Köpek DNA'sı

Yazı: Evan Ratliff
Fotoğraflar: Robert Clark
Bilim insanları köpeklerin şekil ve boyutlarındaki muazzam çeşitliliğin altında yatan gizli formülü buldu Bu formül, insanlardaki genetik hastalıkların karmaşıklığını çözmeye yardımcı olabilir

New York'ta alışılmadık derecede ılık bir şubat öğle sonrası, ama Pennsylvania Oteli'nin lobisinde kürklerden geçilmiyor
Kürk sahipleri, her yıl Westminster Kennel Club köpek yarışmasının arifesinde yapılan ve dünyanın kuşkusuz en seçkin köpek toplantısı olan buluşmanın katılımcıları Yarın, ülkenin en iyi köpekleri (tam 173 farklı ırk), sokağın karşısındaki Madison Square Garden'da zafer için yarışacak Ancak, yarışmanın resmi konaklama yeri olan otelde köpek sahiplerinin kayıt sırasında yavaş yavaş ilerlediği şu sıralarda bu buluşma, daha çok dört ayaklı bir tanışma toplantısını andırıyor Bir Basset Av Köpeği mahzun bakışlarını bir valiz arabasının ardındaki kıpır kıpır Teriyere çevirmiş Deri tasmaları birbirine eş bir çift kaslı Rodezyalı Ridgeback durup, pufuduk bir Pirene Çoban Köpeği ile kısaca selamlaşıyor Hediye dükkânının dışında patileri insan eli kadar olan bir Tibet Mastifi, kesik kesik soluyan bir Pug ile burun buruna geliyor
Farklı beden boyutları, kulak biçimleri, burun uzunlukları ve havlama alışkanlıkları Otel lobisinde sergilenen bu baş döndürücü çeşitlilik yelpazesi, aynı zamanda köpek âşıklarının sevdalı birer tutkun olmalarının da nedeni İnsanın bu en iyi dostu, pratik olduğu kadar keyfî nedenlerle de, yapay yollardan evrim geçirerek yeryüzünde çeşitliliği en yüksek hayvana dönüştü Mevcut 350-400 köpek ırkının çoğunun sadece iki yüzyıldır var olduğunu düşünürsek, bu bir yandan da olağanüstü bir başarı aslında Köpek üreticileri, farklı köpeklerin özelliklerini biraraya getirdiler ve istenen nitelikleri en fazla gösteren yavruları üretip bu özellikleri vurgulayarak evrimin normal seyrini hızlandırdılar
Örneğin, Alman avcıların porsukları köşeye sıkıştırmaya en uygun köpeği yaratmak için, 18-19 yüzyıllarda (muhtemelen, aslen Fransa'ya özgü Basset ırkı) av köpekleriyle Teriyerleri biraraya getirip avını bir yuvanın ağzına kadar kovalamasına olanak veren güdük bacaklı, yuvarlak gövdeli yeni bir köpek çeşidi geliştirdiği düşünülüyor Ve Sosis böyle çıkıyor ortaya (Buna rakip ve daha eğreti kalan bir teoriyse, türün geçmişini antik Mısır'a dayandırıyor) Bu köpeğin bir savunma mekanizması işlevi gören esnek derisi, sivri dişlerle yapılan saldırıları fazla zarar almadan geçiştirmesini sağlıyor Uzun ve sağlam kuyruğu sayesinde de avcılar köpeği ağzında porsukla yuvadan çekip alabiliyorlar
Üreticiler elbette bu tür tuhaf yeni köpekleri yoktan var ederken, aslında köpeklerin anatomisini belirleyen genlerle oynadıkları düşüncesini akıllarına bile getirmemişlerdi Bilim insanları o dönemlerden bu yana, köpeklerin morfolojik çeşitliliğinin altında bir o kadar da genetik çeşitlilik yattığını varsayıyorlar Ancak köpeklere ilişkin son dönemde patlama yapan genom araştırmaları, şaşırtıcı ve zıt bir sonuç ortaya koyuyor: Köpeklerin biçim, renk ve boyutunu kapsayan engin mozaik, büyük oranda sadece birkaç gen bölgesindeki değişikliklerle belirleniyor Sosis köpeklerin minik bedeniyle Rottweilerların devasa gövdeleri arasındaki fark, tek bir genin dizilimine bağlı Sosislerin güdük bacaklarıyla -resmi olarak orantısız cücelik veya kondrodisplazi adıyla biliniyor- tazıların zarif bacakları arasındaki fark da öyle
Aynı şey her bir tür ve neredeyse her bir fiziksel özellik için geçerli Cornell Üniversitesi, Kaliforniya Üniversitesi (Los Angeles) ve ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri'nin ortak projesi olan CanMap çerçevesinde araştırmacılar 80 ırkı temsil eden 900'den fazla köpeğin yanı sıra, boz kurtlar ve kır kurtları gibi yabani köpekgillerden de DNA topladı Beden boyutu, tüy uzunluğu, kürk tipi, burun şekli, kulak konumu, kürk rengi ve biraraya geldiklerinde bir ırkın görüntüsünü belirleyen diğer niteliklerin, 50 kadar genetik eklemeli değişme ile belirlendiğini buldular Sarkık ve dik kulaklar arasındaki fark, kısaca CFA10 denilen köpeklerin 10 kromozomunda tek bir gen bölgesiyle belirleniyor Çin Şarpeyinin buruşuk derisi ise HAS2 denilen bir diğer bölgeye dayanıyor Peki, ya Rodezyalı Ridgebacklerin sırtındaki çıkıntı halindeki tüyler? Bu da CFA18'deki bir değişimin sonucu Birkaç eklemeli genetik değişmeyle Sosis köpeğiniz oluyor size Doberman, en azından görüntü olarak Bir kez daha değiştirince, Dobermanınız bir Dalmaçyalıya dönüşüveriyor

Fotoğraf : Robert Clark

Köpek fotoğraflarının hepsi 2011 Westminster Köpek Gösterisi'nde çekilmiştir Her türün adından sonra Amerikan Kennel Club 2010 popülerlik sıralamasındaki yeri verilmektedirBir Danua köpeği ile bir Brüksel griffonu arasındaki farklılığı (sonraki fotoğrafta) basit genetik ayarlar belirliyor

Fotoğraf : Robert Clark

Brüksel griffonu

Fotoğraf : Robert Clark

Fransız buldog, 21

Fotoğraf : Robert Clark

Avustralya çoban köpeği, 26

Fotoğraf : Robert Clark

Senhubert Av Köpeği, 43

Fotoğraf : Robert Clark

Pirene Dağ Köpeği, 71

Fotoğraf : Robert Clark

Çin şarpeyi, 50







Fotoğraf : Robert Clark

Doberman pinşer, 14






Fotoğraf : Robert Clark

Büyük İsviçre dağ köpeği, 88







Fotoğraf : Robert Clark

Dandie Dinmont teriyeri, 164







Fotoğraf : Robert Clark

Pomeranyalı, 15

Fotoğraf : Robert Clark

Pug, 24

Fotoğraf : Robert Clark

Avustralya teriyeri, 123

Fotoğraf : Robert Clark

Saint Bernard, 45

Fotoğraf : Robert Clark

Doberman pinşer, 14

Fotoğraf : Robert Clark

Pembroke Çoban Köpeği (solda), 27; Cardigan Çoban Köpeği, 84

Fotoğraf : Robert Clark

İrlanda setteri, 77

Fotoğraf : Robert Clark

Senhubert Av köpeği (solda), 43; Kısa Tüylü Alman Pointeri (ortada), 16; Sussex spanyeli, 155

Fotoğraf : Robert Clark

Mastif, 28

Fotoğraf : Robert Clark

Avustralya çoban köpeği, 26

Fotoğraf : Robert Clark

Gazal tazısı, 115

Fotoğraf : Robert Clark

Bordo Köpeği, 68

Fotoğraf : Robert Clark

Kaniş, 9

Fotoğraf : Robert Clark

Siyah Rus teriyeri, 135

Fotoğraf : Robert Clark

Tibet mastifi, 124

Fotoğraf : Robert Clark

Danua, 17

Fotoğraf : Robert Clark

Rodezyalı Ridgeback, 46

Fotoğraf : Robert Clark

İzlanda çoban köpeği, 82

Fotoğraf : Robert Clark

İngiliz Spanyeli, 29

Fotoğraf : Robert Clark

Afgan tazısı, 86

Fotoğraf : Robert Clark

Avustralya teriyeri, 123

Fotoğraf : Robert Clark

Tepeli Çin köpeği, 57

Fotoğraf : Robert Clark

İngiliz setteri (solda), 101; İrlanda setteri (ortada), 77; Gordon setteri (sağda), 98

Fotoğraf : Robert Clark

İtalyan tazısı, 67

Fotoğraf : Robert Clark

Tenerif Köpeği, 37

Fotoğraf : Robert Clark

Chesapeake Retrieveri, 48

Fotoğraf : Robert Clark

Yorkshire teriyeri, 3

Fotoğraf : Robert Clark

Pug, 24

Fotoğraf : Robert Clark

Border collie, 47

Fotoğraf : Robert Clark

Kısa tüylü Alman pointeri, 16

Fotoğraf : Robert Clark

Belçika kurdu, 76

Fotoğraf : Robert Clark

Çov çov, 65

Fotoğraf : Robert Clark

Sosis köpek, 8

Fotoğraf : Robert Clark

Bordo köpeği, 68

Fotoğraf : Robert Clark

Papillon, 35

Fotoğraf : Robert Clark

Labrador retriever, 1

Fotoğraf : Robert Clark

Afgan tazısı, 86

Fotoğraf : Robert Clark

İngiliz setteri, 101

Fotoğraf : Robert Clark

Önceki sayfalara yansıyan tür karmaşasıyla kıyaslandığında, bir Afgan tazısı olan Manny iyinin iyisini temsil ediyor Köpeklerin yüzyıllardır üretilmesi böylesi çarpıcı bir çeşitlilik doğururken, bir yandan da bilim insanlarının insan hastalıklarını anlamasına yardımcı olan birbirinden soyutlanmış genetik nüfuslar yarattı "Genetik çalışmalarını yapan biziz," diyor bir araştırmacı "Ama saha çalışmasını yapanlar köpek üreticileri"

Fotoğraf : Robert Clark

Siyah tüylü bir Macar Puli olan Charlotte'un gözlerini kapayan bukleleri, üç genin etkileşimiyle ortaya çıkıyor

Fotoğraf : Robert Clark

Araştırmacılar Sugar adlı bu Tepeli Çin Köpeği ırkı köpeklerde "tüysüzlüğe" yol açan tek bir gen mutasyonunu belirlemiş durumda

Fotoğraf : Robert Clark

Atası boz kurt gibi, en eski ırklardan biri olan Kongo Köpeği de(Basenji) havlamıyor

Fotoğraf : Robert Clark

İlk başta bekçi köpeği olarak üretilen ve Westminster yarışmasında finale kalan Lubbock'lu (Teksas) Midas gibi Tibet Mastifleri 68 kiloyu bulabilir Bu köpekler sahiplerini koruma konusunda aşırı dikkatlidir Köpeklerin çoğu davranışı gibi bu da, genetik açıdan hâlâ sırrını koruyan bir güdü

Fotoğraf : Robert Clark

Bir Pug olan Oakley (önde) ile bir Saint Bernard olan Little Dude, türlerinde görülen olağanüstü morfolojik çeşitliliğin birer kanıtı İnsanların boyunda böylesi bir farklılık söz konusu olsaydı, en kısa insan sadece 50 santimin biraz üzerinde, en uzunu ise 9,5 metreden fazla olurdu

Fotoğrafları meraklı gözlerle inceledim İlginç bir konu olmuş

Teşekkürler Sevgili KRDNZ