Yüzyıl Savaşları

Yüzyıl Savaşları



Yüzyıl Savaşları

Yüzyıl Savaşları on dört ve on beşinci yüzyıllarda İngiltere ve Fransa krallıkları arasında belirli aralıklarla devam eden savaşlar Bu iki krallık arasında 12 yüzyıldan sonra, İlk Yüzyıl Savaşı olarak adlandırılan savaş olmuş ve 1259 Paris Antlaşması ile geçici olarak barış sağlanmıştı Asıl Yüzyıl Savaşları olarak adlandırılan mücadele 1337-1453 yılları arasında meydana geldi


Çatışmanın geçmişi 400 yıl öncesinde 911'de bulunur, Carolingion Charles The Simple (18 Eylül 879-7 Ekim 929)(Simple (basit) diye adlandırılıyordu); Carolingion Hanedanlığı'nın bir üyesiydi Fransa'yı Kral olarak (veya batı Fransa) 883-922/923 e kadar yönetti), Viking Rollo'nun (Vikingler'in ilk Kralı 860-932) krallığının Normandiya kısmına yerleşmesine izin verdi 1066'da Normanlar savaşta William'ın komutası altındaydılar Ve İngiltere'yi zaptettiler Anglo-Saxon liderliğini Hasting savaşında yenerek Daha sonra yeni bir Anglo-Norman güc yapısını kurdular Gelecekteki Rollo ile başlayan olayları kaydetmek önemlidir Norman lider Fransa Kralı'nın vasalı idi;daha sonra onlar İngiltere Kralı olsalar bile

İngiltere'de anarşi olarak bilinen,takip eden bir savaş ve huzursuzluk döneminde (1135-1154) Anglo-Norman Hanedanlığını Angevin kralları başarı ile sonuçlandırıyorduGücün en yükseğinde Angevin'ler Normandy ve İngiltere'yi yanısıra Maine, Anjou, Touraine, Gaskonya, Saintogne ve Akitanya'yı kontrol ediyorlardı Böyle toprak kalabalığı bazen Angavin İmparatorluğu olarak biliniyordu İngiltere kralı hala Fransa kralının vasalı idi Doğrudan doğruya pekçok Fransa toprağını yönetiyordu o zaman Fransa kralından başka Bu durum sürekli çatışma sebebi idiFransa bu durumu bir dereceye kadar savaşla çözdü: Normandy'nin zaptı (1214), Saintogne savaşı (1242) ve sonuncusu Saint-Sardos savaşı (1324)

Bu suretle kıtadaki nüfüsu azaltılan İngiltere'ye Gaskonya'nın küçük bir bölgesi kaldı Ve Norman sarayını mücevherleri tamamiyle kayboldu Erken 14 yüzyıla kadar pekçok İngiliz aristokrat büyük babalarının ve onların babalarının zengin kıta bölgesinde kontrole sahip olduğunu hala hatırlıyorlardı Ve onlar burayı atalarının yurdu olarak kabul ediyorlardı Bu toprakların mülkiyetini tekrar elde etmeyi motive ediyordu


Kendine özgü olaylar savaşın Fransa'da yer almasına sebep oluyordu Direct Capetian krallığı ortaçağın en uzun devam eden hanedanlığı idi Sülale bozulmadan devam ediyor krallar bu sürekliliği başarıyordu 1314'de Direct Capetian kralı IV Philip (1268-29 Kasım 1314) üç erkek mirasçı X Louis, V Philip ve IV Charles bırakarak öldü En yaşlı oğul ve mirasçı, X Louis 1316'da öldü Arkasında kendisinden sonra doğan biricik oğlu I John, ki doğumdan sonra aynı yıl içinde öldü Ve bir kız evlat Joan ki onun babalık kaynağı şüpheliydi


Philip'in tahta gelmesinden sonra,İngilizler hala Gaskonya'yı kontrol ediyordu Gaskonya çok faydalı olan tuz ve şarap üretiyordu O zaman zeamet (tımar) dan ayrı idi İngiliz toprağında olmasına rağmen Fransız tacını tutuyordu Onun mülkiyeti iki kral arasında bir savaş kemiği idi VI Philip, Edward'ın tanımasını bağımsızlık olarak talep ediyordu Edward ise babasının kaybettiği toprakları geri almak istiyordu 1329'daki uzlaşma her iki tarafı da memnun etmedi Yurtta çeşitli problemlerle yüz yüze gelerek, Edward Philip'i Fransa kralı olarak kabul ediyordu


Ve kendisinin Fransa tacındaki hakkınfan vazgeçiyordu Gerçekte İngiliz'ler Gaskonya'yı tutuyordu 1333'de III Edward, II David of Scotland (II David, 5 Mart 1324-22 Şubat 1371, İskoç Kralı) ile şavaşa gitti Fransa Auld Alliance (İskoçya-Fransa birliği, bu birlik özellikle İngiltere'ye karşı olmaya amaçlıyordu İlk defa böyle bir anlaşma Paris'te 23 Ekim 1295'de imzalandı) birleşmesi altında idi Ve İskoç Bağımsızlığı'nın İkinci Savaşı (Second War of Scottish Independence) başladı Fransa Bayrağı FransaPhilip, Birleşik Krallık Bayrağı Birleşik Krallık dikkatini kuzey tarafa yoğunlaştırdığında, Gaskonya'yı tekrar elde etme fırsatını gördü Mamafih savaş çabuk bir şekilde İngiltere tarafı için başarı idi Ve David, Fransâ'ya kaçmaya zorlandı Kral Edward ve Edward Balliol (yaklaşık 1282-1364 kısa süreli İskoç kralı) tarafından Temmuzda Halidon Tepesi Savaşı'nda (Battle of Halidon Hill) yenilmesinden sonra 1336'da Philip, David'i İskoç tahtına tekrar getirmek için ve aynı zamanda Gaskonya'yı da ele geçirmek amacıyla plan yapıyordu


Genel olarak 1337'de başlayıp 1453'te bittiği kabul edilen Yüz Yıl Savaşları, görünürde feodalite ve hanedan savaşlarıydı Feodal nitelikteydi, çünkü İngiltere kralı aynı zamanda Arquitania dükü olduğundan, Arquitania'daki uyrukları dükle bir sorunları olduğunda onun süzerenine, yani Fransa kralına başvurabiliyorlardı Hanedan çatışmalarının temelinde ise, Fransız baronlarının, Fransa kralı IVCharles'ın ölümünden sonra yerine İngiltere kralı IIIEdward'ı değil, VIPhilippe'i seçmeleri yatıyordu Fransa'nın toprakları olan, ama ekonomilerinin temeli İngiliz yününe dayanan Arquitani ve Flandr'daki olaylar, sonunda 1294'ten itibaren iki ülke arasındaki gerginliği iyice arttırdı Babası IIEdward'ın öldürülmesinden sonra kral ilan edilen IIIEdward, annesi İsabella of France'ı sürgüne gönderdi ve sevgilisi olan Mortimer'ı idam ettirdi (1330) Daha sonra da, Fransa kralı IVPhilippe'in anne tarafından dedesi olmasına dayanarak Fransa tahtı üzerinde hak iddia etti; böylece Yüz Yıl Savaşları patlak verdi


Paris Antlaşmasından beri Fransa ve İngiltere kralları, Aktinya için devamlı mücadele halindeydiler Fransa kralı İngiltere kralına tabiydi İngiltere Kralı Üçüncü Edvard’ın annesi, Fransa Kralı Üçüncü Filip (Philippe)in kızıydı Fransa’da krallık, 1328’de Kapetler Hanedanından Valois Hanedanına geçince, Üçüncü Edvard, yeni Fransa Kralı Altıncı Filip’e vasal olmayı reddedip, Fransa tahtına geçmek isteyince, mücadele yeni bir yön kazandı Böylece iki krallık arasında savaş yeniden başladı 1345’e kadar sönük bir şekilde devam eden çatışmalar, bu tarihten îtibaren kızıştı Fransa’da cereyan eden savaşlarda İngilizler, birçok yerde Fransızları yendiler Üçüncü Edvard, Fransız süvarilerini Greey’de bozguna uğrattıktan sonra Kale (Calais) şehrini ele geçirdi (1347) Bu savaşlar sırasında çıkan veba salgını dolayısıyla çok sayıda insan öldü Savaşa bir süre ara verildiyse de anlaşma sağlanamadığı için 1355’te yeniden başladı Fransızlar yine ağır yenilgiye uğradılar ve Kral İkinci Jean esir düştü Naib seçilen veliaht Şarl (Charles) zamanında Fransa, karışıklık içerisinde kaldı Düzeni yeniden sağlayan veliaht, 1360’ta ağır şartlı bir antlaşma imzalayarak Fransa tahtını babasına, bir kısım yerleri ise İngiltere kralına bırakmak zorunda kaldı

İlk saldırıyı başlatan İngiliz orduları Crécy'de Fransızları yendi (1346) ve Calais'yi ele geçirdi Poitiers'de bir zafer daha kazanan (1356) İngilizler, Fransa Kralı IIJean'ı esir aldılar Çaresiz kalan Fransızlar 1360'taki Brétigny Antlaşması'yla çok büyük topraklar kaybettiler[3] Babası İkinci Jean’ın ölümü ile tahta çıkan oğlu Beşinci Şarl’ın on altı yıllık saltanatı, Fransızların toparlanmasını sağladı 1369’da başlayan çarpışmalarda, daha çok çete savaşları yapan Fransızlar, İngiliz ordularını birer birer yok ederek, daha önce kaybedilen yerlerin birçoğunu geri aldılar 1380-1413 yılları arasında, her iki devlette iç karışıklıklar çıktığından savaş olmadı Tahta çıkan Kral Altıncı Şarl’ın bir süre sonra delirmesi üzerine Fransa iki partiye ayrıldı ve ülkede iç savaş başladı Bundan dolayı Fransa’da, bu barış döneminde kuvvetli bir yönetim kurulamadı[1]
II John, oğlu I Louis i kendi lehine İngiltere'ye esir olarak göderdiğinde o 1362 yılında kaçtı II John şövalye gibi kendisini teslim etti ve İngiltere'de tutsaklığa döndü 1364 yılında onuruyla tutsak olarak öldü Ve V Charles (Fransa) (21 Ocak 1338- 16 Eylül 1380) 1364 yılından ölene kadar Fransa kralı) Fransa kralı olarak onun yerine geçti

Brétigny Antlaşması Edward'ın Fransa tacındaki onun hak iddialarını tanımaz yaptı Aynı zamanda o Aquitaine 'de topraklarını büyük bir şekilde genişletiyordu Ve Calais'i zapt etmesini teyid ediyordu Gerçekte, Edward Fransa tacındaki hak iddiasından asla vazgeçmedi Ve Charles tahta çıkar çıkmaz Edward'ın yeni toprağını tekrar geri alarak özel bir durum yaptı 1369 yılında, sudan sebeble III Edward Brétigny Antlaşması koşulları yerine getirmeyi başaramanıştı, Charles bir defa daha savaş ilan ettti
VCharles döneminde, krallık orduları komutanı Bertrand du Guesclin'in önerisiyle benimsedikleri yeni stratejiye göre, İngilizlerle çarpışmaktan kaçınarak ve sırayla kuşatma harekatı yürüterek, kaybettikleri toprakların hemen hepsini 1374'ten önce geri aldılar Prensle arasındaki mücadeleyi fırsat bilen İngiltere kralı VHenry yeniden Fransa üzerine yürüdü ve Agincourt Savaşı'nı (1415) kazanarak Normandiya'yı aldı


İç buhranlarını daha erken halleden İngiliz Kralı Beşinci Henri (Henry), Fransa’nın bu karışık durumundan faydalanmak için harekete geçti 1415’te Normandiya’ya çıkan Henri, Fransızları ağır bir yenilgiye uğrattı Fransız ileri gelenlerinin birçoğu öldü veya esir düştü 1422’de Beşinci Henri ve Altıncı Şarl öldüler Beşinci Henri’nin oğlu Altıncı Henri, Paris’te Fransa kralı îlan edildi Bu tarihten îtibaren altı yıl içinde İngilizler, Loire Irmağına kadar bütün Kuzey Fransa’yı ele geçirdiler Bu sıralarda Altıncı Şarl’ın oğlu Yedinci Şarl’ın krallığını îlan etmesi, yeni karışıklıklıklara yol açtı İngilizler, 1428’den sonra Loire ötesindeki bölgelerin anahtarı sayılan Orleans şehrini kuşattılar


Bu kuşatma sırasında kuvvet dengesi yeniden değişti ve Yüzyıl Savaşlarının Fransa’nın zaferiyle sonuçlanacak son safhası başladı Lorenli köylü bir kız olan ve dînî hislerle hareket ederek, İngilizleri ülkeden çıkarma görevi aldığına inanan Jan Dark (Jeane d’Arc)ın Orleans’ı kurtarması, Fransa’da millî hissin güçlenmesine sebep oldu İngilizleri Patay’da mağlup eden Jan Dark, Yedinci Şarl’ı Reims’te tahta çıkardı Jan Dark, Paris’i kurtarma teşebbüsünde muvaffak olamıyarak esir düştü Uzun süren bir muhakemeden sonra 1431’de canlı olarak yakılması, Fransa’da milliyetçilik hislerini körükledi Kendi aralarındaki anlaşmazlıklara son veren Fransız halkı, Yedinci Şarl’ın etrafında birleşerek İngilizlere karşı ayaklandılar Yedinci Şarl, merkezî ve mahallî idareyi, maliyeyi ve orduyu yeniden düzenledikten sonra kaybedilen yerleri geri almak için harekete geçti 1436’da Paris, 1441’de Champagne, 1450’de Maine ve Normandiya, 1453’te Guyenne, İngilizlerin elinden alındı Yalnız İngiltere’ye yakın olan Kale şehri onların elinde kaldı Böylece savaş sona erdi Ancak iki devlet arasında sulh, Ağustos 1475’te imzalandı


VICharles'ın imzalamak zorunda kaldığı Troyes Antlaşması'na (1420) göre, Fransa tahtının varisi VHenry'nin oğlu VIHenry olacaktı Lorraine'li genç bir kızın, Jeanne d'Arc'ın inancı ve coşkusuyla yeni bir güç kazanan Fransız orduları Orléans'ı kurtardılar ve Reims'de veliaht VIICharles'a taç giydirdiler Jeanne d'Arc'ın İngilizler tarafından diri diri yakılmasından (1431) sonra kral, İngiltere'nin müttefiki Bourgogne ile Arras Antlaşması'nı (1435) imzaladı, orduda reform yaptı ve güçlü bir topçu sınıfı kurdu Bu sayede Fransızlar sırasıyla Paris'i (1436), Normandiya'yı (1450) ve Arquitania'yı (1453) geri aldılar Böylece, herhangi bir anlaşma imzalanmadan savaş fiilen sona ermişti
Yüzyıl Savaşlarının Sonuçları

Yüzyıl Savaşlarının çok önemli sonuçları oldu En başta, her iki devlet, savaştan çok büyük zarar gördü Fransa yıkılıp yakıldığından ülkede yoksulluk arttı Savaşlarda derebeylerin çoğu öldüğü için krallık otoritesi güç kazandı Bu savaş aynı zamanda Avrupa’da bir devletin sömürge durumuna getirilemeyeceğini ortaya koydu

Yüzyıl Savaşlarının Osmanlı tarihi için de önemi vardır İngiltere ve Fransa’nın uzun süre savaşmaları, Osmanlıların Balkanlarda ilerlemelerini kolaylaştırdı Öte yandan, 1402 Ankara Savaşından sonra parçalanan Osmanlı Devleti, yine bu mücadele dolayısıyla Avrupa tarafından önemli bir saldırıya maruz kalmadı
Kaynaklar

[1] ansiklopediturkcebilgicom/Yüzyıl_Savaşları
[2] trwikipediaorg/wiki/Yüz_Yıl_Savaşı

14 ve 15 yüzyıllarda Fransız prensler ile İngiltere kralları arasında, Fransız tahtının yasal vârisi sorunundan kaynaklanan savaşlara verilen addır 1337-1453 arasında süren bu uzun savaşta, sonunda İngi-lizler'i kıtadan çıkaran Fransızlar kendi krallıklarım kurdular Ortaçağda kendi krallığı dışındaki topraklarda soyluluk unvanı alan krallar, o ülkenin tahtında hak kazanmış sayılıyordu İngiltere kralları da Normandiya Dükü i William'ın Hastings Savaşı'nı kazanarak İngiltere tahtına çıktığı 1066'dan sonra aynı zamanda Normandiya dükü unvanına da sahip olmuşlar ve Fransa tahtı üzerinde hak kazanmışlardı

1154'te kral olan II Henry, Akitanyalı Eleo-nore ile evlenerek Fransa'nın güneybatısını kaplayan Akitanya'yı da topraklarına kattı Ardından Güney Fransa'daki Bretanya bölgesini de ele geçirerek İngiltere'nin yanı sıra Fransa'nın büyük bir bölümüne sahip oldu 12 yüzyılda İngilizler Fransa'nın yaklaşık üçte ikisini ele geçirmişlerdi Ama İngiltere kralları Fransız topraklarını, kendilerine hizmet etmeleri karşılığında toprak verdikleri lordlar aracılığıyla yönettiler Feodalizm olarak ad-landınlan bu sisteme ilişkin ayrıntılı bilgiyi FEODALİZM maddesinde bulabilirsiniz İngiltere krallarına bağlı lordlarca ağır vergiler ve güç yaşam koşulları altında yönetilen Fransızlar sık sık ayaklanıyorlardı 1260'larda İngilizler Fransa'nın güneybatısı dışında kalan, kuzeydeki toprakları ve Nor-mandiya'yı yitirdiler

1453'ten sonra ellerinde yalnızca Manş Denizi kıyısındaki Calais kenti kalmıştı 1558'de Fransa Kralı VII Charles Güller Savaşı'nın yol açtığı hanedan çatışmalarından yararlanarak bu kenti de İngilizler' den aldı 1337-1380: Crecy ve Poitiers 1335'te Fransa Kralı VI Philippe'in İngilizler' le savaşan İskoçlar'a yardım etmesi üzerine, İngiltere Kralı III Edward da bir ordu yollayarak VI Philippe'e karşı Flandre halkına, yani Flamanlar'a yardım etti III Edward, bazı Alman prensleriyle işbirliği yapar ve Flamanlar'a yardım ederse VI Philippe'in Akitanya'daki İngiliz topraklarına saldırmasını önleyebileceğini düşünmüştü Ama beklediği sonucu alamayınca 1337'de Philippe'e savaş açtı

Annesinden dolayı Fransa Kralı VI Phi-lippe'le olan akrabalığına dayanan EdWard, 1340'ta Fransa tahtında hak iddia etti Ama yandaşlarının destek vermekten vazgeçmesi üzerine tek başına savaşmak zorunda kaldı Sluys'de (Kuzey Flandre) Fransız donanmasına karşı kazandığı zafer Manş Denizi'nin 30 yıl boyunca İngiliz denetiminde kalmasını sağladı 1346'da ordusuyla birlikte harekete geçerek Akitanya'yı ve Normandiya'yı işgal etti

Ağustos 1346'da, Crecy ormanında Fransız ve İngiliz orduları karşılaştılar İngilizler büyük bir zafer kazandılar ve Calais kentini ele geçirdiler Bir durgunluk döneminin ardından 1349'da, Kara Ölüm denen veba salgını (bak Veba) Avrupa'da binlerce insanın ölümüne neden oldu Ama gene de İngiliz orduları Paris önlerine kadar ilerleyerek bütün kuzey Fransa'yı ele geçirdi 1350'de VI Philippe'in yerine Fransa tahtına geçen II Jean İngiltere'yle barış yapmaya çalıştıysa da, başarılı olamadı ve savaş yeniden başladı

1356'da batı Fransa'da, Poitiers yakınlarındaki kanlı savaşı İngilizler kazandı Kral II Jean ve çok sayıda Fransız soylusu İngilizler'e tutsak düştü 1360'ta Bretanya'da imzalanan antlaşma uyarınca Jean, Fransa'daki İngiliz toprakları üzerindeki haklarından vazgeçti Buna karşı- lık EdWard da Fransız tahtı üzerindeki isteklerine son verdi Babası II Jean'dan sonra tahta geçen V Charles'ın yardımcısı Bertrand du Guesclin, Charles'ın 1380'de ölümünden sonra İngiliz-ler'den Akitanya'nın büyük bölümünü geri aldı 1415-53: Agincourt ve Jan Dark V Charles'ın yerine, akıl hastası olan oğlu VI Charles Fransa kralı oldu

Bir süre sonra Fransız soyluları birbirleriyle savaşmaya başladılar İngiltere Kralı V Henry bu soyluların en güçlülerinden Burgonya dükü ile işbirliği yaparak, 1415'te Agincourt Savaşı'nda Fran-sızlar'ı ağır bir yenilgiye uğrattı (bak Henry) Kısa sürede Paris'i ve kuzey Fransa'nın büyük bir bölümünü ele geçirdi Fransa kralının kızıyla evlenerek çocuklarının Fransız tahtı üzerindeki hakkını güvence altına aldı 1422'de Henry'nin ölümünden sonra erkek kardeşi Bedford dükü Fransa'ya karşı savaşı sürdürdü

Ama Fransa'da durum değişmeye başlamıştı Burgonya dükü desteğini geri çekmiş ve Fransa'yı birleştirmeye çalışan Jan Dark ortaya çıkmıştı (bak Jan Dark) 1431'de İngilizler tarafından yakalanarak yakılan bu köylü kızı Fransızlar'a cesaret verdi ve İngilizler'i topraklarından çıkarmaya yöneltti Bedford dükünün ölümünden sonra İngiliz-ler önce Paris'ten, 1449'da da Normandiya' dan sürüldüler İngiliz ordusu 1450'de, Baye-ux yakınlarındaki Formigny Çarpışması'nda ağır bir yenilgiye uğratıldı Üç yıl sonra Calais dışındaki bütün topraklan yitirdiler Yüz Yıl Savaşları ulusal birlik düşüncesini başlatması bakımından, Avrupa tarihinin en önemli olaylarından biri olarak kabul edilir