Alman ve İskandinav Tiyatrosu
 

Alman ve İskandinav Tiyatrosu


18. yüzyılın ikinci yarısına kadar Almanya'da dikkate değer bir tiyatro yapıtı üretilmedi. İlk önemli Alman oyun yazarı, felsefi yanı ağır basan oyunlar yazan Gotthold Ephraim Les-sing'di (1729-81). Lessing'in ardından, Almanya'nın en büyük edebi kişiliği olan Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) geldi. Goethe, başyapıtı olan Fausf'ta insan ruhundaki iyi ve kötü çatışmasını işledi. Başka bir büyük Alman oyun yazarı olan Johann Fried-rich Schiller'in (1759-1805) en başarılı oyunu Giy om Tel {Wilhelm Teli; 1804) idi. Gerek Goethe, gerek Schiller Coşkunluk Akımı'na katıldılar.

Georg Büchner (1813-37), genç yaşta ve çok kısa bir süre içinde kaleme aldığı Dan-ton'un Ölümü {Dantons Tod; 1835), Leonce ile Lena {Leonce und Lena; 1836) ve Woy-zeck (1836) adlı üç oyunuyla Alman tiyatrosuna yeni bir gerçekçilik anlayışı ve biçim getirerek 20. yüzyıl tiyatro sanatını önemli ölçüde etkilemiştir. Hermann Sudermann (1857-1928) ve Dokumacıların İsyanı {Die Weber; 1892) adlı oyunu yazan Gerhart Hauptmann (1862-1946) 19. yüzyıl sonlarının en önemli Alman oyun yazarlarıydı. I. Dünya Savaşı'ndan sonra, Dışavurumculuk (Ekspresyonizm) adıyla bilinen akımda yer alan bazı oyunlar dikkat çekti.

Bertolt Brecht (1898-1956) tiyatroda toplumsal ve siyasal düşüncelerini dile getirdi. Frank Wedekind (1864-1918) ise Uyumsuzluk Tiyatrosu'nun öncülerindendi. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Peter Weiss (1916-82), Marati Sade (1964) ve öbür oyunlarında suç ve suçluluk konusunu irdeledi. İsviçreli oyun yazarları, Max Frisch (doğumu 1911) ve Friedrich Dürrenmatt (1921-90) deneysel oyunlar yazdılar. Norveçli Henrik Ibsen'in (1828-1906) 19. yüzyılın son yarısında yazdığı oyunlar çağdaş tiyatro sanatını önemli ölçüde etkiledi. Yapıtları çoğunlukla toplumsal sorunları irdeliyordu. Peer Gynt (1867), Nora, Bir Bebek Evi {Et dukkenhjem; 1879), Hortlaklar {Gengan-gere; 1881) ve Hedda Gabler (1890), Ibsen'in en iyi tanınan yapıtlarıdır. İsveçli tiyatro yazarı August Strindberg (1849-1912) ise toplumsal, çoğunlukla da cinsel sorunları ele alan oyunlar yazdı. En tanınmış oyunu Matmazel Julie'dir {Fröken Julie; 1888).