Zamir

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-21-2012

ZaMiR

İsimlerin yerine kullanılan sözcüklerdir

Bütün zamirler sıfatlardan farklı olarak isim çekim eki alabilir

A)Kişi (Şahıs) Zamirleri:

Sadece insan isimlerinin yerini alan zamirlerdir

*Ben, sen, o;biz, siz, onlar

*Görüyorum beni okşayan gözlerindeki geceyi

*Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın?

* “Bana kucaklarında seni getiriyorlar;

Ben de sonra o seni getiriyorum sana

”

*Mavi denizlerin ötesinde bulacağım seni

*Bizim buralarda her yıldız kaydığında biri ölür

*Sizler bu ülkenin geleceğisiniz

* Ben senin en çok bana yansımanı sevdim

*Biz her gece uğultularını dinlerdik rüzgarların

*Güneş,sadece onun gözlerinde doğardı

*Onun yüreğinde sevgi çiçekleri açardı

*O,bu davaya yüreğini koymuştu

*Zor durumda kaldığında onlar yardım ediyordu

UYARI: “O” ve “onlar” zamirleri bir insanı anlatıyorsa kişi zamiri,insan dışındaki bir varlığı anlatıyorsa işaret zamiri olur

*Onu çöpe atan ondan başkası olamaz

*Onu bu yörede sadece onlar dokur

NOT:Şahıs zamirleri ile isim tamlaması kurulabilir

Bu durumda şahıs zamiri sadece tamlayan olabilir

*Benim denizlerim senin gözlerindir

*Akşamı seyredeyim senin bakışlarında

*Bizim atalarımız bu topraklarda bir tarih yazdı

UYARI:Şahıs zamirleri kesinlikle iyelik eki almaz

*Dönüşlülük Zamiri: “Kendi” zamiridir

Bu zamir,cümlede asıl şahıs zamirinin yerine kullanıldığı gibi,yerine kullanıldığı şahıs zamiriyle de yan yana olabilir

Bu durumda anlatım pekiştirilmiş olur

*Bu evi ben temizledim

*Bu evi kendim temizledim

*Bu evi ben kendim temizledim

(pekiştirilmiş)

*Yol aldım sevdalarda kendimi bulmak için

*Kendini bir de arkadaşının yerine koy

*Şu dünyada ne yaparsak kendimize yaparız

*Beni çağırmadınız,kalkıp ben kendim geldim

B)İşaret (Gösterme) Zamirleri:

İsimlerin yerini işaret yoluyla alan zamirlerdir

*Bu, şu, o;bunlar, şunlar, onlar;öteki, beriki, şöyle;böyleleri, öylesi

*O,bu yörenin en meşhur yemeğidir

*Duvardaki yazıları bu yazdı

*Bu,bir büyük şanlı mazinin hatırasıdır

*Bunlar her sabah aynı otobüse binerler

*Ötekini bilmiyorum ama beriki işin farkında değil

*Şunları kimsenin görmeyeceği bir yere koy

NOT: “Böylesi-böyleleri”, “şöylesi-şöyleleri” biçimindeki zamirlere “tarz anlamlı zamirler” de denir

*Böyleleriyle fazla samimi olmayacaksın

*Ömrümde böylesini görmedim

*Şöyleleri ham karpuzdur

C)Belgisiz Zamirler:

İsimlerin yerini belirsiz şekilde (kişi,işaret) karşılayan zamirlerdir

*Bazıları,kimileri,hiç kimse,kimse;herkes,birkaçı,biri,hepsi;tümü,ba� �kala rı,hiçbiri,birçoğu

*Bazıları futbol,bazıları basketbol oynar

*Hiçbirimiz ondan bu davranışı beklemiyorduk

*Kimseye haber vermeden evden ayrıldı

*Hiç kimse senin nazını çekmeye mecbur değil

*Bu ailede herkes kendi dünyasında yaşıyor

*Başkalarının ne dediği beni ilgilendirmez

*Biri yer,biri bakar kıyamet ondan kopar

*Meclisin aldığı karara birçoğu tepki gösterdi

D)Soru Zamirleri:

İsimlerin yerini soru yoluyla alan zamirlerdir

*Ne?, kim?;nereye?, kime?;hangisi?, kaçı?

*Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın?

*Kimdir bana gülen yeşillik balkonundan?

*Nereye baksam hep seni hatırlıyorum

*Şu dünyada insan kime güvenebilir ki?

*Bunca zamandır ne konuştunuz?

*Elindeki makası nereye koyduğunu bilmiyor

*Elindeki kitaplardan hangisini aldın?

E)İlgi Zamiri (-ki):

Ek halinde olup kendinden önceki bir sözcüğün yerini tutar

*Senin ki can da bizim ki patlıcan mı?

*Tencerenin dibi kara senin ki benden kara

UYARI:İlgi zamiri olan –ki’yi bağlaç olan ve sıfat yapan –ki ile karıştırılmamalıdır

*Evdeki hesap çarşıya uymaz

*Şemsiyen yoksa benimkini alabilirsin

*Ben ki o gri karmaşadan aldım yağmurlu yüzümü

F)İyelik Zamiri:

Ek halinde olup üzerine geldiği varlığın hangi şahsa ait olduğunu bildirir

Bunlar aynı zamanda iyelik ekleridir

*Sana gül getirdim gönlümün bahçesinden

*Ölüm siyah bir tütsü yakıyor gözlerimde

*Yüzün bir kır çiçeği gibi usulca söner

*Bir gül yaprağıyla örtüldü üstümüz

*Yıkanırdı gölgesi kuytu bir derede

*Mutluluk başınızı bir dost omzuna dayamaktır

06-21-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Zamir ZaMiR İsimlerin yerine kullanılan sözcüklerdirBütün zamirler sıfatlardan farklı olarak isim çekim eki alabilir A)Kişi (Şahıs) Zamirleri: Sadece insan isimlerinin yerini alan zamirlerdir Ben, sen, o;biz, siz, onlar Görüyorum beni okşayan gözlerindeki geceyi Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın? “Bana kucaklarında seni getiriyorlar; Ben de sonra o seni getiriyorum sana” Mavi denizlerin ötesinde bulacağım seni Bizim buralarda her yıldız kaydığında biri ölür Sizler bu ülkenin geleceğisiniz Ben senin en çok bana yansımanı sevdim Biz her gece uğultularını dinlerdik rüzgarların Güneş,sadece onun gözlerinde doğardı Onun yüreğinde sevgi çiçekleri açardı O,bu davaya yüreğini koymuştu Zor durumda kaldığında onlar yardım ediyordu UYARI: “O” ve “onlar” zamirleri bir insanı anlatıyorsa kişi zamiri,insan dışındaki bir varlığı anlatıyorsa işaret zamiri olur Onu çöpe atan ondan başkası olamaz Onu bu yörede sadece onlar dokur NOT:Şahıs zamirleri ile isim tamlaması kurulabilirBu durumda şahıs zamiri sadece tamlayan olabilir Benim denizlerim senin gözlerindir Akşamı seyredeyim senin bakışlarında Bizim atalarımız bu topraklarda bir tarih yazdı UYARI:Şahıs zamirleri kesinlikle iyelik eki almaz Dönüşlülük Zamiri: “Kendi” zamiridirBu zamir,cümlede asıl şahıs zamirinin yerine kullanıldığı gibi,yerine kullanıldığı şahıs zamiriyle de yan yana olabilirBu durumda anlatım pekiştirilmiş olur Bu evi ben temizledim Bu evi kendim temizledim Bu evi ben kendim temizledim(pekiştirilmiş) Yol aldım sevdalarda kendimi bulmak için Kendini bir de arkadaşının yerine koy Şu dünyada ne yaparsak kendimize yaparız Beni çağırmadınız,kalkıp ben kendim geldim B)İşaret (Gösterme) Zamirleri: İsimlerin yerini işaret yoluyla alan zamirlerdir Bu, şu, o;bunlar, şunlar, onlar;öteki, beriki, şöyle;böyleleri, öylesi O,bu yörenin en meşhur yemeğidir Duvardaki yazıları bu yazdı Bu,bir büyük şanlı mazinin hatırasıdır Bunlar her sabah aynı otobüse binerler Ötekini bilmiyorum ama beriki işin farkında değil Şunları kimsenin görmeyeceği bir yere koy NOT: “Böylesi-böyleleri”, “şöylesi-şöyleleri” biçimindeki zamirlere “tarz anlamlı zamirler” de denir Böyleleriyle fazla samimi olmayacaksın Ömrümde böylesini görmedim Şöyleleri ham karpuzdur C)Belgisiz Zamirler: İsimlerin yerini belirsiz şekilde (kişi,işaret) karşılayan zamirlerdir Bazıları,kimileri,hiç kimse,kimse;herkes,birkaçı,biri,hepsi;tümü,ba� �kala rı,hiçbiri,birçoğu Bazıları futbol,bazıları basketbol oynar Hiçbirimiz ondan bu davranışı beklemiyorduk Kimseye haber vermeden evden ayrıldı Hiç kimse senin nazını çekmeye mecbur değil Bu ailede herkes kendi dünyasında yaşıyor Başkalarının ne dediği beni ilgilendirmez Biri yer,biri bakar kıyamet ondan kopar Meclisin aldığı karara birçoğu tepki gösterdi D)Soru Zamirleri: İsimlerin yerini soru yoluyla alan zamirlerdir Ne?, kim?;nereye?, kime?;hangisi?, kaçı? Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın? Kimdir bana gülen yeşillik balkonundan? Nereye baksam hep seni hatırlıyorum Şu dünyada insan kime güvenebilir ki? Bunca zamandır ne konuştunuz? Elindeki makası nereye koyduğunu bilmiyor Elindeki kitaplardan hangisini aldın? E)İlgi Zamiri (-ki): Ek halinde olup kendinden önceki bir sözcüğün yerini tutar Senin ki can da bizim ki patlıcan mı? Tencerenin dibi kara senin ki benden kara UYARI:İlgi zamiri olan –ki’yi bağlaç olan ve sıfat yapan –ki ile karıştırılmamalıdır Evdeki hesap çarşıya uymaz Şemsiyen yoksa benimkini alabilirsin Ben ki o gri karmaşadan aldım yağmurlu yüzümü F)İyelik Zamiri: Ek halinde olup üzerine geldiği varlığın hangi şahsa ait olduğunu bildirirBunlar aynı zamanda iyelik ekleridir Sana gül getirdim gönlümün bahçesinden Ölüm siyah bir tütsü yakıyor gözlerimde Yüzün bir kır çiçeği gibi usulca söner Bir gül yaprağıyla örtüldü üstümüz Yıkanırdı gölgesi kuytu bir derede Mutluluk başınızı bir dost omzuna dayamaktır