Elegeş Yazıtları

MS 650`li yıllarda Yenisey Irmağı`nın kıyısında bulunuş olan { class=infobox style=width: 300px; font-size: 90%;

yazıtlardır

Kendi adını taşıyan ırmağın sol kıyısında bulunur Yazıtın taşı, 10 ayak (304,8 cm) uzunluğundadır Pürüzlü olup boza çalan esmer kızılımtrak bir kum taşıdır Taşın biçimi, yukarıya doğru darlaşır Yukarıdan aşağıya doğru derin yarık ve çatlaklar vardır Taşa önce birtakım şekiller yapılmış, sonra yazıtı oluşturulmuştur
Elegeş Yazıtı, öteki Graph

Türk yazıtları kadar tanınmaz Ancak, bu yazıtın ilginç bir özelliği vardır Yazıtta Türk kelimesinin aslı "türümek" fiilinden gelmektedir Bu fiilden türetilmiş, kişi ve insan anlamında "türük" ve nihayet hece düşmesiyle "Türk" kelimesi ortaya çıkmıştır Nitekim Anadolu'da bir kısım göçebeler de yürümekten "yürük" adını almışlardır Türk kelimesi, ayrıca, çeşitli kaynaklarda; "töre sahibi, olgun kimse, güçlü, terk edilmiş, usta demirci ve deniz kıyısında oturan adam" manalarında kullanılmaktadır


Coğrafi ad olarak Turkhia (Türkiye) tabiri ise altıncı yüzyıldak

Kürt adı geçmekte ve bu ad Türkler`in bir boyu olarak gözükmektedir
Elegeş Yazıtı, Alp Urungu adlı bir Türk beyinin yazıtlı mezar taşıdır Otuz dokuz yaşında ölen Alp Urungu, yazıtta halkından, oğlundan, devletinden, akrabalarından, sadağından (okluğundan) ve Türk hânından ölüm nedeni ile ayrıldığı için üzüntülerini dile getirmektedir 12 satırdan oluşan yazıtın 8 satırında Alp Urungu, Kürt ilinin hânı olduğunu söylemektedir
Aşağıda önce yazıt metninin Eski Türkçe`si -altında günümüz Türkçe`si ile birlikte satır numaraları ile verilmiştir Onun altında ise metin, sadece günümüz Türkçesi ile yer almaktadır


Kürt çevriminin yanlış olduğu ortaya çıkmıştır orada Min körtül kan Alp Urungu yani Ben kuvvetli han Alp Urungu yazmaktadır, kendisi bizzat Altıoğuzların kağanıdırKaynak belirt


Elegeş Yazıtı
(Özgün Metin)

Kadaşıma, keşime, adak atıma, yıta kara bodunuma adırıltım; yıta
Akrabamdan, sadağımdan, ayak atımdan, ne çare kara bodunumdan ayrıldım; ne çare
Tört adak yılkım, sekiz adaklıg barımım, bungım yok ertim
Dört ayak at sürüm, sekiz ayaklı malım (olduğu için), kederim yok idi
Bung banga bat ermiş Öldim; yıta Sizime yolukayın
Keder bana çabuk ermiş Öldüm; ne çare Sizlerime feda olayım
beriyekılınu adırılayınbars yılta er
beriyekılınıp ayrılayımpars yılında er
elim ugrınta sü bolıp erlerim Edükim yok; aç bildigde, bir bertigime sekiz er erdim
ilim (=devletim) uğrunda asker olup erlerim (=er gönderirim) Ediğim yok; aç (olduğumu) bildikte, bir verdiğimde sekiz er idim
Kara bodunum, katıglanıng El törüsü ıdmang Yıta; elim, kanım
Kara bodunum, katılın İl (=devlet) töresini terk etmeyin Ne çare; elim, hânım
Urungu Kölüg Tok Bögü Terkin`ge kanım beg erdim üçün, ben er
Urungu Kölüg Tok Bögü Terkin`e hânım beğ olduğum için, ben er
Kürt el kan Alp Urungu, altunlıg keşigin bangtım belde Elim, tokuz kırk yaşım
Kürt ilinin hânı Alp Urungu, altınlı sadağımı bağladım belde İlim, otuz dokuz yaşım
Kanım ! Elime, sizime yıta bükmedim Kanım ! Elime yıta adırıltım
Hânım ! İlime, sizlerime ne çare doymadım Hânım ! İlimden ne çare ayrıldım
Kök tengride Gün, Ay azdım Yıta, sizime adırıltım
Mavi gökte Güneş, Ay gibi kayboldum Ne çare, sizlerimden ayrıldım
Yüz er kadaşım uyarın üçün, yüz eren elig öküzin tegdük üçün,
Yüz er akrabamı uyardığım için, yüz erlen elli öküze değdiğimiz (=saldırdığımız) için,
Kuyda konçuyıma, sizime yıta özde oglım sizime adırıltım
Kuyda prensesimden, sizlerimden ne çare özde oğlum sizlerimden ayrıldım

(Günümüz Türkçesi İle)
Ne çare; akrabamdan, sadağımdan, ayaklı atımdan, halkımdan ayrıldım Bir zamanlar dört ayaklı at sürüm ve sekiz ayaklı mallarım olduğu için kederim yoktu Ama, keder bana çabucak erişti Ne çare; öldüm Sizlerime feda olayım Devletim için asker olup asker gönderdim Ediğim (ayakkabım, çizmem) yok ve karnım açken adamlarımın sekizde birini verdim
Halkım, katılın Devlet töresini terk etmeyin
Ben, Kürt ilinin hânı Alp Urungu, altın sadağımı belime bağladım Devletim, yaşım otuz dokuz Hânım ! Devletime, sizlere doymadım Ne çare, devletimden ayrıldım Mavi gökte Güneş`in, Ay`ın kaybolması gibi kayboldum Ne çare, sizlerden ayrıldım Yüz er akrabamı uyardığım için, yüz erlen elli öküze (?) saldırdığımız için Kuyda konçuyumdan (prensesimden), sizlerden, öz oğlumdan ne çare ayrıldım


Dış bağlantılar
[http://wwwcalakalemcom/huseyin12php calakalemcom`da Hüseyin Kılıç`ın konu ile ilgili bir makalesi]

dil-taslak

Bu makale, online kullanıcı topluluğu tarafından oluşturulan ve düzenlenen özgür ansiklopedi projesi Wikipedia'nın Türkçe versiyonu Vikipedi'deki Elegeş Yazıtları maddesinden kopyalanmıştır Bu makale, GNU Özgür Belgeleme Lisansı ilkeleri kapsamında özgürce kullanılabilirKürtler, aslen Irak, İran, Türkiye ve Suriye'de yaşayan, hint-aryan kökenli yaklaşık 18-27 milyon kişiden oluşan etnik gruba mensup kişilerdirKürt halkı`nın kesin olarak kişi sayısı belli değildirAyrıca eski SSCB ülkeleri ve Lübnan ile Kuveyt'te de Kürt toplulukları yer alır Afganistan'da Kabil yakınlarındaki antik Kürt topluluğu bu ülkeyi 1970'lerdeki Afgan İç Savaşı sırasında terk etmiştir