Böbreküstü Bezi Yetersizliği

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-25-2012

TEMEL BİLGİLER
TANIMLAMA
Böbreküstü bezinin primer hastalığına bağlı yetersiz çalışması surumudur

Böbrek üstü bezinin tamamının veya bir kısmının hasarı nedeniyle oluşur

% 80 vakada bağışıklık sisteminde bozukluk ana sebeptir

Tüberküloz ikinci sıradadır

AİDS, son yıllarda artan nedenlerdendir

Sürrenal krizi- Böbrek üstü bezini yetmezliğinin ani ve şiddetle gelişmesi sonucu oluşan ciddi bir taplodur

Genetik: Genetik geçiş ispatlanmıştır

Yaş: Her yaşta görülebilir

Cinsiyet: Kadınlarda daha fazladır
BELİRTİ VE BULGULAR

Kuvvetsizlik

Yorgunluk

Kilo kaybı

Tansiyon düşmesi

Deride koyulaşma

Zayıflama

Kusma

İshal

Soğuğa toleransın azalması
NEDENLERİ

Bağışıklık sisteminde bozumaya bağlı böbrek üstü yetmezliği

Sebebi bilinmeyen böbrek üstü bezi yetersiz büyümesi

Mantar hastalığı (histoplazmoz

blastomikozis)

Sarkoidoz hastalığıının böbrek üstü bezine sirayet etmesi

Böbrek üstü bezi içine kanama

Hemokromatozis hastalığı

Ameliyatla her iki böbrek üstü bezinin alınması

Böbrek üstü bezi tümörleri

Bazı hastalıklara(Tüberküloz Sarkoidoz vs) bağlı böbrek üstü bezinine protein tabiatında madde birikmesi (Amiloidoz)

AİDS
RİSK FAKTÖRLERİ

Bağısıklık sisteminde bozukluğa bağlı Böbrek üstü yetmezliğinde aile hikayesi vardır

Uzun süre steroid kullanımı, ciddi infeksiyon, travma veya cerrahi işlemler sonrası
TANI
LABORATUAR

Düşük serum sodyumu (130 mEq/ Lden az)

Yüksek serum potasyumu (5 mEq/l_den fazla)

BUN yükselir

Kortizol düşer, renin yükselir

ACTH seviyesi yükselir

Orta derecede nötropeni
ÖZEL TESTLER

Cosyntropin adlı madde 0,25 mg damardan injekte edilir

Enjeksiyondan önce ve sonra kortizol seviyesi ölçülür

Addison hastalığında düşük veya normal bulunur

GÖRÜNTÜLEME

Batın bilgisayarlı tomografisimde böbrek üstü bezlerinde anormal büyüklük veya küçüklük

Batın grafisinde böbrek üstü bezinin olduğu bölgede kireçlenme odakları

Göğüs grafisi: kalp konturlarının küçülmesi
TEDAVİ

Ayaktan tedavi hafi veya orta vakalrda yapılır

Adrenal krizde hastaneye yatırmak şarttır

GENEL ÖNLEMLER

Adrenal yetmezliği, glukokortikoid ve mineralokortikoid ile tedavi edilir
AKTİVİTE

Tolore edebildiği kadar
DİYET

Sodyumve Potasyum dengesi sağlayacak diyet önerilir

TERCİH EDİLEN İLAÇLAR
Hidrokortizon Fludrokortizon Prednisone gibi kortizon preparatları kullanılır

Karaciğer hastalığı olanlarda doz azaltılır

Kullanılan doz yavaş yavaş azaltılır
ÖNLEM / KAÇINMA

Addison hastalığının önlemi bilinmemektedir

BEKLENEN GELİŞME VE PROGNOZ

Uygun tedavide sonuçlar iyidir

Aktuf tüberküloz ve mantar infeksiyonlarında ilaç tedavisi gerekir
KAYNAKLAR

Felig, P

, Baxter, J

D, Broadus, A

E

, et al, (eds): Endoçrinology and metabolism

2 nd Ed

New York, McGraw-HİII, I987

Hershman, J

M

: Endocrine Pathophysiology: A Patient- Oriented Approach, 3 rd Ed Philadelphia, Lea Febiger, I988

Yazarı Dr

E

Lightner

07-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Böbreküstü Bezi Yetersizliği TEMEL BİLGİLER TANIMLAMA Böbreküstü bezinin primer hastalığına bağlı yetersiz çalışması surumudurBöbrek üstü bezinin tamamının veya bir kısmının hasarı nedeniyle oluşur % 80 vakada bağışıklık sisteminde bozukluk ana sebeptir Tüberküloz ikinci sıradadır AİDS, son yıllarda artan nedenlerdendir Sürrenal krizi- Böbrek üstü bezini yetmezliğinin ani ve şiddetle gelişmesi sonucu oluşan ciddi bir taplodur Genetik: Genetik geçiş ispatlanmıştır Yaş: Her yaşta görülebilir Cinsiyet: Kadınlarda daha fazladır BELİRTİ VE BULGULAR Kuvvetsizlik Yorgunluk Kilo kaybı Tansiyon düşmesi Deride koyulaşma Zayıflama Kusma İshal Soğuğa toleransın azalması NEDENLERİ Bağışıklık sisteminde bozumaya bağlı böbrek üstü yetmezliği Sebebi bilinmeyen böbrek üstü bezi yetersiz büyümesi Mantar hastalığı (histoplazmoz blastomikozis) Sarkoidoz hastalığıının böbrek üstü bezine sirayet etmesi Böbrek üstü bezi içine kanama Hemokromatozis hastalığı Ameliyatla her iki böbrek üstü bezinin alınması Böbrek üstü bezi tümörleri Bazı hastalıklara(Tüberküloz Sarkoidoz vs) bağlı böbrek üstü bezinine protein tabiatında madde birikmesi (Amiloidoz) AİDS RİSK FAKTÖRLERİ Bağısıklık sisteminde bozukluğa bağlı Böbrek üstü yetmezliğinde aile hikayesi vardır Uzun süre steroid kullanımı, ciddi infeksiyon, travma veya cerrahi işlemler sonrası TANI LABORATUAR Düşük serum sodyumu (130 mEq/ Lden az) Yüksek serum potasyumu (5 mEq/l_den fazla) BUN yükselir Kortizol düşer, renin yükselir ACTH seviyesi yükselir Orta derecede nötropeni ÖZEL TESTLER Cosyntropin adlı madde 0,25 mg damardan injekte edilirEnjeksiyondan önce ve sonra kortizol seviyesi ölçülür Addison hastalığında düşük veya normal bulunur GÖRÜNTÜLEME Batın bilgisayarlı tomografisimde böbrek üstü bezlerinde anormal büyüklük veya küçüklük Batın grafisinde böbrek üstü bezinin olduğu bölgede kireçlenme odakları Göğüs grafisi: kalp konturlarının küçülmesi TEDAVİ Ayaktan tedavi hafi veya orta vakalrda yapılır Adrenal krizde hastaneye yatırmak şarttır GENEL ÖNLEMLER Adrenal yetmezliği, glukokortikoid ve mineralokortikoid ile tedavi edilir AKTİVİTE Tolore edebildiği kadar DİYET Sodyumve Potasyum dengesi sağlayacak diyet önerilir TERCİH EDİLEN İLAÇLAR Hidrokortizon Fludrokortizon Prednisone gibi kortizon preparatları kullanılır Karaciğer hastalığı olanlarda doz azaltılır Kullanılan doz yavaş yavaş azaltılır ÖNLEM / KAÇINMA Addison hastalığının önlemi bilinmemektedir BEKLENEN GELİŞME VE PROGNOZ Uygun tedavide sonuçlar iyidir Aktuf tüberküloz ve mantar infeksiyonlarında ilaç tedavisi gerekir KAYNAKLAR Felig, P, Baxter, JD, Broadus, AE, et al, (eds): Endoçrinology and metabolism 2 nd Ed New York, McGraw-HİII, I987 Hershman, JM: Endocrine Pathophysiology: A Patient- Oriented Approach, 3 rd Ed Philadelphia, Lea Febiger, I988 Yazarı Dr E Lightner