Divan-I Hümayun Üyeleri Ve Görevleri

DİVAN-I HÜMAYUN ÜYELERİ VE GÖREVLERİ

Veziriazamın(Sadrazam):
-IMurad döneminden itibaren vezir sayısı artmış ve ilk veziriazam Çandarlı Halil Paşadır
-Bütün tayinler ve aziller,terfiler veziriazamın elindeydi
- Seferlerde idam hükmünü verebilirdi
-Divanın ehl-i seyf (ehl-i kılıç)sınıfını temsil eder
-Sefer zamanında padişahın emri gibi geçerlidir
-Seferde olduğu zaman yerlerine merkezde sadaret kaymakamı bakardı
-Sadece padişahın emri ile katledilebilirdi
-Divan-ı hümayunda neticelenemeyen konuları kendi konaklarında İkindi Divanında görürdü
-Fatihten itibaren devşirmeler ön plana çıkmıştır
-Padişahın altın mührünü taşırdı
-Veziriazam konaklarına Paşa kapusu veye Babıali denirdi

Kubbealtı vezirleri:
-Kıdem olarak başta gelen veziriazamın yardımcılığını yapardı
-IMurat döneminde sayısı 2 yıldırım dönerminde 3 kanuni döneminde 7 olmuştur
-Vezir olmak için sancak beyliği,beylerbeylik ve Rumeli beylerbeyliğinde görev yapmak gerekirdi

Kadıasker(kazasker):
-Ehl-i Şer-i (ilmiye)sınıfındandır
-1362’de Imurat döneminde kurulmuştur
-Kadıların ve halkın divana getirdiği davaları inceler ve kara verirdi
-Kadı,müderris ve müftülerin tayin ve terfilerine yapardı
-Medreseleri yeni bitirenlerin görevlendirmesini yapardı
-Rumeli ve Anadolu kazaskeri olmak üzere ikiye ayrılırdı
-Kendi bölgelerindeki ulemanın işlerini ruznamçe adı verilen kayıt defterine kayderdi
-XVIyy’dan itibaren önemi azalmış ve şeyhülislamın önemi artarak müderris ve müftülerin tayinini yapmıştır
-Padişah sefere çıktığı zaman o da sefere çıkardı, padişah sefere çıkmazsa sefere yerine ordu kadısı tayin ederdi

Defterdar:
-Ehl-i kalem(kalemiye)sınıfındandır
-Padişahın malının mutlak vekili ve temsilcisidir
-Defterhanenin ve hazinenin açılması görevidir
-Devletin gelir ve giderlerini tespit eder
-Bütçeyi hazırlayıp padişahın onayına sunar
-Kendisine yardımcı olanlara dirlik ve rütbe verilmesini padişaha önerebilirdi
-Anadolu ve Rumeli olmak üzere ikiye ayrılmış daha sonra merkezde şıkkısani adıyla üçüncü bir defterdarlık kurulmuştur
-Emrinde kalabalık bir memur sınıfı vardır ve işlerini bu memurlar ve bağlı bulundukları kalemler vasıtasıyla yürütür
-Bu kalemler
1)Ruznamçe Kalemi: Devletin tüm gelir ve giderlerini kaydeder, ayrıntılı olarak hazinenin günlük kayıtlarını tutardı
2)Maliye Emirleri Kalemi:Maliye ile ilgili emirleri yazar ve bunları ilgili yerlere gönderirdi
3)Tarihçi Kalemi: Diğer kalemlerin hazırladığı belgelere tarih koyardı
-Bunlardan başka devlet gelirlerinin tahsil edilmesine bakan başbakı kulu,tahsilat işine yardımcı olan veznedarbaşı,hazine işlerine ait defterleri tutan sergi nazırı adı verilen memurlar vardı

Nişancı:
-Ehl-i kalem(kalemiye)sınıfındandır
-Dış ülke hükümdarlarına yazılacak nameleri, vezirlerin menşur ve beratlerini yazar ve incelerdi
-padişahın fermanlarına tuğra basardı
-Ülke topraklarının kayıtlarını tutar ve bunları tahrir defterlerine kaydederdi
-Bütün bu işlerinde reisülküttap ve reisülküttaba bağlı kalemler aracılığı ile yürütürdübu kalemler şunlardır:

1)Beylikçi Kalemi (Divan kalemi):Divanda alınan kararları mühimme adı verilen divan defterine kaydetmek, diğer devletlerle yapılan yazışmaları yazmak ve korumak görevidir

2)Tahvil Kalemi(Nişancı Kalemi) : Devlet topraklarının,tımar ve zeametlerin kayıtlarını tutan kalemdirüst düzey görevlililerin tayin ve terfilerinin kayıtlarını tutardı

3)Ruus Kalemi:rütbesi küçük olan devlet görevlililerinin atama ve maaş durumları ile özlük işlerini bakan kalemdir

4)Amedi Kalem:Veziriazamın,padişaha ve yabancı ülkelere göndereceği yazılarını ve müsveddelerini hazırlardı

-XVIIyydan itibaren diplomasinin önemi artmasıyla birlikte reisülküttap nişancının emrinden ayrılmış ve önemi artmıştırdış işlerden sorumlu hale gelmiştir

Kaptan-ı Derya:
Ehl-i seyf sınıfındandırİstanbul’da olduğu zaman denizcilikle ilgili konularda görüş bildirmek için katılırdı

Şeyhülislam:
-Ehl-i Şeri sınıfındandır
-Divan üyelerinden değildirçünkü divanda alınan kararlarda fetva verme yetkisine sahip olduğundan siyasi iradenin dışında tutulmuştur
-İlk Şeyhülislam IIMurat döneminde Molla Fenari’dir
-Alınan kararların Şer’i hukuka uygunluğunu inceler ve kara verirdi
-Protokolde veziriazama eşitti
-XVIyydan itibaren önemi artmış ve kadı ve müderrislerin tayin ve azil işlemlerini yapmıştır

Yeniçeri Ağası:
-Ehl-i Seyf sınıfındandır
- Divanın daimi üyesi değildir
-Gerektiği zaman toplantılara katılırdı
-Yeniçeri ocağı hakkında bilgi ve düşüncelerini arz ederdi
-Padişahın ve sarayın ve İstanbul’un güvenliğinden sorumludur
-Doğrudan padişaha bağlıdır

tarihogretmeninet