Körfez Savaşı
 

Irak'ın, zengin petrol yataklarına sahip olan Kuveyt'i tarihî gerekçelerle ilhak etmek, sınırlı petrol üretimi sebebiyle OPEC'e yüksek kur politikasını dayatmak ve Arap dünyasının lideri konumuna ulaşmak gibi nedenlerle 2 Ağustos 1990'da Kuveyt'i işgaliyle başlayan savaş. Bu kriz döneminde körfez ülkelerinde demokratik rejimlerin kurulması, işgal edilmiş topraklardaki Filistinliler, Arap-İsrail anlaşmazlığı ve uluslararası hukuk kurallarına uyma gibi birçok sorun gündeme gelmiştir.


ABD ve SSCB dışişleri bakanları, James Baker ve Edvard Şevardnadze 3 Ağustos'ta Irak birliklerinin Kuveyt'ten derhal ve şartsız çekilmelerini sağlamak için uluslararası toplumun tüm üyelerini, uygun önlemler almaya çağırdılar. Aralarında Suudi Arabistan, Mısır, İngiltere, Suriye, Fransa, İtalya gibi ülkelerin de bulunduğu 28 ülke Irak'a karşı askerî koalisyon oluşturdular. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Irak'a askerî, malî ve ticarî ambargo uygulanması gibi bir dizi karar aldı.


Türkiye, Irak'a karşı BM'nin aldığı zorunlu yaptırım kararını ilk uygulayan ülkelerden biri oldu. Kuveyt ve Irak'ın Türkiye'deki mal varlığına el konuldu. İki ülkeye yapılacak gıda ve sağlık malzemeleri hariç, ihracat durduruldu. Transit ticaret ve bu ülkelerden ithalât yasaklandı. Kerkük-Yumurtalık petrol boru hattında pompalama durduruldu (7 Ağustos). SSCB, Bağdat'ta tüm silâh teslimatını askıya aldı.


7 Ağustos'ta ABD "Çöl Kalkanı" operasyonunu başlatarak birçok Amerikan savaş gemisini Körfez'e gönderdi. Saddam Hüseyin 23 Eylül'de yaptığı bir açıklamada, Irak halkına karşı kanlı bir saldırı yapılırsa ya da çok sıkıştırılırsa, tüm bölgeyi kan ve ateşe boğacağını, İsrail'i ve petrol kuyularını yok edeceğini söyledi. Yağma ve yıkıma sahne olan Kuveyt'te, nüfusun yarıya yakın kısmı ülke dışına kaçtı.


11 Ocak 1991'de Türkiye'nin isteği üzerine ABD ve Hollanda, Irak'ın muhtemel hava saldırılarından korunmak amacıyla Patriot füzeleri vermeye karar verdiler. BM Genel Sekreteri Javier Perez de Cuellar Bağdat'ı ziyaret ederek Saddam Hüseyin ve Tarık Aziz'le görüştü (13 Ocak), görüşmeler olumlu sonuç vermedi. 17 Ocak'ta ABD "Çöl Fırtınası" operasyonunu başlatarak Irak ve Kuveyt'in stratejik bölgelerini ve Bağdat'ı yoğun bir şekilde bombaladı.


24 Şubat'ta da kara saldırısına geçildi. Iraklılar kitleler hâlinde teslim olmaya başladılar ve 27 Şubat'ta Irak BM Güvenlik Konseyi'nin 12 kararını kabul ettiğini BM'deki temsilcisi El Anbari aracılığı ile açıkladı. 28 Şubat'ta ateşkes ilân edildi. Irak Kuveyt topraklarından çekilmeye başladı.