Aminoasit

AMİNOASİT
Aminoasit,bir ya da birden çok amino grubu ile asit grupları içeren ve canlıların temel yapıtaşlarından proteinleri oluşturan organik bileşiklerin ortak adıAminoasitlerin genel formülü şöyle yazılabilir

N H2
R- C - COOH
H

Proteinlerin yapısında yer alan 20 kadar aminoasit,amino grubu ( - NH2) ile karboksil grubunun ( - COOH),a karbon atomuna bağlandığı a- aminoasitlerdirBu temel yapıya uymayan tek örnek ,birincil amino grubunun yerini,halkalı bir yapı içinde ikincil bir amino grubunun ( > NH) aldığı prolin ve hidroksiprolindirAçık formüldeki R ise,aminoasitler arasındaki yapı farklılıklarının nedeni olan ve yan zincir olarak adlandırılan bu organik kökü gösterirProteinlerin pek çoğu,amino ve karboksil grupları arasındaki peptit bağlarıyla bağlanarak bir zincir oluşturan 100"den fazla aminoasitten yapılmıştırBu bileşikler,iki,üç ya da daha fazla sayıda aminoasit bir araya geldiğinde sırasıyla dipeptit,tripeptit,polipeptit olarak adlandırılırProteinlerin bulundukları türe ve organa özgü farklılıkları ile fizikokimyasal özellikleri,bileşimlerindeki aminoasitlerin sayısına ,dizilişine ve işlevsel niteliğine bağlıdırDoğal proteinlerin yapısında 20 aminoasit ile 2 iminoasit bulunurBu 22 asitin değişik sayı ve biçimde sıralanmasıyla sayısız protein türü ortaya çıkar

Glisin dışındaki tüm aminoasitlerin α karbon atomu bakışımsızdırBu atoma dört değişik kimyasal yapı bağlı olduğundan ,oluşturduğu aminoasit de,formülün aynadaki görünümü biçiminde,iki değişik düzlemde bulunabilirHer protein molekülü birbirine peptit bağlarıyla bağlı uzun aminoasit zincirleri içerdiğinden ,aminoasit bileşenlerinin sayılarının saptanabilmesi için tüm peptit bağlarının hidrolizle ayrıştırılması gereklidirBu ayrıştırma,proteinin derişik hidroklorik asitle kaynatılmasıyla sağlanır

Bitkiler,gereksinimleri olan organik bileşikleri fotosensez yoluyla kendi kendilerine oluşturabildikleri halde,hayvanlar organik besin maddelerini dış kaynaklardan sağlamak zorundadırBesinlerdeki proteinler,sindirim sırasında zincirden ayrılarak serbest kalan aminoasitler halinde emilirBunlar da vücudun her yanına kan plazmasıyla taşınıp,çeşitli türlerde proteinler oluşturmak üzere hücreler tarafından alınırBilinen 20 aminoasitten dokuzu dış kaynaklıdırorganizmada üretilemezBesinlerle dışarıdan alınması gereken bu temel aminoasitler,valin,lösin,izolösin,treonin,metiyo nin,lizin,fenilalanin,triptofan ve triozin olarak adlandırılırÖbür aminoasitler ise organizmada bireşimle üretilebilirÖrneğin,R kökü yalnızca bir hidrojen atomundan oluşan ve aminoasitlerin en basit yapılı örneği olan glisinin yanı sıra alanin,sistin,histidin ve arginin bu gruptandır

Kaynak;AnaBritannica cilt 2 forumsinsicom için derlenmiştir