![]() |
Şirketler Muhasebesi |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Şirketler MuhasebesiŞirketler Muhasebesi 1-ŞİRKETLERİN SINIFLANDIRILMASI Şirketin Tanımı: Kişilerin emek sermaye ve bilgilerini kâr amaciyla biraraya getirerek oluşturduklari ekonomik ve teknik kuruluşlara ŞIRKET denir ![]() Şirketlerin Ortak Özellikleri: ·Ortak sayısı en az iki kişi olmalıdır ![]() ·Ortak bir amaç için kurulmalıdır ![]() ·Ortak bir amaca ukaşmak için sözleşme yapilmalidir ![]() ·Söz konusu amaca ulaşmak ii para mal emek ticari itibar sermaye olarak konulmalidir ![]() Şirketlerin Siniflandirilmasi: Ticaret Şirketleri ·(a)Şahis Şirketleri - Kollektif Şirketler - Adi Komandit Şirketler ·(b)Sermaye Şirketleri - Anonim Şirketler - Limited Şirketler - Sermayesi paylara Bölünmüş Komandit Şirketler ·Diğer Şirketler - Kooperatifler - Adi Şirketler Şahis ve Sermaye Şirketlerinin Karşilaştirilmasi: Şahis Şirketlerinin Ortak Özellikleri: Ortakları gerçek kişilerdir ![]() Ortakları sınırsız sorumlu olup şirketin borçlarından dolayı tüm varlıklarıyla sorumludurlar ![]() Kişisel emek ve ticari itibar sermaye olarak konulabilir ( Komanditer ortak dişinda) ![]() Şirket sözleşmeleri ancak ortaklarin oybirligiyle degişebilir ![]() Yalnız ticari işletme işletmek amacıyla kurulabilir ![]() Sermaye paylara bölünmemiştir ![]() Her ortağın yönetim temsil ve denetim hakkı vardır ![]() Her ortağın eşit oy hakkı vardır ![]() Şirket vergi mükellefi degildir ![]() ![]() T ![]() ![]() ![]() Ticaret ünvanında ortaklardan en az birinin adının yer alması zorunludur ![]() Yalnız tescil ve ilanla kurulurlar ![]() Sermaye Şirketlerinin Ortak Özellikleri: Ortakları gerçek ve tüzel kişiler olabilirler ![]() Ortakların sorumluluğu sadece şirkete koymayı taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlandırılmıştır ![]() Kişisel emek ve ticari itibar sermaye olarak konulamaz ![]() Şirket sözleşmesi oy çoklugu ile degiştirilebilir ![]() Her türlü iktisadi amaç ve konu için kurulabilir ![]() Sermaye paylara bölünmüştür ![]() Yönetim temsil ve denetim yetkilileri şirketin belirli organlarina aittir ![]() Oy hakkı ortağın şirketteki sermaye payı ile orantılıdır ![]() Şirket kurumlar vergisi mükellefidir ![]() T ![]() ![]() ![]() Ticaret Bakanlığı’nın izni alındıktan sonra tescil ve ilanla kurulurlar ![]() (I)KOLLEKTİF ŞİRKETLER Tanımı: Ticari bir işletmeyi bir ticaret ünvani altinda işletmek amaciyla gerçek kişiler arasinda kurulan ve ortaklarin sorumlulugu şirketin borçlarina karşi siniflandirilmiş olan şirkete KOLLEKTİF ŞİRKET denir ![]() Özellikleri: Koll ![]() ![]() ![]() Koll ![]() ![]() ![]() ![]() Koll ![]() ![]() ![]() Koll ![]() ![]() ![]() Koll ![]() ![]() ![]() 1-Kuruluşu: En az iki kişinin biraraya gelerek şirket sözleşmesinin hazirlanmasi ve sözleşmenin ( Ticaret Sicil Gazetesin’de) tescil ve ilani ile resmi nitelik kazanir ![]() ![]() Ayrıca ortaklar Ticaret Kanunu’nun emredici hükümlerine aykırı olmamak şartıyla şirket sözleşmesine diledikleri kayıtları açıklamaları koyabilirler ![]() Sözleşmenin yazili olarak hazirlanmasi gerekir ![]() ![]() ![]() ![]() Şirket kurulduktan sonra şu kuruluşlarada bildirimde bulunmak zorundadir: Vergi Dairesi S ![]() ![]() ![]() Ayrıca her ortağın vergi dairesine bildirimde bulunması gerekir ![]() 2-Ana sözleşmenin hazırlanması Şirketin yazili sözleşmesinde aşagidaki hususlarin bulunmasi zorunludur: Ortakların ad ve soyadlarıyla ikametgahları ve tabiyetleri Şirketin kollektif şirket oldugu Şirketin ticaret ünvani ve merkezi Şirketin faaliyet konusu Şirketin sermayesi ve her ortagin sermaye payi ile bu paylarin ne zaman ve nasil ödenecegi Şirketi temsile yetkili olanlarin ad ve soyadlari; bunlarin yalniz başina mi yoksa birlikte mi imza koymaya yetkili olduklari belirtilir ![]() Eğer sözleşmede bu hususların herhangi biri eksik ise şirket adi şirket olarak kabul edilir ![]() Koll ![]() ![]() ![]() İki adet şirket sözleşmesi Ticaret durum tastiknamesi Ortakların nüfus cüzdan suretleri Ortakların imza sirküleri Ortakların medeni hakları kullanma ehliyetine ilişkin belgelerden oluşur ![]() 3-Muhasebe Uygulamaları: T ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Kollektif şirketin kuruluşu iki aşamada oluşmaktadir; Ortakların sermaye taahhüdünde bulunmaları Ortakların sermaye taahhüdünü yerine getirmeleri ÖRNEK: Turhan Tur ve kardeşleri bir koll ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Ortaklar nakit taahhütlerinin yarısını yerine getirmişler kalan yarısını bir ay sonra ödeyeceklerdir ![]() ![]() -Yevmiye kaydını yapınız ![]() -Turhan Tur ve Kardeşi Koll ![]() ![]() ![]() _____________________ / _____________________ 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE 1000 Turhan Tur 500 Turgut Tur 500 500 SERMAYE 1000 Ortakların sermaye taahhütleri ___________________ / _______________________ 100 KASA HESABI 200 110 HİSSE SENETLERİ HESABI 80 111 ÖZ ![]() ![]() ![]() ![]() 153 TİCARİ MALLAR 120 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE 500 Turhan Tur’un sermaye taahhüdünün bir bölümünü yerine getirmesi ___________________ / _______________________ 100 KASA HESABI 200 111 ÖZ ![]() ![]() ![]() ![]() 121 ALACAK SENETLERİ HESABI 150 255 DEMİRBAŞLAR HESABI 100 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE 500 Turgut Tur’un sermaye taahhüdünün bir bölümünü yerine getirmesi ___________________ / _______________________ 4- SERMAYE DEĞİŞİKLİKLERİ: Kollektif şirketlerde sermayenin arttirilmasi ya da azaltilmasi sözleşmeyle tespit edilmiş şirket sermayesinde degişiklik yapacagindan sözleşmedede ayni degişikligin yapilmasi hukukui bir zorunluluktur ![]() ![]() Sermayenin Arttırılması: Ortaklar sermaye paylarını arttırılar ![]() Ayrılan yedek akçeleri sermayeye ekleyebilirler ![]() Ortaklar şirketteki kâr paylarinin sermayeye eklenmesine karar verebilirler ![]() Şirkete yeni ortak ya da ortaklar alabilirler ![]() Şirket başka bir şirketle birleşebilir ![]() Ortaklar Sermaye Paylarını Arttrırlar: Şirketin sermayesinin yeterli olmadigi durumlarda şirket ortaklari oy birligi ile alacaklari kararla şirket sermayesini arttirabilirler ![]() Örnek: Hasan Has ve ortağı kollektif şirketi 6 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ____________________ / _____________________ 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE 4000 Hasan Has 2 ![]() Talat Has 2 ![]() 500 SERMAYE HESABI 4000 Ortakların sermaye arttırma taahhütleri ___________________ / ______________________ 101 ALINAN ÇEKLER HESABI 2000 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HES 2000 Hasan Has’ın sermaye arttırma taahhüdünü yerine getirmesi ___________________ / ______________________ 102 BANKALAR HESABI 2000 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HES 2000 Talat Has’ın sermaye arttırma taahhüdünü yerine getirmesi ___________________ / ______________________ Ayrılan Yedek Akçeleri Sermayeye Ekleyebilirler: Yedek akçelerin sermayeye eklenmesi için böyle bir hüküm şirket sözleşmesinde yer almasi gerekir ( Yedek şirket sözleşmesinde göre ortaklara dagitilir ![]() ![]() Örnek: Kamil Karanfil ve ortağı kollektif şirketinin statü yedekleri 3 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ____________________ / ______________________ 541 STATÜ YEDEKLERİ HESABI 3000 331 ORTAKLARA BORÇLAR HES ![]() Yedek akçelerin ortaklara dağıtılması ____________________ / _______________________ 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HESABI 3000 Kamil Karanfil 1 ![]() Kazım Kasımpatı 1 ![]() 500 SERMAYE HESABI 3000 Ortakların sermaye arttırma taahhüdünde bulunması __________________ / ________________________ 331 ORTAKLARA BORÇLAR HESABI 3000 K ![]() ![]() K ![]() ![]() 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HES ![]() K ![]() ![]() K ![]() ![]() Sermaye taahhüdünün yerine getirilmesi ___________________ / _______________________ Ortakların Kâr Paylarının Eklenmesi: Şirket faaliyet sonucu elde edilen kâr sözleşme hükümlerine göre ortaklar tarafindan oy birligiyle alinan kararla sermayeye eklenebilir ![]() Örnek: Neşe Şen ve ortagi kollektif şirketi 1999 yili kâri 2 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() _____________________ / _____________________ 570 GEÇMİŞ YILLAR KÂRI HESABI 2800 331 ORTAKLARA BORÇLAR HS 2800 Neşe Şen 1 ![]() Emel Yüksel 1 ![]() Kârın ortaklara dağıtılması ____________________ / _______________________ 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HESABI 2800 Neşe Şen 1 ![]() Emel Yüksel 1 ![]() 500 SERMAYE HESABI 2800 Ortakalrın sermaye arttırma taahhüdünde bulunması ____________________ / _______________________ 331 ORTAKLARA BORÇLAR HESABI 2800 Neşe Şen 1 ![]() Emel Yüksel 1 ![]() ÖDENMEMİŞ SERMAYE 2800 Neşe Şen 1 ![]() Emel Yüksel 1 ![]() Sermaye taahhüdünün yerine getirilmesi ____________________ / _______________________ Şirkete Yeni Ortaklarin Alinmasi: Şirket sermaye miktarini arttirabilmek için şirkete ortak ya da ortaklar alabilirler ![]() Örnek: Şenol Şaşkin ve ortagi kollektif şirketinin satici Dursun Dürüst’e 5 ![]() ![]() ![]() ______________________ / __________________________ 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HESABI 5000 Dursun Dürüst 5 ![]() 500 SERMAYE HESABI 5000 Dursun Dürüst 5 ![]() Yeni ortağın sermaye taahhüdünde bulunması _____________________ / ___________________________ BORÇ SENETLERİ HESABI 5000 Dursun Dürüst 5 ![]() 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HES ![]() Sermaye taahhüdünün yerine getirilmesi _____________________ / ____________________________ Sermaye Azaltılması: Sermayenin iş hacmine göre fazla olmasi ![]() Ortak ya da ortakların şirketten çıkması ![]() Şirketin zarar etmesi ![]() Şirketin Iş Hacmine Göre Fazla Olmasi: Bu durumda ortaklar sermaye paylarını azaltabilirler ![]() Örnek: Meral Menekşe ve ortaklari koll ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() _____________________ / ________________________ 500 SERMAYE HESABI 2000 M ![]() ![]() U ![]() ![]() 331 ORTAKLARA BORÇLAR H 2000 M ![]() ![]() U ![]() ![]() Ortakların sermaye paylarını azaltmaları ____________________ / __________________________ 331 ORTAKLARA BORÇLAR 2000 102 BANKALAR HESABI 2000 Ortaklara olan borcun ödenmesi ____________________ / _________________________ Ortağın Şirketten Ayrılması: Kollektif şirketlerde ortaklardan birinin y da bir kaçinin kanun hükümleriyle ya da kendi istekleriyle şirketten ayrilmalri durumunda sermaye azaltma yoluna gidebilirler ![]() Örnek: Cemil Cem ve ortakları koll ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ·Sermaye azaltma kaydını ·Ortağa olan borcun ödeme kaydını yapınız ![]() _____________________ / ________________________ 500 SERMAYE HESABI 3000 Cemal Cengiz 3 ![]() 331 ORTAKLARA BORÇLAR 3000 Cemal Cengiz 3 ![]() Ortağın şirketten ayrılması _____________________ / ________________________ 331 ORTAKLARA BORÇLAR HESABI 3000 Cemal Cengiz 3 ![]() 102 BANKALAR HESABI 3000 Ortağa olan borcun ödenmesi ____________________ / __________________________ Zararın Sermaye İle Karşılanması: Şirketin sözleşme hükümlerine göre ya da ortaklarin oy birligi karari ile zarar sermaye azaltilmasi ile karşilanabilir ![]() Örnek: Okan Boran ve kardeşi koll ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ·Meydana gelen zararı ortaklara dağıtın _________________________ / ____________________________ 131 ORTAKLARDAN ALACAKALAR HESABI 1200 O ![]() H ![]() 570 GEÇMİŞ YILLAR ZARARI HS ![]() Zararın ortaklara dağıtılması _______________________ / ___________________________ 500 SERMAYE HESABI 1200 O ![]() H ![]() 131 ORTAKLARDAN ALACAK ![]() ![]() O ![]() H ![]() Ortakların azaltılan sermaye payları _______________________ / ___________________________ KOLLEKTİF ŞİRKETLERDE KÂR/ZARAR DAĞITILMASI: İşletme faaliyet sonucu elde edilen kâr öz sermayede artış yaratır ![]() ![]() ![]() 5-KÂRIN DAĞITILMASI Kârın Ortaklar Arasında Eşit Olarak Dağıtılması: Ortakarın sermaye payları eşit ise kârda eşit olarak dağıtılır ![]() Örnek: Kadri Keder ve kardeşleri kollektif şirketinin sermayesi 6 ![]() ![]() ![]() ![]() Kârı ortaklara dağıtın ![]() Şirketin ortagina olan borçlari bankadan ödendigine göre yevmiye kaydini yapiniz ![]() _________________________ / ________________________ 570 GEÇMİŞ YILLAR KÂRI HESABI 800 331 ORTAKLARA BORÇLAR HES ![]() K ![]() E ![]() 2000 yılı kârının ortaklara dağıtılması ______________________ / ___________________________ 331 ORTAKLARA BORÇLAR HESABI 800 K ![]() E ![]() 102 BANKALAR HESABI 800 Ortaklara olan borcun ödenmesi _______________________ / __________________________ Kârın Sermaye Payı İle Orantılı Olarak Dağıtılması: Ortakalrın sermaye payları birbirinden farklıysa o zaman kâr ortaklara sermaye payı şle orantılı olarak dağıtılır ![]() Örnek: Fahri Fener ve ortakları kollektif şirketinin sermayesi 8 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Ortakların sermaye paylarına göre kârı dağıtın Şirketin ortaklara olan borcunun ödeme kaydini yapiniz ![]() Sermaye payı / Şirket sermayesi x Kâr F ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() N ![]() ![]() ![]() ![]() S ![]() ![]() ![]() ![]() ______________________ / _______________________ 570 GEÇMİŞ YILLAR KÂRI HESABI 2000 331 ORTAKLARA BORÇLAR HES ![]() F ![]() ![]() N ![]() S ![]() 2000 yılı kârının ortaklara dağıtılması _____________________ / _________________________ 331 ORTAKLARA BORÇLAR HES ![]() F ![]() ![]() N ![]() S ![]() 103 VERİLEN ÇEKLER ![]() Ortaklara olan borcun ödenmesi ______________________ / _______________________ Kârın Ortakların Sermaye Paylarına Belli Bir Oran ( Kâr Payı) Uyguladıktan Sonra Kalan Kârın Dağıtılması: Kollektif şirket ortakalari sermaye olarak maddi degerler dişinda emeklerini ve ticari itibarlarini kaoyabilirler ![]() ![]() ![]() Örnek: Ramazan Tandoğan ve ortakları kollektif şirketinin sermayesi 8 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Ortakların kâr paylarını hesaplayın ![]() Dönem kârını ortaklara dağıtın ![]() Muhasebe kayıtlarını yapınız ![]() ![]() Ortakların kâr payları: R ![]() ![]() ![]() ![]() F ![]() ![]() ![]() ![]() M ![]() ![]() Şirketin kâri : 3 ![]() ![]() ![]() 1 ![]() _____________________ / ____________________ 570 GEÇMİŞ YILLAR KÂRI HESABI 3000- 331 ORTAKLARA BORÇLAR HS ![]() R ![]() ![]() F ![]() ![]() M ![]() 2000 yılı kârının ortaklara dağıtılması _____________________ / _____________________ 331 ORTAKLARA BORÇLAR HES ![]() R ![]() ![]() F ![]() ![]() M ![]() 100 KASA HESABI 3000 Ortaklara olan borcun ödenmesi ____________________ / ______________________ ZARARIN DAĞITILMASI Kollektif şirket zarar ettiyse bu zarar; Ortakların zarar paylarını şirkete ödemeleriyle Ortakların zarar kadar sermaye paylarını azaltmalarıyla karşılanabilir ![]() Ortaklar Zararı Eşit Olarak Karşılayabilirler: Ortakların zarar payları eşit ise zararda eşit olarak karşılanır ![]() Örnek: Ahmet Arı ve ortakaları kollektif şirketi 2000 yılında 400 YTL zarar yapmıştır ![]() ![]() ![]() Zararı ortaklara dağıtın Ortaklardan alacağı tahsil edin ![]() ______________________ / ______________________ 131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR HES ![]() A ![]() S ![]() 580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARI HS ![]() 2000 yılı zararının ortklara dağıtılması _____________________ / _______________________ 100 KASA HESABI 400 131 ORTAKLARDA ALACAKLAR 400 A ![]() S ![]() Ortaklardan olan alacağın tahsil edilmesi ____________________ / ________________________ Ortaklar Zararı Sermaye Paylarına Göre Karşılayabilirler: Yapılan zarar ortakların ssermaye paylarına orantılanarak ortaklara dağıtılır ![]() Örnek: Üç ortaklı x kollektif şirketinin sermayesi 8 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 1 ![]() ![]() 2 ![]() ![]() 3 ![]() ![]() İstenen; Zararı ortaklara dağıtın Yapılan zarar kadar sermaye paylarını azaltın ![]() 1 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 2 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 3 ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ______________________ / _____________________ 131 ORTAKLARDA ALACAKLAR HES ![]() 1 ![]() 2 ![]() 3 ![]() 580 GEÇMİŞ YILLAR ZARARI HS 1500 2000 yılı zarının ortaklara dağıtılması ____________________ / _______________________ 500 SERMAYE HESABI 1500 1 ![]() 2 ![]() 3 ![]() 131 ORTAKLARDAN ALACAK HS ![]() 1 ![]() 2 ![]() 3 ![]() Ortaklardan olan alacağın tahsili _____________________ / ______________________ KOLLEKTİF ŞİRKETLERDE TASFİYE İŞLEMLERİ: Şirketin kuruluş amacina ulaşmasi y da bu amaca ulaşmasinin mümkün olmamasi durumunda şirket faaliyetine son verebilir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Şirket sözleşmesinde tasfiye ile ilgili hüküm yoksa T ![]() ![]() ![]() Ortaklar oy birliği ile alcakları karara göre ortaklardan birini ya da dışardan birini veya Ticaret Mahkemesi’nin tayin ettiği birini Tasfiye Memuru olarak atar ![]() Tasfiye memuru şirketin yararina olacak şekilde işlemleri en kisa zamanda bitirmekle yükümlüdür ![]() ![]() Tasfiye işlemlerine başlayan şirketin ticaret unvanina ‘Tasfiye Halindedir ![]() ![]() 7- TASFİYE İŞLEMLERİ: Tasfiye memuru tasfiye halindeki şirketin mal ve haklarinin korunmasi için gereken tedbirlei almak en kisa zamanda tasfiyeyi sonuçlandirmak durumundadir Tasfiyeye başlamadan önce şirketin finansal durumunu gösteren başlangiç envanteri ve bilançosunu düzenlemek Şirketin sonuca baglanmamiş işlemlerini tamamlamak Şirketin alacaklarini tahsil etmek ( Vadesi gelmemiş alacaklar iskontolu tutar üzerinden tahsil olunur ![]() Şirketin mallarini paraya çevirir ![]() ![]() ![]() Tasfiye sırasında elde edilen paraların 1 ![]() ![]() Şirketin borç ve taahhütlerini yerine getirir ![]() ![]() ![]() Tasfiye memuru tasfiye memuru ücretini muhasebeleştirir ![]() Tasfiye sonunda tasfiye sonu bilançosu düzenlenir ![]() ![]() ![]() Tasfiye işlemleri tamamlaninca şirketin ticaret ünvaninn ticaret sicilinden silinmesi gerken gerekli işlemleri yapar ![]() ![]() Örnek: Erkan Bükülmez ve ortakları kollektif şirketi oy birliği ile fesih kararı almışlardır ![]() ![]() ![]() BÜKÜLMEZ KOLLEKTİF ŞİRKETİNİN …… TARİHLİ TASFİYE BAŞLANGIÇ BİLANÇOSU I ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Banka Kredileri 1 ![]() HAZIR DEĞERLER 900 Kasa 200 IV ![]() ![]() ![]() ![]() Bankalar 700 ![]() TİCARİ ALACAKLAR Borç Senetleri 1 ![]() Alıcılar 1 ![]() Alacak Senerleri 2 ![]() ![]() ![]() STOKLAR SERMAYE Tic ![]() ![]() ![]() ![]() V ![]() ![]() II ![]() ![]() ![]() ![]() Taşitlar 2 ![]() Demirbaşlar 500 Geçmiş Yillar Zarari (800) B ![]() |
![]() |
![]() |
|