İcma

İcmâ


Bilginlerin oybirliği ile Kur'an ve hadislerle çözümlenemeyen hukuk sorunlarında karar vermesine denir Arapça da toplama anlamını taşır Kur'an ve hadîslerle çözülenemeyen hukuk sorunlarında karar vermesine denir Arapça da toplama anlamını taşır Kur'an ve hadîslerle çözümlenemeyen sorunlarda ictihâd (bir kimsenin belli bir konudaki oyu, düşüncesi) gerekiyordu Ama bu icti-hâd'ın da bütün müctehîd (icti-hâdda bulunabilecek bilgi ve yetenekte olanlar) 'lerce kabul edilmesi başlıca koşuldur

İşte bu gerekli oybirliğine icmâ-ı immet denir ki her zaman gerçekleştirilmesi kolay değildir, kimi yerde olanakız denecek ölçüde güçtür Bu oybirliği, Kur'an ve hadislerin açık (vazıh) anlamlarını ortadan kaldıramaz, sâdece boşlukları doldurabilir Bu oybirliği, olabilirse kendiliğinden (otomatik olarak) gerçekleşmektedir, eşde-yişle bir toplantı sonunda verilmiş bir karar değildir Hattâ kimi bilginlerin o konuda susmuş bulunmaları bile icmâ'a katıldıklarını gösterir (İcmâ el-sükût)

Böyle bir oybirliği sağlanan konularda varılan sonuç bütün müslümanlar için uyulması zorunlu bir yargı oluşturur İbn Mâcenın naklettiği bir hadisinde Peygamber Hz Mu-hammed "benim ümmetim hiçbir zaman hatâda birleşmez" demiştir Kur'anın kimi âyetleri de icmâ'a gerekçe olarak gösterilmektedir, örneğin Nisa sûresinin 115 âyeti şöyle der: "Her kim kendisine doğru yol apaççık göründükten soma inananlardan ayrılıp başka bir yol tutacak olursa Biz onu döndüğü yolda bırakırız, onu cehenneme sokarız"