Körfez Savaşı

Irak'ın, zengin petrol yataklarına sahip olan Kuveyt'i tarihî gerekçelerle ilhak etmek, sınırlı petrol üretimi sebebiyle OPEC'e yüksek kur politikasını dayatmak ve Arap dünyasının lideri konumuna ulaşmak gibi nedenlerle 2 Ağustos 1990'da Kuveyt'i işgaliyle başlayan savaş Bu kriz döneminde körfez ülkelerinde demokratik rejimlerin kurulması, işgal edilmiş topraklardaki Filistinliler, Arap-İsrail anlaşmazlığı ve uluslararası hukuk kurallarına uyma gibi birçok sorun gündeme gelmiştir


ABD ve SSCB dışişleri bakanları, James Baker ve Edvard Şevardnadze 3 Ağustos'ta Irak birliklerinin Kuveyt'ten derhal ve şartsız çekilmelerini sağlamak için uluslararası toplumun tüm üyelerini, uygun önlemler almaya çağırdılar Aralarında Suudi Arabistan, Mısır, İngiltere, Suriye, Fransa, İtalya gibi ülkelerin de bulunduğu 28 ülke Irak'a karşı askerî koalisyon oluşturdular Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Irak'a askerî, malî ve ticarî ambargo uygulanması gibi bir dizi karar aldı


Türkiye, Irak'a karşı BM'nin aldığı zorunlu yaptırım kararını ilk uygulayan ülkelerden biri oldu Kuveyt ve Irak'ın Türkiye'deki mal varlığına el konuldu İki ülkeye yapılacak gıda ve sağlık malzemeleri hariç, ihracat durduruldu Transit ticaret ve bu ülkelerden ithalât yasaklandı Kerkük-Yumurtalık petrol boru hattında pompalama durduruldu (7 Ağustos) SSCB, Bağdat'ta tüm silâh teslimatını askıya aldı


7 Ağustos'ta ABD "Çöl Kalkanı" operasyonunu başlatarak birçok Amerikan savaş gemisini Körfez'e gönderdi Saddam Hüseyin 23 Eylül'de yaptığı bir açıklamada, Irak halkına karşı kanlı bir saldırı yapılırsa ya da çok sıkıştırılırsa, tüm bölgeyi kan ve ateşe boğacağını, İsrail'i ve petrol kuyularını yok edeceğini söyledi Yağma ve yıkıma sahne olan Kuveyt'te, nüfusun yarıya yakın kısmı ülke dışına kaçtı


11 Ocak 1991'de Türkiye'nin isteği üzerine ABD ve Hollanda, Irak'ın muhtemel hava saldırılarından korunmak amacıyla Patriot füzeleri vermeye karar verdiler BM Genel Sekreteri Javier Perez de Cuellar Bağdat'ı ziyaret ederek Saddam Hüseyin ve Tarık Aziz'le görüştü (13 Ocak), görüşmeler olumlu sonuç vermedi 17 Ocak'ta ABD "Çöl Fırtınası" operasyonunu başlatarak Irak ve Kuveyt'in stratejik bölgelerini ve Bağdat'ı yoğun bir şekilde bombaladı


24 Şubat'ta da kara saldırısına geçildi Iraklılar kitleler hâlinde teslim olmaya başladılar ve 27 Şubat'ta Irak BM Güvenlik Konseyi'nin 12 kararını kabul ettiğini BM'deki temsilcisi El Anbari aracılığı ile açıkladı 28 Şubat'ta ateşkes ilân edildi Irak Kuveyt topraklarından çekilmeye başladı