüğün hassasiyeti NTD'de olduğu kadar yüksek değildir ve tek başına AFP riski belirlemek için yeterli olmaz ![]() AFP Yüksek bulunursa AFP yüksekliği saptandığında yapılacak ilk işlem detaylı bir ultrason incelemesi yapmaktır Bu sayede gebeliğin yaşıve fetus sayısı saptanır Eğer AFP yüksekliğiniaçıklayacak bir anomali saptanır ise ek tetkik gereksizdir ![]() Bazen amniyosentez yapmak gerekli olabilir ancak NTD kromozomal bir anomali olmadığı için amniyosentezden tatmin edici bir sonuç beklenmez Ultrason ile NTDlerin büyük bir kısmıyakalanır Anensefali gibi büyük defektler zaten kolaylıklatespit edilebildiğinden ultrasonun normal olduğu ancak AFP değerlerinin yüksek bulunduğu vakalarda olay, büyük olasılıkla küçük bir spina bifidadır ![]() AFP Testinin avantajları AFP sonucu normal bulunan anne adaylarında endişeler büyük olasılıkla ortadan kalktığı için gebelik çok daha rahat ve sorunsuz geçmektedir ![]() Spina bifida olduğu bilinen bebekler, doğum için yoğun bakım şartlarının olduğu sağlık kurumlarına yönlendirilebilirler Yapılan çalışmalarda spina bifidalıbebeklerin sezaryen ile dünyaya gelmeleri durumunda felç geçirme olasılıklarının daha azaldığı bulunduğundan bu bebeklerde planlı sezaryen faydalı olacaktır ![]() Down sendromu riskinin belirlenmesinde ise üçlü test ya da triple test daha faydalıdır * [/b] Spina Bifida Down Sendromu- Doğanın tatsız şakası İkili Test (11-14 testi) ve fetal ense kalınlığı (NT) Üçlü Test Dörtlü test Amniyosentez- Bebeğin içinde bulunduğu sıvıdan örnek alınması İleri anne yaşı Kaynak: Dr Alper Mumcu |
|
Alfa Feto Protein (Afp) |
|
|
#2 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Alfa Feto Protein (Afp)Alfa feto protein (AFP) [/b] Tıp alanındaki gelişmelere paralel olarak gebelik takibi de son zamanlarda büyük değişimler göstermiştir Gebelik sırasındaki takibin amacı hem anneninhem de bebeğin miada kadar sağlıklı bir şekilde gelebilmeleridir Ayrıca bebekte bulunan bazı anomalilerinönceden, gebelik esnasında tespit edilmesi ve mümkün ise tedavi edilmesi, eğer yaşama şansı yoksa gebeliğin sonlandırılması bu takiplerin bir diğer amacıdır ![]() Bu tür, gebelik esnasında tespit edilebilen anomalilerin, invazif olmayan yani hem bebeğe hem de anne adayına zarar verme olasılığı bulunmayan testler ile belirlenmesi asıl amaçtır Ancak bu tür tetkiklerin hemenhiçbiri hastalığın varlığını teyid etmez Bu nedenleuygulanacak test bize hastalık riskini vermeli eğer bu risk kabul edilebilir sınırların dışında ise invazif yöntemler de uygulayarak hastalığın kesin tanısına gidilmelidir Butür testlere tarama testi adı verilir Tarama testleri belirlibir hastalık için var ya da yok şeklinde sonuç vermez Butür sonuçlar tanısal testler ile alınır Örneğinbelsoğukluğu düşünülen bir hastada kültür tanısal bir testtir Hastalık var ya da yok şeklinde sonuç verir Tıbbigirişimler ve tedaviler tanısal testlerin sonucuna göre yapılır Jinekolojide en çok kullanılan tarama testi smeariken obstetride özellikle son yıllarda uygulanan tarama testi üçlü test veya bunun daha sınırlanmış versiyonu olan alfa fetoprotein testidir (MS-AFP) AFP ölçümleri 1980'lerinortalarından beri obstetride kullanılmaktadır Gerek üçlütest gerekse MS-AFP olsun bu testlerin amacı iki tür hastalık için risk belirlemektir Bunlardan ilki bir kromozom anomalisiolan Down Sendromudur (mongolizm, trizomi 21) İkincisi isegenel olarak nüral tüp defekti adı verilen sinir sistemi hastalıklarıdır Bu tip hastalıklarda bebeğin beyin ya daomurgasında defekt vardır Beyin dokusunun gelişmediğianensefali adı verilen tablodan omurgada açıkığın oldupu spina bifida adı verilen tabloya kadar değişik yelpazedeki anomaliler grubudur Bu testlerde önemli olan anormalsonuçların hastalığı değil riski belirlediğidir ![]() A-feto protein nedir ? AFP anne karnındaki bebeğin karaciğerinden salgılanan bir proteindir Erişkindeki albumin isimli proteinin fetal yaşamdakikarşılığıdır Fetusdan amniyon sıvısına geçer Burdanda bir miktar AFP annenin dolaşımına karışır AFP düzeylerigebeliğin sonlarına kadar yavaş bir artış gösterir AFPölçümleri anne kanında ya da amniyosentez sonrası amniyon mayiinde ölçülebilir Maternal AFP ölçümü gebeliğin 16-20haftaları arasında yapılır AFP yaşa ve gebelik sayısınabakılmaksızın bütün gebelere yapılmalıdır ![]() Nasıl Değerlendirilir ? AFP değerinin yüksek ya da düşük olması anomali varlığını göstermez Sadece artmış riski belirler ve ileritetkik gerekliliğine işaret eder Testin yapıldığıgebelerin %10'unda anormal sonuçlar çıkarken bunlarında sadece %10'unda defektli fetus bulunur AFP düzeyi ile gebelikhaftası ilişkili olduğundan gebelik yaşının doğrı bilinmesi testin yorumu açısından çok önemlidir AFPsonucunu etkileyen faktörler şunlardır: Gebelik haftası Annenin ağırlığı Yaş Irk Çoğul gebelik Şeker hastalığı Aşikar ya da gizli kanama olması ![]() Normalden yüksek AFP değerlerine yol açan en önemli anomali nöral tüp defektleridir (NTD) Nöral tüpbebeğin beyin ve omuriliğini oluşturan yapıdır Döllenmedensonraki 4 haftada eğer bu tüp her iki yandan uygun şekildekapanmaz ise NTD söz konusu olur Her yıl A B D'de 2500 yenibebek bu anomaliler ile dünyaya gelmektedir ![]() Spina bifida omuganın anomalisidir Çoğuvakada omurilik uygun ve tam olarak teşekkül etmiştir ancak omuriliği çevreleyen ve koruyan omurgada açıklık bulunur ![]() Eğer omurilik bu açıklıktan dışarıya doğru fıtıklaşırsa bacak felcinden idrar ve dışkı tutamamaya kadar değişen problemler görülebilir Eğer bu açıklıkkafada ya da kafaya yakın bölgede olursa bebeğin kafatası gelişemez ve beyin dışarıda olabilir, veya beyin hiç gelişmeyebilir Bu son grup bebeklerin yaşama şansı yoktur![]() Nöral tüp defektleri kormozomal bozukluklar değildir Çevresel faktörlerden kaynaklanıyor olabilirler![]() Bir bebeğinde NTD olan hastanın diğer bir bebeğinde de aynı problemin görülme olasılığı aynıdır Gebelikten önce vegebelik sırasında folik asit kullanımının NTD'lerini %50 oranında azalttığı ileri sürülmektedir ![]() AFP değerlerini yükselten bir diğer etken de bebeğin karın duvarında yer alan defektlerdir Barsaklarınkarın dışında olduğu durumlarda da AFP fazla miktarda amniyon mayiine geçer ve dolayısı ile anne adayının kanında da yüksek olarak bulunur ![]() Bebeğin ölmek üzere olduğu ya da öldüğü durumlarda da bu proteinin miktarları artar Çoğul gebeliklerdede AFP yükselir ![]() Down sendromu gibi bazı kromozomal anomalilerde AFP düzeyleri olması gerekenden düşük bulunur Ancak budüşüklüğün hassasiyeti NTD'de olduğu kadar yüksek değildir ve tek başına AFP riski belirlemek için yeterli olmaz ![]() AFP Yüksek bulunursa AFP yüksekliği saptandığında yapılacak ilk işlem detaylı bir ultrason incelemesi yapmaktır Bu sayede gebeliğin yaşıve fetus sayısı saptanır Eğer AFP yüksekliğiniaçıklayacak bir anomali saptanır ise ek tetkik gereksizdir ![]() Bazen amniyosentez yapmak gerekli olabilir ancak NTD kromozomal bir anomali olmadığı için amniyosentezden tatmin edici bir sonuç beklenmez Ultrason ile NTDlerin büyük bir kısmıyakalanır Anensefali gibi büyük defektler zaten kolaylıklatespit edilebildiğinden ultrasonun normal olduğu ancak AFP değerlerinin yüksek bulunduğu vakalarda olay, büyük olasılıkla küçük bir spina bifidadır ![]() AFP Testinin avantajları AFP sonucu normal bulunan anne adaylarında endişeler büyük olasılıkla ortadan kalktığı için gebelik çok daha rahat ve sorunsuz geçmektedir ![]() Spina bifida olduğu bilinen bebekler, doğum için yoğun bakım şartlarının olduğu sağlık kurumlarına yönlendirilebilirler Yapılan çalışmalarda spina bifidalıbebeklerin sezaryen ile dünyaya gelmeleri durumunda felç geçirme olasılıklarının daha azaldığı bulunduğundan bu bebeklerde planlı sezaryen faydalı olacaktır ![]() Down sendromu riskinin belirlenmesinde ise üçlü test ya da triple test daha faydalıdır * [/b] Spina Bifida Down Sendromu- Doğanın tatsız şakası İkili Test (11-14 testi) ve fetal ense kalınlığı (NT) Üçlü Test Dörtlü test Amniyosentez- Bebeğin içinde bulunduğu sıvıdan örnek alınması İleri anne yaşı Kaynak: Dr Alper Mumcu |
|
Alfa Feto Protein (Afp) |
|
|
#3 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Alfa Feto Protein (Afp)Alfa feto protein (AFP) [/b] Tıp alanındaki gelişmelere paralel olarak gebelik takibi de son zamanlarda büyük değişimler göstermiştir Gebelik sırasındaki takibin amacı hem anneninhem de bebeğin miada kadar sağlıklı bir şekilde gelebilmeleridir Ayrıca bebekte bulunan bazı anomalilerinönceden, gebelik esnasında tespit edilmesi ve mümkün ise tedavi edilmesi, eğer yaşama şansı yoksa gebeliğin sonlandırılması bu takiplerin bir diğer amacıdır ![]() Bu tür, gebelik esnasında tespit edilebilen anomalilerin, invazif olmayan yani hem bebeğe hem de anne adayına zarar verme olasılığı bulunmayan testler ile belirlenmesi asıl amaçtır Ancak bu tür tetkiklerin hemenhiçbiri hastalığın varlığını teyid etmez Bu nedenleuygulanacak test bize hastalık riskini vermeli eğer bu risk kabul edilebilir sınırların dışında ise invazif yöntemler de uygulayarak hastalığın kesin tanısına gidilmelidir Butür testlere tarama testi adı verilir Tarama testleri belirlibir hastalık için var ya da yok şeklinde sonuç vermez Butür sonuçlar tanısal testler ile alınır Örneğinbelsoğukluğu düşünülen bir hastada kültür tanısal bir testtir Hastalık var ya da yok şeklinde sonuç verir Tıbbigirişimler ve tedaviler tanısal testlerin sonucuna göre yapılır Jinekolojide en çok kullanılan tarama testi smeariken obstetride özellikle son yıllarda uygulanan tarama testi üçlü test veya bunun daha sınırlanmış versiyonu olan alfa fetoprotein testidir (MS-AFP) AFP ölçümleri 1980'lerinortalarından beri obstetride kullanılmaktadır Gerek üçlütest gerekse MS-AFP olsun bu testlerin amacı iki tür hastalık için risk belirlemektir Bunlardan ilki bir kromozom anomalisiolan Down Sendromudur (mongolizm, trizomi 21) İkincisi isegenel olarak nüral tüp defekti adı verilen sinir sistemi hastalıklarıdır Bu tip hastalıklarda bebeğin beyin ya daomurgasında defekt vardır Beyin dokusunun gelişmediğianensefali adı verilen tablodan omurgada açıkığın oldupu spina bifida adı verilen tabloya kadar değişik yelpazedeki anomaliler grubudur Bu testlerde önemli olan anormalsonuçların hastalığı değil riski belirlediğidir ![]() A-feto protein nedir ? AFP anne karnındaki bebeğin karaciğerinden salgılanan bir proteindir Erişkindeki albumin isimli proteinin fetal yaşamdakikarşılığıdır Fetusdan amniyon sıvısına geçer Burdanda bir miktar AFP annenin dolaşımına karışır AFP düzeylerigebeliğin sonlarına kadar yavaş bir artış gösterir AFPölçümleri anne kanında ya da amniyosentez sonrası amniyon mayiinde ölçülebilir Maternal AFP ölçümü gebeliğin 16-20haftaları arasında yapılır AFP yaşa ve gebelik sayısınabakılmaksızın bütün gebelere yapılmalıdır ![]() Nasıl Değerlendirilir ? AFP değerinin yüksek ya da düşük olması anomali varlığını göstermez Sadece artmış riski belirler ve ileritetkik gerekliliğine işaret eder Testin yapıldığıgebelerin %10'unda anormal sonuçlar çıkarken bunlarında sadece %10'unda defektli fetus bulunur AFP düzeyi ile gebelikhaftası ilişkili olduğundan gebelik yaşının doğrı bilinmesi testin yorumu açısından çok önemlidir AFPsonucunu etkileyen faktörler şunlardır: Gebelik haftası Annenin ağırlığı Yaş Irk Çoğul gebelik Şeker hastalığı Aşikar ya da gizli kanama olması ![]() Normalden yüksek AFP değerlerine yol açan en önemli anomali nöral tüp defektleridir (NTD) Nöral tüpbebeğin beyin ve omuriliğini oluşturan yapıdır Döllenmedensonraki 4 haftada eğer bu tüp her iki yandan uygun şekildekapanmaz ise NTD söz konusu olur Her yıl A B D'de 2500 yenibebek bu anomaliler ile dünyaya gelmektedir ![]() Spina bifida omuganın anomalisidir Çoğuvakada omurilik uygun ve tam olarak teşekkül etmiştir ancak omuriliği çevreleyen ve koruyan omurgada açıklık bulunur ![]() Eğer omurilik bu açıklıktan dışarıya doğru fıtıklaşırsa bacak felcinden idrar ve dışkı tutamamaya kadar değişen problemler görülebilir Eğer bu açıklıkkafada ya da kafaya yakın bölgede olursa bebeğin kafatası gelişemez ve beyin dışarıda olabilir, veya beyin hiç gelişmeyebilir Bu son grup bebeklerin yaşama şansı yoktur![]() Nöral tüp defektleri kormozomal bozukluklar değildir Çevresel faktörlerden kaynaklanıyor olabilirler![]() Bir bebeğinde NTD olan hastanın diğer bir bebeğinde de aynı problemin görülme olasılığı aynıdır Gebelikten önce vegebelik sırasında folik asit kullanımının NTD'lerini %50 oranında azalttığı ileri sürülmektedir ![]() AFP değerlerini yükselten bir diğer etken de bebeğin karın duvarında yer alan defektlerdir Barsaklarınkarın dışında olduğu durumlarda da AFP fazla miktarda amniyon mayiine geçer ve dolayısı ile anne adayının kanında da yüksek olarak bulunur ![]() Bebeğin ölmek üzere olduğu ya da öldüğü durumlarda da bu proteinin miktarları artar Çoğul gebeliklerdede AFP yükselir ![]() Down sendromu gibi bazı kromozomal anomalilerde AFP düzeyleri olması gerekenden düşük bulunur Ancak budüşüklüğün hassasiyeti NTD'de olduğu kadar yüksek değildir ve tek başına AFP riski belirlemek için yeterli olmaz ![]() AFP Yüksek bulunursa AFP yüksekliği saptandığında yapılacak ilk işlem detaylı bir ultrason incelemesi yapmaktır Bu sayede gebeliğin yaşıve fetus sayısı saptanır Eğer AFP yüksekliğiniaçıklayacak bir anomali saptanır ise ek tetkik gereksizdir ![]() Bazen amniyosentez yapmak gerekli olabilir ancak NTD kromozomal bir anomali olmadığı için amniyosentezden tatmin edici bir sonuç beklenmez Ultrason ile NTDlerin büyük bir kısmıyakalanır Anensefali gibi büyük defektler zaten kolaylıklatespit edilebildiğinden ultrasonun normal olduğu ancak AFP değerlerinin yüksek bulunduğu vakalarda olay, büyük olasılıkla küçük bir spina bifidadır ![]() AFP Testinin avantajları AFP sonucu normal bulunan anne adaylarında endişeler büyük olasılıkla ortadan kalktığı için gebelik çok daha rahat ve sorunsuz geçmektedir ![]() Spina bifida olduğu bilinen bebekler, doğum için yoğun bakım şartlarının olduğu sağlık kurumlarına yönlendirilebilirler Yapılan çalışmalarda spina bifidalıbebeklerin sezaryen ile dünyaya gelmeleri durumunda felç geçirme olasılıklarının daha azaldığı bulunduğundan bu bebeklerde planlı sezaryen faydalı olacaktır ![]() Down sendromu riskinin belirlenmesinde ise üçlü test ya da triple test daha faydalıdır * [/b] Spina Bifida Down Sendromu- Doğanın tatsız şakası İkili Test (11-14 testi) ve fetal ense kalınlığı (NT) Üçlü Test Dörtlü test Amniyosentez- Bebeğin içinde bulunduğu sıvıdan örnek alınması İleri anne yaşı Kaynak: Dr Alper Mumcu |
|
|
|