Zeka Geriliği Nedenleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-19-2012

Zeka Geriliği Nedenleri

Zekâ geriliğinin nedenlerine bakıldığında, yapısal, genetik ve sos-yokültürel faktörler ve bunların etkileşimi üzerinde durulmaktadır

Do-ğum öncesi dönemde zekâ geriliğinin genetik olmayan nedenlerinden en önemlisi anne karnındaki bebeğin alkole maruz kalmasıdır

Genetik etkenler, bilinen yapısal nedenlerin başlıcasıdır (Dovvn sendromu, frajil X sendromu, kedi miyavlaması hastalığı gibi)

Çevresel etkenler arasında ise, annenin gebelik dönemindeki ba-kım ve beslenmesi, gebelik sorunları (toksemi, kanama gibi), birden fazla gebelik, annenin yaşı, annenin ilaç kullanımı ya da kronik hasta-lıkları, radyasyona ya da travmaya maruz kalma sayılabilir

Doğuma ilişkin nedenler: Günümüzde doğum koşulları ve yeni-doganın bakımı nitelik yönünden daha iyi düzeydedir ve serebral palsili doğan bebeklerin görülmesi azalmaktadır

Ancak, doğumda belirgin oksijensiz kalma (asfiksi) çağdaş tıp merkezlerinde bile gö-rülmeye devam etmektedir

1000 doğumda 5 kadar olan bu durum bebeklerin % 20'sinde zekâ düzeylerini etkilemektedir

Doğum ağır-lığı 1500 gramdan daha az olan bebeklerde serebral palsi oranı ar-tar

Bu oranın 10 binde 1 olduğu düşünülmektedir

Tıbbi yapılma-yan doğuma bağlı sorunlar ve doğum sonrası sarılığı (aşırı bilirübin yüksekliği; kernikterus) zekâ geriliği nedenleri arasındaki diğer önemli etmenlerdir

Doğum sonrası nedenler: Gelişmekte olan bebeği ve özellikle be-yin gelişimini etkileyebilecek, toksik, metabolik ya da travmatik olay-lar (kaza, çocuk istismarı, sarsılmış bebek sendromu; kızamık, boğma-ca, kabakulak ve tüberküloz gibi beyni etkileyen hastalıklar; kafa içi tü-mörleri, seyrek olmakla birlikte yüksek düzeyde kurşunun sürekli alın-ması; 60 mg/dl'den fazla kan kurşun düzeyi zekâ bölümünde azalma-ya neden olmaktadır) önemlidir, ileri derecede beslenme bozukluğu ve guatr da nedenler arasında yer almaktadır

Zekâ geriliğinin en sık rastlanan belirtisi her türlü zihinsel işlevler-deki yetersizliktir

Bunlar öğrenme, kısa süreli hafıza, kavramları kul-lanma ve problem çözmeyi içerir

Bazen özel bir işlev diğerlerinden daha çok etkilenir

10-19-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Zeka Geriliği Nedenleri Zeka Geriliği Nedenleri Zekâ geriliğinin nedenlerine bakıldığında, yapısal, genetik ve sos-yokültürel faktörler ve bunların etkileşimi üzerinde durulmaktadır Do-ğum öncesi dönemde zekâ geriliğinin genetik olmayan nedenlerinden en önemlisi anne karnındaki bebeğin alkole maruz kalmasıdır Genetik etkenler, bilinen yapısal nedenlerin başlıcasıdır (Dovvn sendromu, frajil X sendromu, kedi miyavlaması hastalığı gibi) Çevresel etkenler arasında ise, annenin gebelik dönemindeki ba-kım ve beslenmesi, gebelik sorunları (toksemi, kanama gibi), birden fazla gebelik, annenin yaşı, annenin ilaç kullanımı ya da kronik hasta-lıkları, radyasyona ya da travmaya maruz kalma sayılabilir Doğuma ilişkin nedenler: Günümüzde doğum koşulları ve yeni-doganın bakımı nitelik yönünden daha iyi düzeydedir ve serebral palsili doğan bebeklerin görülmesi azalmaktadır Ancak, doğumda belirgin oksijensiz kalma (asfiksi) çağdaş tıp merkezlerinde bile gö-rülmeye devam etmektedir 1000 doğumda 5 kadar olan bu durum bebeklerin % 20'sinde zekâ düzeylerini etkilemektedir Doğum ağır-lığı 1500 gramdan daha az olan bebeklerde serebral palsi oranı ar-tar Bu oranın 10 binde 1 olduğu düşünülmektedir Tıbbi yapılma-yan doğuma bağlı sorunlar ve doğum sonrası sarılığı (aşırı bilirübin yüksekliği; kernikterus) zekâ geriliği nedenleri arasındaki diğer önemli etmenlerdir Doğum sonrası nedenler: Gelişmekte olan bebeği ve özellikle be-yin gelişimini etkileyebilecek, toksik, metabolik ya da travmatik olay-lar (kaza, çocuk istismarı, sarsılmış bebek sendromu; kızamık, boğma-ca, kabakulak ve tüberküloz gibi beyni etkileyen hastalıklar; kafa içi tü-mörleri, seyrek olmakla birlikte yüksek düzeyde kurşunun sürekli alın-ması; 60 mg/dl'den fazla kan kurşun düzeyi zekâ bölümünde azalma-ya neden olmaktadır) önemlidir, ileri derecede beslenme bozukluğu ve guatr da nedenler arasında yer almaktadır Zekâ geriliğinin en sık rastlanan belirtisi her türlü zihinsel işlevler-deki yetersizliktir Bunlar öğrenme, kısa süreli hafıza, kavramları kul-lanma ve problem çözmeyi içerir Bazen özel bir işlev diğerlerinden daha çok etkilenir