Don ırmağı, Don ırmağı Nerededir?, Don ırmağı Yüzölçümü, Don ırmağından Nasıl Yararlanılır....

**Şengül Şirin** · 09-12-2012

DON IRMAĞI

Don Irmağ,Rusya Federasyonu"nun Avrupa kesiminde,tarih boyunca Rusya'nın simgesi olmuş akarsu

Moskova"nın güneyinde,Orta Rusya Platosundaki Novomoskovsk kentinin yakınlarında küçük Şat Göletinden doğar

Volga ve Dinyeper havzaları arasında 1

870 km"lik yolu boyunca genellikle güney yönünde akarak Azak Denizinde Taganrog Körfezinde denize dökülür

En önemli kolları sağ yakadaki Krasivaya ,Meça,Sosna,Çir ve Donets ile sol yakadaki Voronej,Hoper ve Maniç"tir

Irmak yukarı çığırında Orta Rusya Platosunun doğu kıyısı boyuca dar bir vadiden akar

Bu kesimde Don"un sağ yakasında Dankov ve Lebedyan kentleri bulunur

Irmağın orta çığırında ise vadi 6,5 km"ye kadar genişler

ve sonunda ırmak Tsimlyansk Baraj Gölüne girer

Don'un aşağı çığırına egemen olan bu baraj gölü ( uzunluğu 251 km

,genişliği 39 km)ırmağın su düzeyini 24 m

yükseltmiş yıllık akışını düzene düzene sokmuş ve aşağı çığırını önemli bir ulaşım yolu durumuna getirmiştir

Don"un yukarı ve orta çığırlarında dalgalı ve düz ovalar egemen iken,aşağı çığırlarında step bitki örtüsü ağır basar

Hemen bütün havza zengin kara topraklarla kaplıdır

Havzada ılıman kara iklimi egemendir

Ocak ayı ortalama sıcaklığı - 11 santigrat derece ile - 8 santigrat derece ,temmuz ortalaması ise 19 santigret derece 22 santigrat derece arasında değişir

Yıllık yağış ortalaması kuzeyde 560 mm iken,güneye inildikçe 355-381 mm"ye düşer

Don Irmağı temelde karlarla beslenir

Su düzeyinde uzun dönemli değişiklikler yukarı çığırda 12 m

orta çığırda 8 m

aşağı çığırda 6 m dolayındadır

Irmak yılda yaklaşık 6

200

000 ton mineral eriyiğini Azak Denizine taşır

422

000 km2'lik su toplama alanının büyük bölümü verimli tarım arazisi ile kesimlik ormanlardan oluşur

Aşağı çığırında geniş bir kanal şebekesiyle sulama yapılır

En büyük kanallar Aşağı Don,Yukarı Sal ve Proletarya kanallarıdır

Irmaktan kereste,tahıl,inşaat malzemesi gibi yüklerin gemilerle taşınmasında yararlanılır

Volga-Don Kanalının yapılmasından sonra ırmağın taşımacılıktaki önemi artmıştır

Don Deltası zengin bir balık( turna,tatlı su levreği,sazan,mersin)

kaynağıdır

Bahar aylarında ırmağın 1

590 km

ilerine kadar gemiyle girilebilir

daha yukarı çıkabilmek için ırmak yatağının düzeltilip taraklanması gerekmektedir

Büyük limanları arasında Kalaç-na-Donu,Tsimlyansk ve Rostov-na Do'nu sayılabilir

Kaynak:AnaBritannica cilt 10 frmsinsi

net için derlenmiştir

09-12-2012	#1
Şengül Şirin	Don ırmağı, Don ırmağı Nerededir?, Don ırmağı Yüzölçümü, Don ırmağından Nasıl Yararlanılır.... DON IRMAĞI Don Irmağ,Rusya Federasyonu"nun Avrupa kesiminde,tarih boyunca Rusya'nın simgesi olmuş akarsuMoskova"nın güneyinde,Orta Rusya Platosundaki Novomoskovsk kentinin yakınlarında küçük Şat Göletinden doğarVolga ve Dinyeper havzaları arasında 1870 km"lik yolu boyunca genellikle güney yönünde akarak Azak Denizinde Taganrog Körfezinde denize dökülür En önemli kolları sağ yakadaki Krasivaya ,Meça,Sosna,Çir ve Donets ile sol yakadaki Voronej,Hoper ve Maniç"tirIrmak yukarı çığırında Orta Rusya Platosunun doğu kıyısı boyuca dar bir vadiden akarBu kesimde Don"un sağ yakasında Dankov ve Lebedyan kentleri bulunurIrmağın orta çığırında ise vadi 6,5 km"ye kadar genişlerve sonunda ırmak Tsimlyansk Baraj Gölüne girerDon'un aşağı çığırına egemen olan bu baraj gölü ( uzunluğu 251 km,genişliği 39 km)ırmağın su düzeyini 24 myükseltmiş yıllık akışını düzene düzene sokmuş ve aşağı çığırını önemli bir ulaşım yolu durumuna getirmiştirDon"un yukarı ve orta çığırlarında dalgalı ve düz ovalar egemen iken,aşağı çığırlarında step bitki örtüsü ağır basarHemen bütün havza zengin kara topraklarla kaplıdırHavzada ılıman kara iklimi egemendirOcak ayı ortalama sıcaklığı - 11 santigrat derece ile - 8 santigrat derece ,temmuz ortalaması ise 19 santigret derece 22 santigrat derece arasında değişirYıllık yağış ortalaması kuzeyde 560 mm iken,güneye inildikçe 355-381 mm"ye düşerDon Irmağı temelde karlarla beslenirSu düzeyinde uzun dönemli değişiklikler yukarı çığırda 12 morta çığırda 8 maşağı çığırda 6 m dolayındadırIrmak yılda yaklaşık 6200000 ton mineral eriyiğini Azak Denizine taşır422000 km2'lik su toplama alanının büyük bölümü verimli tarım arazisi ile kesimlik ormanlardan oluşurAşağı çığırında geniş bir kanal şebekesiyle sulama yapılırEn büyük kanallar Aşağı Don,Yukarı Sal ve Proletarya kanallarıdırIrmaktan kereste,tahıl,inşaat malzemesi gibi yüklerin gemilerle taşınmasında yararlanılırVolga-Don Kanalının yapılmasından sonra ırmağın taşımacılıktaki önemi artmıştırDon Deltası zengin bir balık( turna,tatlı su levreği,sazan,mersin)kaynağıdırBahar aylarında ırmağın 1590 kmilerine kadar gemiyle girilebilirdaha yukarı çıkabilmek için ırmak yatağının düzeltilip taraklanması gerekmektedirBüyük limanları arasında Kalaç-na-Donu,Tsimlyansk ve Rostov-na Do'nu sayılabilir Kaynak:AnaBritannica cilt 10 frmsinsinet için derlenmiştir __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır