şamram Kanalı

ŞAMRAM KANALI




Şamram Kanalı,Van ilinde,Urartulardan kalma 51 kmuzunluğundaki su kanalıUrartu krallarından Menua döneminde (İÖ 810-786) Van Ovasını sulamak amacıyla inşa edilmiştirBazı yerleri Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından betonlanan kanal hala kullanılır durumdadır ve bugün de Van"ın su gereksinimini sağlamaktadırBugünkü adı Asur kraliçesi Şammuramat"ın adından gelirse de,Urartular döneminde Menuai Pili ( Menua Kanalı) olarak anılırdıBu yanlış,kanalı Şammuramat"ın yaptırdığını belirten5yüzyılda yaşamış Ermeni tarihçi Movses Khorenatzi"den kaynaklanmıştır

Kanalın suyu Van"ın Gürpınar ilçe merkezinin 6 kmgüneybatısındaki Yukarı kaymaz köyünün yakınında bir kayalığın altından çıkarKuzey yönünde,Engil Çayına kadar doğal yatağı içende akarAşağıkaymaz ve Değirmenözü köylerini geçtikten sonra eski Van-Hakkari karayoluna ve Engil Çayına koşut olarak batı yönünde 25 kmkadar yol alırBatıya yöneldiği yerden sonra genişliği 4 m yüksekliği 2 m"ye varan,kazılmış bir hendek içinde akar,Köprüler,Çayırbaşı ve Dönemeç köyleri ile Kadembastı mevkii ve Edremit kasabası önlerinde kanal genellikle kayalara oyulmuş bir yatak içine alınmış,batı yüzü yeryer büyük duvarlarla desteklenmiştirDestek duvarlarının en yüksek,işçiliğinin en iyi olduğu yer Kadembastı"dadırÇayırbaşı köyünden bir süre sonra kuzeye dönen kanal gölün doğu kıyısını izleyerek Kadembastı yöresine ulaşırBurada bugünkü durumunda 11,70 m"ye varan destek duvarı yüksekliğinin zamanında en az 17-18 m olduğu kabul edilebilirÖbür bölümlere göre çok daha düzgün bir işçilikle ve çok büyük taşlarla örülmüş olan bu kesime,özel bir önem gösterildiği anlaşılmaktadırTüm kanal boyunca yer alan 14 yazıttan altı tanesinin bu kesimde bulunması ve birinin Kral Menuanın kızı Tariria"ya adanmış olması,Kadembastı yöresine verilen önemi açıkça göstermektedirAdının Taririahinili olduğu öğrenilen bu kesim yakınında Menua"nın kızı için bir üzüm bağı diktirdiği bilinmektedirKanal bundan sonra Edremit ve Zivistan arasından Van Ovasına iner ve Kurubaş Deresine kavuşur

Kaynak;AnaBritannica cilt 29 frmsinsinet için derlenmiştir