Hüsn-i Talil |
06-24-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Hüsn-i TalilHÜSN-İ TALİL ( GÜZEL NEDEN BULMA ) Herhangi bir olayı gerçek nedeninin dışında daha güzel ve hayali bir nedene bağlayarak açıklama sanatıdır ÖRNEKLER * "Sen gittin yaslara büründü cihan Soluyor dallarda gül dertli dertli" Şair, "akşamın gelişini" ve "gülün solmasını", "sevgilinin gidişine bağlamıştırBöylece gerçek neden yerine hoşa giden, hayali bir neden bulmuştur * "Güzel şeyler düşünelim diye Yemyeşil oluvermiş ağaçlar" Şaire göre ağaçlar, insanların mutlu olmasını, güzel şeyler düşünmesi için yemyeşil olmuştur Bu ağaçların yeşil olmasının gerçek nedeni değildir Şair gerçek nedeninin dışında daha güzel ve etkileyici bir neden bulmuştur * "Renk aldı özge ateşimizden şerâb ü gül Peymâne söylesün bunu gülzâr söylesün" ŞERAB : şarap , PEYMANE : kadeh , GÜLZÂR : gül bahçesi Bu dizelerde şair, şarabın ve gülün rengini ( kırmızılığını ) kendi içindeki ateşten geldiğini belirtiyorBöylece şarabın ve gülün kırmızılığını gerçek nedeninin dışında daha güzel ve hayali bir nedenle açıklıyor * "Yeni bir ülkede yem vermek için atlarına Nice bin atlı kapılmıştı fetih rüzgârına" Akıncıların yeni ülkeler fethetme isteklerinin nedeni olarak, şair atlarına yeni bir ülkede yem vermek isteyişlerini gösteriyor Oysa fetihlerin asıl amacı toprak kazanmaktır * "Sen yoksun hiçbir şey yok Güneşin rengi Ağustosyıldızlarının sıcaklığı Karanfil kokusu" Şair, karanfil kokusunun ağustos yıldızlarının sıcaklığının, güneşin renginin olmayışını gerçekçi bir neden değil de sevdiğinin yok oluşuna bağlıyor * "Müzeyyen oldu reyâhin bezendi bâğ -ı çemen Meğer ki bağa haber geldi yârdan bu gece" MÜZEYYEN OLMAK : süslenmek , REYÂHİN : fesleğenler Şair, "Bahçe, süslenmiş fesleğenlerle bezendi, meğer sevgili bu gece geleceğini bildirmiş" diyor Bahçenin süslenmesini sevgilinin geleceği haberine bağlıyor Halbuki bahçenin güzellik kazanması mevsimle ilgi- lidir * "Hâk - i pâyine yetem der ömrlerdir muttasıl Başını taştan taşa urup gezer âvâre su" Irmakların dağ taş aşarak ( başını taştan taşa vurarak ) akıp gidişi, HzPeygamberimizin ayak bastığı topraklara ulaşmak nedenine bağlanıyor |
|