Çekoslovakya'nın Kuruluşu |
07-01-2009 | #1 |
Şengül Şirin
|
Çekoslovakya'nın KuruluşuÇekoslovakya'nın kuruluşu 1918'den önce Çekoslovakya'nın adına hiçbir haritada rastlanmıyordu Bugünkü Çekoslovakya topraklarında Bohemya (bak BOHEMYA) ve Slovakya ülkeleri ile Moravya ve AltKarpatlar Rutenyası denen iki bölge vardı Çeşitli ırklardan insanların toplandığı Avrupa'nın bu bölgesi, iki tarihsel olayın ardından birleştirildi ve tek bir ülke oldu Bu olayların ilki, AvusturyaMacaristan İmparatorluğu'nun çöküşü, ikincisi ise i Dünya Savaşı'dır (İlk başlarda Avusturya İmparatorluğu, daha sonra AvusturyaMacaristan İmparatorluğu olarak bilinen bu devletler topluluğuna ilişkin ayrıntılı bilgiyi AVUSTURYA İMPARATORLUĞU maddesinde bulabilirsiniz) Bugünkü Çekoslovakya topraklarının Bohemya olarak bilinen bölümü 1526'da Habsburg hanedanının yönetimi altına girdi Bundan bir süre sonra ise doğrudan Avusturya İmparatorluğu'na bağlandı Özellikle, Bohemya ve Moravya Çekleri yalnızca Avusturyalıların ve Almanlar'ın bir uyruğu olarak değil; ayrı bir ulus olarak tanınmak istiyorlardı Almanlar ortaçağ boyunca, Bohemya'yı Almanya'dan ayıran dağların eteklerine yerleştiler Burada madencilik ve başka önemli bazı sanayiler kurarak çok zengin oldular Habsburg döneminde Bohemya'da üst ve orta sınıftan insanların hemen tümü Alman'dı Bütün bu dış etkiler Çekler'in bağımsız olma kararlarını pekiştirdi 19 yüzyıl boyunca Çek sanayisi hızla gelişti ve çoğunluklatoprakla uğraşan soydaşları Slovaklar'dan da ha ileri gittiler Slovaklar, Ukraynalı ya daRutenyalılar gibi, 1867'de Avusturya İmparatorluğu'na katılan Macaristan Krallığı'na bağlıydılar Daha AvusturyaMacaristan İmparatorluğu'nun varlığı sürerken, Çekler ve Slovaklar için bağımsız bir devlet kurulması gündeme gelmişti 1918'de i Dünya Savaşı sonunda yenilen AvusturyaMacaristan İmparatorluğu yıkıldı Böylece Çekler ve Slovaklar'ın kendi devletlerini kurmaları önündeki engel ortadan kalktı Çek siyasal önderlerinden Thomas G Masaryk ve Edvard Benes I Dünya Savaşı'nın hemen ardından yurtdışına çıkarak ABD, İngiltere ve Fransa'dan yardım istediler 28 Ekim 1918'de Çekoslovakya'nın kuruluş bildirgesi yayımlandı Halkının "babası" ve "kurtarıcısı" olarak bilinen Masaryk, Çekoslovakya'nın ilk cumhurbaşkanı oldu Onun öncülüğünde Çekler ülkelerini Orta ve Doğu Avrupa'nın en iyi yönetilen ülkelerinden biri durumuna getirdiler Özellikle de eğitim konusuna çok önem verdiler ve iki Çek, bir Slovak üniversitesi kurdular Yeni yönetimle birlikte jimnastik okulları ülkenin her yerine yayıldı Bu okullar100 yıl önce Bohemya'da kurulmuşlar ve"sokol" olarak adlandırılmışlardı Yaptıkları beden eğitimi gösterilerine bazen 20 binin üzerinde insan katılırdı Masaryk, hastalığının görevini sürdürmesine engel olduğu 1935'e kadar cumhurbaşkanıolarak kaldı Onun yerine, devletin kuruluş aşamasında birlikte çalıştığı Edvard Benesgeçti İkinci Dünya Savaşı ve Sonrası 1938 Eylül'ünde Fransız ve İngiliz başbakanları, Almanya'nın Münih kentinde, Mussolinive Adolf Hitler ile görüştüler Savaş tehdidinigeçiştirmek için de Almanlar'ın yaşadığı Çektopraklarının Almanya'ya bırakılması konusunda anlaşmaya vardılar Polonyalıların veMacarlar'ın çoğunlukta olduğu bölgeler, Polonya ve Macaristan'a verildi Böylece yenikurulmuş olan devlet parçalandı ve Benes budurumu onaylamaktansa cumhurbaşkanlığını bırakarak, yurtdışına gitmeyi seçti 1939 Mart'ında Hitler, Bohemya ve Moravya'ya girdi,Macaristan, Rutenya'yı aldı ve Slovakya bağımsız bir cumhuriyet olduğunu ilan etti Savaş yılları toplu kıyımlara karşı direnişler, toplama kamplarında yaşanan acılar, gençlerin çalışma kamplarına gönderilmesi türünden uygulamalarla geçti5 Mayıs 1945'te Çekoslovakya'yı işgaldenkurtaran SSCB oldu Savaşın sonunda Çekoslovakya önceki sınırlarına yeniden kavuştu Direniş eylemlerine katılmamış olan Almanlar, ülkeden çıkarıldıve Rutenya SSCB'ye bırakıldı 1946'da yapılan genel seçimlerde Komünist Parti oyların yaklaşık yüzde 39'unu aldı Önemli bakanlıklara komünistlerin getirildiği bir koalisyon hükümeti kuruldu Bir toprak reformu yapılarak bankalar, madenler ve sanayi işletmelerinin bir bölümü kamulaştırıldı 9 Mayıs 1948'de kabul edilen anayasa ile Çekoslovakya bir halk demokrasisi oldu Benes yeni anayasayı onaylamadığı için cumhurbaşkanlığı görevinden ayrıldı 1960'lara gelindiğinde ekonomik sorunlar ağırlaşmıştı Özellikle tarım alanında geçim düzeyinin düşüklüğü ve yönetsel baskılar hoşnutsuzluğun artmasının temel nedenleri oldu Artan tepkiler başkan Antonin Novotny'yi istifa etmek zorunda bıraktı 1968 Ocak'ında Alexander Dubçek Komünist Partisi'nin birinci sekreterliğine seçildi Dubçek kitle iletişim araçları üzerindeki denetimi azalttı; özgürlüklerinin geliştirilmesi, tarım ve sanayi alanlarında reformlar yapılması konularında önemli adımlar attı Özgürlüklerin genişletilmesi, toplumda hareketlenmeyi artırdı Ne var ki, Dubçek yönetimi uzun sürmedi ve ülke 1968 Ağustos'unda, SSCB ile öbür Varşova Paktı üyeleri birliklerince işgal edildi Çekoslovakya, 1969'da Çek ve Slovak Sosyalist Cumhuriyetleri'nden oluşan federal bir devlet oldu 1975'te Gustav Husak başkanlığa getirildi ve 17 Aralık 1987'ye kadar bu görevde kaldı Husak'tan boşalan yere Milos Jakes geldi
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|
|