Alman ve İskandinav Tiyatrosu

**Şengül Şirin** · 01-17-2010

Alman ve İskandinav Tiyatrosu

18

yüzyılın ikinci yarısına kadar Almanya'da dikkate değer bir tiyatro yapıtı üretilmedi

İlk önemli Alman oyun yazarı, felsefi yanı ağır basan oyunlar yazan Gotthold Ephraim Les-sing'di (1729-81)

Lessing'in ardından, Almanya'nın en büyük edebi kişiliği olan Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) geldi

Goethe, başyapıtı olan Fausf'ta insan ruhundaki iyi ve kötü çatışmasını işledi

Başka bir büyük Alman oyun yazarı olan Johann Fried-rich Schiller'in (1759-1805) en başarılı oyunu Giy om Tel {Wilhelm Teli; 1804) idi

Gerek Goethe, gerek Schiller Coşkunluk Akımı'na katıldılar

Georg Büchner (1813-37), genç yaşta ve çok kısa bir süre içinde kaleme aldığı Dan-ton'un Ölümü {Dantons Tod; 1835), Leonce ile Lena {Leonce und Lena; 1836) ve Woy-zeck (1836) adlı üç oyunuyla Alman tiyatrosuna yeni bir gerçekçilik anlayışı ve biçim getirerek 20

yüzyıl tiyatro sanatını önemli ölçüde etkilemiştir

Hermann Sudermann (1857-1928) ve Dokumacıların İsyanı {Die Weber; 1892) adlı oyunu yazan Gerhart Hauptmann (1862-1946) 19

yüzyıl sonlarının en önemli Alman oyun yazarlarıydı

I

Dünya Savaşı'ndan sonra, Dışavurumculuk (Ekspresyonizm) adıyla bilinen akımda yer alan bazı oyunlar dikkat çekti

Bertolt Brecht (1898-1956) tiyatroda toplumsal ve siyasal düşüncelerini dile getirdi

Frank Wedekind (1864-1918) ise Uyumsuzluk Tiyatrosu'nun öncülerindendi

II

Dünya Savaşı'ndan sonra Peter Weiss (1916-82), Marati Sade (1964) ve öbür oyunlarında suç ve suçluluk konusunu irdeledi

İsviçreli oyun yazarları, Max Frisch (doğumu 1911) ve Friedrich Dürrenmatt (1921-90) deneysel oyunlar yazdılar

Norveçli Henrik Ibsen'in (1828-1906) 19

yüzyılın son yarısında yazdığı oyunlar çağdaş tiyatro sanatını önemli ölçüde etkiledi

Yapıtları çoğunlukla toplumsal sorunları irdeliyordu

Peer Gynt (1867), Nora, Bir Bebek Evi {Et dukkenhjem; 1879), Hortlaklar {Gengan-gere; 1881) ve Hedda Gabler (1890), Ibsen'in en iyi tanınan yapıtlarıdır

İsveçli tiyatro yazarı August Strindberg (1849-1912) ise toplumsal, çoğunlukla da cinsel sorunları ele alan oyunlar yazdı

En tanınmış oyunu Matmazel Julie'dir {Fröken Julie; 1888)

01-17-2010	#1
Şengül Şirin	Alman ve İskandinav Tiyatrosu Alman ve İskandinav Tiyatrosu 18 yüzyılın ikinci yarısına kadar Almanya'da dikkate değer bir tiyatro yapıtı üretilmedi İlk önemli Alman oyun yazarı, felsefi yanı ağır basan oyunlar yazan Gotthold Ephraim Les-sing'di (1729-81) Lessing'in ardından, Almanya'nın en büyük edebi kişiliği olan Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) geldi Goethe, başyapıtı olan Fausf'ta insan ruhundaki iyi ve kötü çatışmasını işledi Başka bir büyük Alman oyun yazarı olan Johann Fried-rich Schiller'in (1759-1805) en başarılı oyunu Giy om Tel {Wilhelm Teli; 1804) idi Gerek Goethe, gerek Schiller Coşkunluk Akımı'na katıldılar Georg Büchner (1813-37), genç yaşta ve çok kısa bir süre içinde kaleme aldığı Dan-ton'un Ölümü {Dantons Tod; 1835), Leonce ile Lena {Leonce und Lena; 1836) ve Woy-zeck (1836) adlı üç oyunuyla Alman tiyatrosuna yeni bir gerçekçilik anlayışı ve biçim getirerek 20 yüzyıl tiyatro sanatını önemli ölçüde etkilemiştir Hermann Sudermann (1857-1928) ve Dokumacıların İsyanı {Die Weber; 1892) adlı oyunu yazan Gerhart Hauptmann (1862-1946) 19 yüzyıl sonlarının en önemli Alman oyun yazarlarıydı I Dünya Savaşı'ndan sonra, Dışavurumculuk (Ekspresyonizm) adıyla bilinen akımda yer alan bazı oyunlar dikkat çekti Bertolt Brecht (1898-1956) tiyatroda toplumsal ve siyasal düşüncelerini dile getirdi Frank Wedekind (1864-1918) ise Uyumsuzluk Tiyatrosu'nun öncülerindendi II Dünya Savaşı'ndan sonra Peter Weiss (1916-82), Marati Sade (1964) ve öbür oyunlarında suç ve suçluluk konusunu irdeledi İsviçreli oyun yazarları, Max Frisch (doğumu 1911) ve Friedrich Dürrenmatt (1921-90) deneysel oyunlar yazdılar Norveçli Henrik Ibsen'in (1828-1906) 19 yüzyılın son yarısında yazdığı oyunlar çağdaş tiyatro sanatını önemli ölçüde etkiledi Yapıtları çoğunlukla toplumsal sorunları irdeliyordu Peer Gynt (1867), Nora, Bir Bebek Evi {Et dukkenhjem; 1879), Hortlaklar {Gengan-gere; 1881) ve Hedda Gabler (1890), Ibsen'in en iyi tanınan yapıtlarıdır İsveçli tiyatro yazarı August Strindberg (1849-1912) ise toplumsal, çoğunlukla da cinsel sorunları ele alan oyunlar yazdı En tanınmış oyunu Matmazel Julie'dir {Fröken Julie; 1888) __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır