Türklerde Lale Sevgisi.. |
11-25-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Türklerde Lale Sevgisi..LALE’ nin Oykusu Orta Asya’daki Pamir daglari, bes bin metreyi asan zirveleriyle, dunyanin en vahsi cografyalarindan birini olusturur Lale’nin Oykusu, iste bu daglarda baslar Turk boylari, ayni anavatandan goc ettiklerinde, yanlarina vaxgecemedikleri lale soganlarini da alirlar İlk durak İran’dir Butun ulke, lalenin guzelligine meftun olur Omer Hayyam, laleyi "kusursuz kadin guzelliginin simgesi" olarak gorur Anadolu’da ilk lale motifi, Kilicarslan tarafindan yaptirilan Alaeddin Kosku’ndedir Kimin ilk olarak fark ettigi bilinmez; ama lalenin de Allah ve hilal kelimeleriyle ayni harflerle yaziliyor olmasi, talihini iyiden iyiye acar Bu harfler, eski Turkce’de, "cevahir-i hurufat" olarak adlandirilir Lale, artik Allah’in da remzidir Cami suslemelerinden top dokumune, hali desenlerinden savas migferlerine kadar, lale her yerdedir Gun gelir; Yildirim Bayezid’in Kosova Savasi’nda giydigi tilsimli kaftanda koruyucu bir sustur Gun gelir; buyuk din alimi Ebussuud Efendi’nin botanikte ilk siniflandirma calismalarini yaptigi bahcelerdedir 1500’lu yillarin ikinci yarisinda, Roma-Germen İmparatorlugu Buyukelcisi Busbecq’in gonderdigi lale soganlari, once Avusturya’ya oradan da Hollanda’ya ulasir Bunu, Hollanda’da yasanan akil almaz bir lale cilginligi donemi izler Tek bir lalenin degeri, Amsterdam’da koca bir konagi satin alabilecek bedellere ulasir Lale, İİİ Ahmed doneminde, Pamir Daglari’ndan baslayan yolculugunun onemli duraklarindan İstanbul’a geri doner Kahramanimiz, Lale Devri’nin sonu olan Patrona Halil isyaninda ise, zevk ve sefahatin bas suclusudur Bu kez, tek bir soganina bile yasama hakki verilmeyen bir nefretle hayatimizdan cikarilir İste o lale, bugun yeniden sokaklarimizda baharin gelisini mujdeliyor kaynak: Cengiz OZDEMİR |
|