Alım -satım/ Alım - Satım Sözleşmesi

ALIM - SATIM

Alım-satım, satıcının malı,alıcının yüklediği bedel karşılığında alıcıya teslim etmek ve malın mülkiyetini ona geçirmek borcunu yüklendiği sözleşmeAlım-satım iki tarafa da boç yükleyen sözleşmelerdendirAlım-satım sözleşmesini oluşturan üç öğeden ilki,değişim taahhüdünü taşıyan bir anlaşmanın varlığıdırtarafların borçlarını aynı anda yerine getirmeleri gerekirSözleşmenin ikinci öğesi satılan,yani sözleşmenin konusunu oluşturan nesnedirBu sözleşmenin yapılması sırasında var olan herhangi bir nesne olabileceği gibi,henüz var olmayan bir nesnede olabilirSatılan nesne belirli olabileceği gibi,yalnızca cins olarak da belirlenmiş olabilir ve sözleşmenin yapılması sırasında satıcının mülkiyeti altında olması zorunlu değildirSatım mutlaka para karşılığında yapılan bir mal değişimidirSatış sözleşmesinin son öğesi satış parasıdır(semen) Kurala göre,satış bedeli olarak kararlaştırılan para,sözleşmede tersine hüküm yoksa alacaklının yasa gereği kabul etmek zorunda olduğu ülke parası olmalıdırSözleşmede yabancı parayla ödeme öngürülmüşse ,borcun vadesinde ödenmemesi durumunda alacaklı ,bu borcun vade veya fiili ödeme günündeki rayice göre Türk parasıyla ödenmesini isteyebilir( Borçlar Kanunu m83)Taraflar satış bedelini serbestçe belirleyebilirler

Satış sözleşmesi,konusu bakımından taşınır ve taşınmaz satımı olarak iki türdürMülkiyet,taşınır satımında teslim,taşınmaz satımında ise tapu kütüğüne tescil yoluyla devredilir

Satım,örnek üzerine yapılabileceği gibi ,deneme ve muayene koşuluyla da yapılabilir

Satış sözleşmesinde zarar ve hasarın alıcıya geçiş zamanı çeşitli sistemlerde farklılık göstermektedirFransız ve Anglosakson hukukunda mülkiyet ile hasarın alıcıya geçişi birbirine bağlı tutulmuşturBu durumda sözleşmenin kuruluşuyla gerek mülkiyet,gerekse hasar alıcıya geçmektedirTürk -İsviçre hukukunda ise Roma hukukundaki sistem benimsenerek hasar sözleşmenin kuruluşuyla alcıya geçerken,mülkiyetin geçebilmesi için teslim ya da tescil koşulu aranmıştır

Satıcı teslim anına değin satılan malı muhafaza etmelidirteslim için bir gün kararlaştırılmışsa,satıcı satılan şeyi o gün teslim etmemekle temerrüde düşerTeslim günü kararlaştırılmamışsa satıcının temerrüde düşmesi için alıcının ihtarı zorunlu koşuldur

Satıcı ,maldaki maddi ve hukuki ayıplara karşı tekeffül borcu altındadırSatıcının borcunu tam anlamıyla yerine getirmiş sayılabilmesi için,satılanı yalnızca hukuki değil,maddi ayıplardan da arınmış olarak alıcıya teslim etmiş olması gerekirAlıcı satılanın durumunu incelemek ve maddi ayıpları derhal satıcıya bildirmekle yükümlüdürAlıcı bu durumda da sözleşmenin bozulmasını ya satış parasının indirilmesini ya da (misli eşya satışında) satılanın ayıpsız olan misli ile değiştirilmesini isteyebilir

Alıcının iki asli borcundan birincisi,satılan şeyi teslim almalıdırSözleşmede ya da örf ve adet gereği bir tarih saptanmamışsa ,satılan teslim alabilmesi için satılanın alıcıya kararlaştırılan koşullarla sunulmuş olması gerekirAlıcı tüm hukuki koşulların yerine getirilmiş olmasına karşın satılanı teslim almaktan kaçınırsa temerrüde düşer

Alıcının ikinci borcu,satış parasını ödemektirSatış parası iki taraf arasında kararlaştırılmış olan bedeldirve bu sözleşmede saptanan yer ve zamanda ödenmelidirBu konuda sözleşmede bir açıklık yoksa,satılan şey alıcıya verilince satış bedeli ödenmelidirBu konuda sözleşmede bir açıklık yoksa,satılan şey alıcıya verilince satış bedeli ödenmelidirAlıcının satış bedelini ödemekten kaçındığı durumlarda satıcı cebri icra yoluna başvurabilirya da sözleşmenin feshini isteyebilirPeşin satışlarda satıcı alıcıyı durumdan haberdar ederek sözleşmeyi feshedebilirveresiye satışlarda ise satıcının sözleşmeyi feshe yetkili olabilmesi için bu yetkinin sözleşmeye açıkça yazılmış olması gerekirTersi durumlarda satıcı ancak satış bedelinin ödenmesi için alıcı aleyhine takipte bulunabilir


Kaynak;AnaBritannica cilt 1 sayfa 380 frmsinsinet için yazılmıştır