Hayvanlarda Üreme Büyüme Gelişme

• Doğada yaşayan canlıların doğması,büyümesi,gelişmesi,üremesi ve ölmesi olaylarının akışına HAYAT DÖNGÜSÜ denir
  Büyüme ve gelişme tüm canlılar için ortak özelliktirBu nedenle hayvanlarda tıpkı insanlar gibi doğar ,büyür,gelişir ,ürer ve ölürler Yani onlarında bir hayat döngüleri vardırOnlarda da üreme döllenme ile başlar
  YUMURTA +SPERM---->DÖLLENME ---->ZİGOT---->EMBRİYO---->FETÜS---->YENİ BİR CANLI şeklindedir
  Hayvanlarda iç ve dış olmak üzere iki tür döllenme vardır
  DIŞ DÖLLENME;
  ---->Yumurta ve spermin döllenmesi vücut dışında gerçekleşir
  ---->Sadece suda yaşayan canlılarda görülür
  ---->Döllenme şansının yüksek olması için çok sayıda yumurta ve sperm ortama bırakılır
  ---->Döllenme dış ortamda olduğu için embriyo gelişimi dışarıdadır
  ---->Yavru bakımı yoktur
  Balıklarda ve kurbağalarda görülür
  İÇ DÖLLENME;
  ---->Yumurta ve spermin birleşmesi dişi vücudunda olur
  ---->Karada yaşayan canlılar ve suda yaşayan bazı canlılarda görülür
  ---->Dişide oluşan yumurta sayısı az buna karşılık sperm sayısı fazladır
  ---->Döllenmiş yumurtanın gelişimi daha önce verildiği gibidir
  ---->Yavru bakımı vardır
  Kuşlarda ,sürüngenlerde ve memeli hayvanlarda görülür
  Hayvanlarda oluşan yeni canlının büyüyüp gelişmesi için uygun ortamın sağlanması gerekirBu anlamda hayvanlar da gelişme İÇ ve DIŞ olmak üzere iki çeşittir
  Bazı hayvanlarda döllenme canlının içindeyken yavrunun gelişimi dışarıda olabilirör: kuşlar
  Kuşlar ,yavru gelişiminin gerçekleşmesi için kuluçkaya yatarak ona uygun bir sıcaklık sağlarlarBu durum bazı sürüngenlerde de görülürKuş yumurtasında görülen kabuk ,kurbağa ve balık yumurtasında yoktur
  İÇ GELİŞME de ise yavru gelişimi dişi vücudunda gerçekleşirYavru anne tarafından beslenirAtıklar anne aralığı ile dışarı atılırMemelileri bu tür hayvanlara örnek olarak verebiliriz
  Yavru bakımı memelilerde ve kuşlarda görülürSürüngen,balık ve kurbağalarda görülmez
  BAŞKALAŞIM;
  Bazı canlılar dünyaya geldiklerinde ana canlıya benzemezlerGelişim dönemlerinden geçerek ana canlıya benzerler,bu olaya BAŞKALAŞIM denirKurbağa ,kelebek,böcekler,çekirge başkalaşım geçiren hayvanlara örnektirBu hayvanlar belli bir süreçten sonra ana canlıya benzeyerek hayat döngülerine devam ederler
  
  Omurgalı Hayvanların Üremesi
  Omurgalı hayvanların tümü, insanlarda olduğu gibi eşeyli ürerler Bütün omurgalılarda erkek ve dişi bireyler vardır
  
  Memeli Hayvanlar: Yumurta dişi bireyin üreme sistemi içinde döllenir Buna iç döllenme denir Embriyo burada oluşur ve yavru ilk etapta burada gelişir Yavrular ilk günlerde dişi hayvanın meme bezlerinden salgılanan süt ile beslenir Memelilerde analık duygusu çok gelişmiştir Çünkü yavru sayısı çok değil ve yavrular bakıma muhtaçtır
  
  Kuşlar: Memeli hayvanlar gibi yumurta hücresi dişi üreme organında döllenir Embriyo burada oluşur Ancak, çevresi besin ve sert bir kabukla sarılan embriyo daha sonra dışarı çıkarılır Kuşlar yumurtanın üzerine yatarak sıcak tutarlar Bu olaya kuluçkaya yatma denir Yavru gelişip, ana babasına benzer bir duruma geldiğinde kabuğu kırarak dışarı çıkar
  Nesillerini sürdürebilmek için kuşlar da yavrularını beslemek, korumak zorundadır
  
  Sürüngenler: Zigot, iç döllenme ile oluşur Onlar da kuşlar gibi yumurtlar, ancak genellikle yavruları ile ilgilenmezler Birçok sürüngen çok sayıda yumurta yapar Yumurtalarını sıcak ve güvenli yerlere bırakır, kuluçkaya yatmaz Yumurta içindeki besinler sayesinde gelişen embriyodan, anne babasının benzeri yavru çıkar Yavrular yumurtadan çıktıktan sonra kendi başlarının çaresine bakmak zorundadır
  
  İki Yaşayışlılar: Kurbağa ve su semenderleri iki yaşayışlılar (amfibiler) grubuna girerler Onlara bu ismin verilmesinin sebebi, yaşamlarının bir bölümünü su içinde, bir bölümünü de karada geçirmeleridir Suda solungaç, karada akciğer solunumu yaparlar
  Bu hayvanlar da yumurtlayarak çoğalır Ancak, iki yaşayışlılarda yumurta ve sperm dişi hayvanın vücudunda değil, dışarıda buluşur Bu olaya dış döllenme denir Dişi hayvan yumurtalarını su içine bırakır, tam bu sırada dişinin üzerine tırmanmış olan erkek de yumurtalarını suya salar ve döllenme gerçekleşir
  Anne babanın görevi buraya kadardır Bir daha yavrularıyla ilgilenmezler Yumurtadan çıkan yavrular ise ilk etapta anne babaya hiç benzemezler Daha sonra başkalaşım geçirerek yetişkin hale gelirler
  
  Balıklar: Döllenme iki yaşayışlılarda olduğu gibi dış döllenmedir Onlar da yavrularıyla ilgilenmezler Yumurtadan çıkan yavrular, anne babasına benzer İki yaşayışlılarda olduğu gibi çok miktarda yumurta yapılır Yumurtadan çıkıp, sağ kalarak ergin hale gelenler ise oldukça azdır
  Balıklarda da bazı aykırı türler vardır Örneğin; kedi balıklarında yumurtalar dişi balığın içinde olgunlaşır Engerek yılanı gibi onlar da doğum yapıyormuş sanılabilir
  
  Omurgasız Hayvanların Üremesi
  Omurgasız hayvanlar da genellikle eşeyli ürerler ve yumurta oluştururlar Hayvanın türüne göre iç döllenme veya dış döllenme yapabilirler Birçoğunda erkek ve dişi hayvan farklı bireylerdir Bazı omurgasızlarda ise cinsiyet ayırımı görülmez Hem sperm hem yumurta üretebilirler Genellikle yumurta ile ürer, çok sayıda yavru yapar, yavrularıyla ilgilenmezler Ancak karınca, bal arısı gibi koloni halinde yaşayan böceklerde larvalar ergin hayvanlar tarafından beslenir
  
  Bazı Hayvanların Yavruları Başkadır
  Bazı canlılar anne babalarına neredeyse tıpatıp benzerler Ancak bazı hayvanlar dünyaya çok farklı biçimde gelir Kurbağa yavrusu yumurtadan çıktığında daha çok balığa benzer Böcekler ise yumurtadan kurtçuk ya da tırtıl dediğimiz değişik şekilde çıkarlar Büyüdüklerinde çok farklı görünüm kazanırlar Hayvanların geçirdiği bu köklü biçim değişikliğine başkalaşım denir
  Başkalaşım geçiren hayvanlarda, yumurtadan çıktığı anki döneme larva dönemi denir
  Kurbağa larvaları, iribaş evresinde baş ve kuyruktan ibarettir Bacaklar yoktur, akciğerler gelişmemiştir Balıklar gibi su içinde solunum yaparlar İribaş zamanla gelişerek başkalaşım tamamlanmış olur ve anne babaya benzeyen bir kurbağa haline gelir
  Böceklerde başkalaşım biraz daha farklıdır Yumurtadan çıkan larvalar uzunca bir süre beslenir Boy ve kütlelerini artırırlar Belirli bir büyüklüğe eriştiklerinde çevrelerine koruyucu bir kılıf yapar ve içinde hareketsiz kalırlar Bu döneme krizalit ya da pupa dönemi denir Koruyucu kılıfın altında son değişim evrelerini tamamlar ve ergin böcek haline gelirler Bu dönem böceğin üreme dönemidir
  
  Kelebeklerde gelişme ve büyüme:
  Erkek ve dişi hayvanların çiftleşmesiyle döllenme olur(iç döllenme)
  Dişi yumurtaları oluşturur
  Yumurtadan kurtçuklar çıkar
  Kutçuklar tırtılı ,tırtılda gelişerek kelebeği oluşturur
  
  Kurbağalarda büyüme ve gelişme:
  Yumurta ile çoğalırlar
  Yumurta ve spermler su da birleşiryani dış döllenme görülür
  Yavru gelişimi dış ortamdadır(dış gelişme)
  Yumurtadan iri baş denilen larvalar çıkar
  Bu canlılar gelişerek ergin kurbağayı oluşturur
  
  başkalaşım
  Döllenmiş yumurta ----->iribaş ---------->ergin kurbağa
  
  uyarı: sürüngenlerden yılan,timsah,kaplumbağa ve kertenkeleler yumurtayla çoğalırkuşlarda yumurtayla çoğalırlarkuşlar kuluçkaya yatar
  Memeliler ise doğurarak çoğalırmemeli ve kuşlarda yavru bakımı varken diğerlerinde yavru bakımı görülmez