Pavlov’Un Deneyi

Videoyu Göremeyenler Tıklayınız














Sanırım çoğunuz biliyorsunuzdur ancak izlememişinizdir


Bir çoğumuz apansız şimşek çaktığında, ya da beklenmedik bir çığlık duyduğumuzda yerimizden sıçrarız Bu davranış bir tehlike karşısında olduğumuz düşüncesinden doğmamakta, doğrudan oluşmaktadır Düşünmek için zaman da yoktur zaten Karanlıktan aydınlığa çıktığımızda gözlerimiz elimizde olmadan kamaşır; sert bir hareketle yüzyüze geldiğimizde irkiliriz Nefes borumuza küçük bir yemek kırıntısı kaçtığında öksürmeye, üşüdüğümüzde titremeye başlarız

İstenç dışı oluşan bu tür davranışlara refleks denir Yeni doğan çocuğun ağlaması tipik bir reflekstir; herhangi bir öğrenme ya da koşullanma gerektirmez Refleks, insana özgü bir davranış değildir; daha çok hayvanların sergilediği doğal bir tepkidir Davranışlarımızın küçük bir bölümünü kapsayan doğal tepkilerimizi değiştiremeyiz Oysa sosyal ilişkiler içinde kazandığımız davranışlarımızın genellikle basit bir "etki - tepki" tekdüzeliği içinde kaldığı söylenemez; bunlar arasında refleks görünümünde olanlar bile değişime açıktır Bu, bir ölçüde hayvanlar için de doğrudur

Örneğin, sorulduğunda adımızı hemen söylememiz; "iki kere iki kaç eder" sorusunu "dört" diye yanıtlamamız; telefon çaldığında ahizeyi kaldırır kaldırmaz "alo" dememiz; gömleğimizi iliklememiz, ayakkabı bağını bağlamamız, vb davranışlarımız düşünme gerektirmeyen refleks türünden hareketlerdir

Bilindiği üzere, yiyecek (örneğin bir kemik ya da et parçası) gördüklerinde köpeklerin ağızları sulanır, kimi hallerde salyaları akar Aslında bu doğal refleks, derece farkıyla insanlarda da görülen bir olaydır Ayrıca insanların ağzının sulanması için, doğrudan yiyecek görmeleri de gerekmemektedir Yatılı okul öğrencileri, öğle yemeği öncesi zilin çalmasıyla ağızlarının nasıl sulandığını çok iyi bilirler

Pavlov, aynı koşullanmanın köpeklerde de olup olmadığını ortaya koymak istedi Yaptığı deney basitti: Odasında tuttuğu köpeğe bir zil sesinden sonra yiyeceğini verdi Bu uygulama düzenli olarak birkaç hafta sürdürüldükten sonra köpeğin ağzının sulandığını gördü Hayvan doğrudan yiyeceğe gösterdiği refleksi artık zil sesine de göstermekteydi

Daha çok madde bağımlılığında fazlasıyla işe yaradığını düşündüğüm yöntemdir

Örnek vermek gerekirse bir sigara bağımlısı kahve veya çay görünce sigara aklına gelir

Bir alkol bağımlısı pikniğe gittiğinde mangal gördüğünde rakı aklına gelir

Aşktan örnek verdiğimizde sevgiliniz ile bir şarkı dinlediğinizde ve o şarkıyı sonradan tekrar dinlediğinizde sevgiliniz aklınıza gelir

Bunlar bu durumlara koşullanma olduğundandır Yani sigaranın hep çay ile içilmesi, alkolün piknikte yada meze ile tüketilmesi

Sigara bağımlısı çayı sigarasız içmeye başladığında, alkol bağımlısı eti veya mezeyi alkolsüz almaya başladığında, sevgilisinden ayrılan bir kişi o şarkıyı onsuz dinlemeye başladığında beyinin unutma özelliği devreye girmektedirBu elbette uzun bir süreçtir ancak bitirilemeyecek bir süreç değildirÇünkü beyinin unutma özelliği vardırÖyle olmasa geçmişte yaşadığımız her acıyı hatırlasak nasıl katlanabilir ve güzel bir hayat sürebilirdik ki?