Lif (Fiber) Ve Hamilelik |
|
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Lif (Fiber) Ve HamilelikLif (Fiber) ve hamilelik [/b] Yazan: dr alper mumcu Tarih:Son zamanlarda sık sık duyduğumuz bir söz fiber![]() ya dabaşka bir deyişle "lif" Beslenmeuzmanları ya da konu ile ilgili kişilerin neredeyse hemen her gün "yüksek lif içerikli" gıdalarla beslenmemiz konusundaki önerileri ile karşılaşıyoruz Bundan birkaçyıl öncesine kadar bu kadar içli dışlı olmadığımız bu madde nedir? gerçekten yararlı mıdır? Hamilelikte alınması gerekir mi? Lif ya da fiber nedir? Fiber hayvansal besinlerde bulunmayan sadece bitkisel besinlerin içeriğinde yer alır Bitkilerin yapısının sağlanmasına vekorunmasında rol alır Selüloz, hemiselüloz, polisakkaritler,pektinler,sakızlar, ligninler diet ile alınan fiberlere örnek olarak verilebilir Bu maddelerin hepsi de kimyasal yapı olarakbirbirlerinden oldukça farklıdır Hepsinde ortak olan özellikinsan vücudu tarafından sindirilememesidir Bu özellik nedeniile kalın barsakların (kolon) hastalıklarının tedavisinde ve normal fonksiyonlarının sağlanmasında görev alırlar Kolonun görevi Kalın barsağın temel görevi vücuttaki sindirim işlemini tamamlamaktır Bu görevi ince barsaktan gelen besinartıklarının içindeki fazla suyu çekerek yapar Eğer buartıklar kalın barsaktan çok hızlı geçer ise yeteri kadar su emilemez ve sonuçta yumuşak dışkı hatta ishal görülebilr Öte yandan eğer geçiş çok yavaş olur ise bukez olması gerekenden fazla su emilir ve sonuçta sert dışkı ve kabızlık ortaya çıkar Bu basit sorun ileride ortayaçıkabilecek çok daha ciddi problemlerin temellerini atar Normal şartlar altında kolondan geçerken fazla suyu alınmış olan besin artıkları barsağın son kısmı olan rektuma doğru ilerler Dışkının yumuşak olması durumundabu içerik kolaylıkla rektuma geçerken sert ve katı olduğu durumlarda bu geçiş çok güçleşir Kolon içeriği rektumagöndermek için yükek basınç uygulamak zorunda kalır ![]() Kolonun uyguladığı basıncın da yetersiz kalması durumunda ek güce gereksinim doğar Bu güç karın kaslarınınkasılması yani ıkınma ile elde edilir Kronik kabızlıktakiuzun süreli ıkınmalar kasık fıtığı, varis, mide fıtığı, barsak duvarında zayıflık ve buna bağlı divertikül oluşumu, hemororid (basur) ile anüste çatlak ve yırtıklara neden olabilir Kaç tür fiber vardır? Besinlerde bulunan fiberin iki değişik türü vardır: suda çözünebilen ve çözünemeyen Her iki fiber türü de tazesebze meyve ve baklagillerde bulunur Suda çözünmeyen fiber sututarak dışkının yumuşak olmasını sağlar ![]() Fiber barsakların dalga şeklindeki kasılmalarını ve dolayısı ile içindeki maddelerin geçişini kolaylaştırır ![]() Aynı zamanda barsak içini doldurarak iç boşluğunu genişletir ve bu sayede de barsak içeriği için yeterli alan sağlanmış olur Ağrılığının çok daha fazlası kadar sututabildiği için dışkının yumuşak kalmasını sağlar ![]() Tüm etki mekanizmaları biraraya geldiğinde kabızlık için uygun ortam ortadan kaldırılmış olur Genel olarak suda çözünmeyen fiber dolgunluk ve doygunluk hissinden sorumludur Dışkının miktarını ve yoğunluğunuayarlarken kabızlık ve hemoroid riskini azaltır Kolon kanseririskini azaltan asıl etkenin bu fiber türü olduğu kabul edilmektedir Öte yandan suda çözünen fiber, jel benzeri biryapı oluşturarak dışkının su konsantrasyonunu arttırır ![]() Bu fiber türünün kan kolesterol ve şeker düzeyini düşürdüğü kabul edilmektedir Neden fiber almalısınız? Tamamen sağlıklı olduğunuzu düşünseniz bile her gün belirli bir miktarda fiber almalısınız Fiberbarsaklarınızın düzenli çalışmasına ve kabızlığın önlenmesine yardımcı olur Yapılan pek çok çalışmayüksek lifli yiyecekler ile beslenen kişilerde kalın barsak (kolon) kanserinin çok daha az görüldüğünü ortaya koymuştur Bunun nedeni düşük miktarlarda lif ile beslenenkişilerde kansere neden olabilen maddelerin (kanserojenlerin) barsaklarda daha uzun süre kalması ve barsaklar ile daha fazla temas etmesi olabilir Yüksek miktarlarda lif aldığınızdafazla miktarda su tutan lif nedeni ile yediğiniz besin maddesinin sindirim sitemi içindeki hacmi artar ve beyninizde tokluk hissi duymanızı sağlar Bu sayede aşırı yemekyemenin ve gereksiz kilo alımının engellenmesinde yardımcı rol oynar Özellikle suda çözünebilen lifler kandakikolesterol düzeylerinin düşürülmesinde ve diyabetik kişilerde kan glukoz düzeyinin ayarlanmasında önemli rol oynar ![]() Suda çözünen fiberin tek olumsuz etkisi kolonda gaz oluşturan bakteriler tarafından metabolize edilip yıkılabilmesidir Bu bakteriler zararsız olmakla birlikte gazoluşumu nedeni ile kişiyi rahatsız edebilmektedir ![]() Ne kadar fiber almalısınız? Hamile olsun ya da olmasın normalde kişinin günde alması gereken fiber miktarı 25-35 gram arasındadır Gerekenden dahafazla lif tüketimi ishal ve şişkinliğe neden olabilir Lifekarşı olan hassasiyet değişiklik gösterebileceğinden kişi ne kadar lif tüketmesi gerektiğine kendi deneyimlerine göre karar verebilir Hedef normal barsak hareketlerini sağlayacakmiktarlarda lif almaktır Fiberin etkinliği su ile direktilişkili olduğundan yeteri kadar su tüketmek de son derece önemlidir Fiber alımı meyveler kabukları soyulmadan ya dasuyunu sıkmadan tüketilerek arttırılabilir ![]() Tahıllar fiber açısından son derece zengin besin maddeleridir Benzer şekilde kabuklu meyveler de zengin lifkaynaklarıdır Sebzeleri pişirmek lif içeriklerinideğiştirmez Bazı besin maddelerindeki ortalama lif miktarları şu şekildedir (Tablodaki değerler yaklaşık değerlerdir)![]() Besin Miktar Toplam Fiber (gram) Çözünen Fiber (gram) Çözünmeyen Fiber (gram) Meyveler Elma, Kabuklu 1 orta boy 4 21 62 6Muz 1 orta boy 2 30 71 6Üzüm 1 pors ![]() 0 60 10 5Portakal 1 orta boy 2 51 60 9Armut 1 orta boy 4 00 83 2Erik, kuru 4 adet 3 11 31 8Çilek 1 pors ![]() 1 60 61 0Sebzeler Taze fasülye 1 pors ![]() 2 00 81 2Brokoli 1 pors ![]() 1 50 11 4Brüksel lahanası 1 pors ![]() 3 61 71 9Havuç 1 orta boy 2 61 11 5Karnabahar 1 pors ![]() 1 00 40 6Kereviz 1 pors ![]() 0 90 20 7Mısır 1 pors ![]() 4 70 24 4Marul 1 pors ![]() 1 30 60 7Iceberg (atom) 1 pors ![]() 1 00 30 7Bezelye 1 pors ![]() 4 41 23 2Yeşil biber 1 pors ![]() 0 90 30 6Patates (kabuklu) 1 orta boy 2 40 61 8Domates 1 orta boy 1 30 31 0Baklagiller Kurufasülye 1 pors ![]() 4 10 53 6Barbunya 1 pors ![]() 8 23 64 6Mercimek 1 pors ![]() 4 50 73 8Ekmek/pirinç/makarna Çavdar ekmeği 1 dilim 1 00 50 5Ekşi hamur ekmeği 1 dilim 2 80 91 9Beyaz ekmek 1 dilim 0 60 30 3Tam buğday ekmeği 1 dilim 2 20 51 7Kahverengi pirinç 1 pors ![]() 1 80 21 6Beyaz pirinç 1 pors ![]() 0 60 20 4Makarna (pişmiş) 1 pors ![]() 1 30 21 1Makarna (kepekli, pişmiş) 1 pors ![]() 3 70 73 0Kuruyemiş Badem 1/2 pors ![]() 3 90 43 5Yer fıstığı 1/2 pors ![]() 2 50 71 8Ceviz 1/2 pors ![]() 1 40 50 9Susam 1/2 pors ![]() 3 30 72 6Ayçekirdeği 1/2 pors ![]() 2 20 71 5* [/b] Kaynak: Dr Alper Mumcu |
|
Lif (Fiber) Ve Hamilelik |
|
|
#2 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Lif (Fiber) Ve HamilelikLif (Fiber) ve hamilelik [/b] Yazan: dr alper mumcu Tarih:Son zamanlarda sık sık duyduğumuz bir söz fiber![]() ya dabaşka bir deyişle "lif" Beslenmeuzmanları ya da konu ile ilgili kişilerin neredeyse hemen her gün "yüksek lif içerikli" gıdalarla beslenmemiz konusundaki önerileri ile karşılaşıyoruz Bundan birkaçyıl öncesine kadar bu kadar içli dışlı olmadığımız bu madde nedir? gerçekten yararlı mıdır? Hamilelikte alınması gerekir mi? Lif ya da fiber nedir? Fiber hayvansal besinlerde bulunmayan sadece bitkisel besinlerin içeriğinde yer alır Bitkilerin yapısının sağlanmasına vekorunmasında rol alır Selüloz, hemiselüloz, polisakkaritler,pektinler,sakızlar, ligninler diet ile alınan fiberlere örnek olarak verilebilir Bu maddelerin hepsi de kimyasal yapı olarakbirbirlerinden oldukça farklıdır Hepsinde ortak olan özellikinsan vücudu tarafından sindirilememesidir Bu özellik nedeniile kalın barsakların (kolon) hastalıklarının tedavisinde ve normal fonksiyonlarının sağlanmasında görev alırlar Kolonun görevi Kalın barsağın temel görevi vücuttaki sindirim işlemini tamamlamaktır Bu görevi ince barsaktan gelen besinartıklarının içindeki fazla suyu çekerek yapar Eğer buartıklar kalın barsaktan çok hızlı geçer ise yeteri kadar su emilemez ve sonuçta yumuşak dışkı hatta ishal görülebilr Öte yandan eğer geçiş çok yavaş olur ise bukez olması gerekenden fazla su emilir ve sonuçta sert dışkı ve kabızlık ortaya çıkar Bu basit sorun ileride ortayaçıkabilecek çok daha ciddi problemlerin temellerini atar Normal şartlar altında kolondan geçerken fazla suyu alınmış olan besin artıkları barsağın son kısmı olan rektuma doğru ilerler Dışkının yumuşak olması durumundabu içerik kolaylıkla rektuma geçerken sert ve katı olduğu durumlarda bu geçiş çok güçleşir Kolon içeriği rektumagöndermek için yükek basınç uygulamak zorunda kalır ![]() Kolonun uyguladığı basıncın da yetersiz kalması durumunda ek güce gereksinim doğar Bu güç karın kaslarınınkasılması yani ıkınma ile elde edilir Kronik kabızlıktakiuzun süreli ıkınmalar kasık fıtığı, varis, mide fıtığı, barsak duvarında zayıflık ve buna bağlı divertikül oluşumu, hemororid (basur) ile anüste çatlak ve yırtıklara neden olabilir Kaç tür fiber vardır? Besinlerde bulunan fiberin iki değişik türü vardır: suda çözünebilen ve çözünemeyen Her iki fiber türü de tazesebze meyve ve baklagillerde bulunur Suda çözünmeyen fiber sututarak dışkının yumuşak olmasını sağlar ![]() Fiber barsakların dalga şeklindeki kasılmalarını ve dolayısı ile içindeki maddelerin geçişini kolaylaştırır ![]() Aynı zamanda barsak içini doldurarak iç boşluğunu genişletir ve bu sayede de barsak içeriği için yeterli alan sağlanmış olur Ağrılığının çok daha fazlası kadar sututabildiği için dışkının yumuşak kalmasını sağlar ![]() Tüm etki mekanizmaları biraraya geldiğinde kabızlık için uygun ortam ortadan kaldırılmış olur Genel olarak suda çözünmeyen fiber dolgunluk ve doygunluk hissinden sorumludur Dışkının miktarını ve yoğunluğunuayarlarken kabızlık ve hemoroid riskini azaltır Kolon kanseririskini azaltan asıl etkenin bu fiber türü olduğu kabul edilmektedir Öte yandan suda çözünen fiber, jel benzeri biryapı oluşturarak dışkının su konsantrasyonunu arttırır ![]() Bu fiber türünün kan kolesterol ve şeker düzeyini düşürdüğü kabul edilmektedir Neden fiber almalısınız? Tamamen sağlıklı olduğunuzu düşünseniz bile her gün belirli bir miktarda fiber almalısınız Fiberbarsaklarınızın düzenli çalışmasına ve kabızlığın önlenmesine yardımcı olur Yapılan pek çok çalışmayüksek lifli yiyecekler ile beslenen kişilerde kalın barsak (kolon) kanserinin çok daha az görüldüğünü ortaya koymuştur Bunun nedeni düşük miktarlarda lif ile beslenenkişilerde kansere neden olabilen maddelerin (kanserojenlerin) barsaklarda daha uzun süre kalması ve barsaklar ile daha fazla temas etmesi olabilir Yüksek miktarlarda lif aldığınızdafazla miktarda su tutan lif nedeni ile yediğiniz besin maddesinin sindirim sitemi içindeki hacmi artar ve beyninizde tokluk hissi duymanızı sağlar Bu sayede aşırı yemekyemenin ve gereksiz kilo alımının engellenmesinde yardımcı rol oynar Özellikle suda çözünebilen lifler kandakikolesterol düzeylerinin düşürülmesinde ve diyabetik kişilerde kan glukoz düzeyinin ayarlanmasında önemli rol oynar ![]() Suda çözünen fiberin tek olumsuz etkisi kolonda gaz oluşturan bakteriler tarafından metabolize edilip yıkılabilmesidir Bu bakteriler zararsız olmakla birlikte gazoluşumu nedeni ile kişiyi rahatsız edebilmektedir ![]() Ne kadar fiber almalısınız? Hamile olsun ya da olmasın normalde kişinin günde alması gereken fiber miktarı 25-35 gram arasındadır Gerekenden dahafazla lif tüketimi ishal ve şişkinliğe neden olabilir Lifekarşı olan hassasiyet değişiklik gösterebileceğinden kişi ne kadar lif tüketmesi gerektiğine kendi deneyimlerine göre karar verebilir Hedef normal barsak hareketlerini sağlayacakmiktarlarda lif almaktır Fiberin etkinliği su ile direktilişkili olduğundan yeteri kadar su tüketmek de son derece önemlidir Fiber alımı meyveler kabukları soyulmadan ya dasuyunu sıkmadan tüketilerek arttırılabilir ![]() Tahıllar fiber açısından son derece zengin besin maddeleridir Benzer şekilde kabuklu meyveler de zengin lifkaynaklarıdır Sebzeleri pişirmek lif içeriklerinideğiştirmez Bazı besin maddelerindeki ortalama lif miktarları şu şekildedir (Tablodaki değerler yaklaşık değerlerdir)![]() Besin Miktar Toplam Fiber (gram) Çözünen Fiber (gram) Çözünmeyen Fiber (gram) Meyveler Elma, Kabuklu 1 orta boy 4 21 62 6Muz 1 orta boy 2 30 71 6Üzüm 1 pors ![]() 0 60 10 5Portakal 1 orta boy 2 51 60 9Armut 1 orta boy 4 00 83 2Erik, kuru 4 adet 3 11 31 8Çilek 1 pors ![]() 1 60 61 0Sebzeler Taze fasülye 1 pors ![]() 2 00 81 2Brokoli 1 pors ![]() 1 50 11 4Brüksel lahanası 1 pors ![]() 3 61 71 9Havuç 1 orta boy 2 61 11 5Karnabahar 1 pors ![]() 1 00 40 6Kereviz 1 pors ![]() 0 90 20 7Mısır 1 pors ![]() 4 70 24 4Marul 1 pors ![]() 1 30 60 7Iceberg (atom) 1 pors ![]() 1 00 30 7Bezelye 1 pors ![]() 4 41 23 2Yeşil biber 1 pors ![]() 0 90 30 6Patates (kabuklu) 1 orta boy 2 40 61 8Domates 1 orta boy 1 30 31 0Baklagiller Kurufasülye 1 pors ![]() 4 10 53 6Barbunya 1 pors ![]() 8 23 64 6Mercimek 1 pors ![]() 4 50 73 8Ekmek/pirinç/makarna Çavdar ekmeği 1 dilim 1 00 50 5Ekşi hamur ekmeği 1 dilim 2 80 91 9Beyaz ekmek 1 dilim 0 60 30 3Tam buğday ekmeği 1 dilim 2 20 51 7Kahverengi pirinç 1 pors ![]() 1 80 21 6Beyaz pirinç 1 pors ![]() 0 60 20 4Makarna (pişmiş) 1 pors ![]() 1 30 21 1Makarna (kepekli, pişmiş) 1 pors ![]() 3 70 73 0Kuruyemiş Badem 1/2 pors ![]() 3 90 43 5Yer fıstığı 1/2 pors ![]() 2 50 71 8Ceviz 1/2 pors ![]() 1 40 50 9Susam 1/2 pors ![]() 3 30 72 6Ayçekirdeği 1/2 pors ![]() 2 20 71 5* [/b] Kaynak: Dr Alper Mumcu |
|
|
|