20. Yüzyılda Sosyal Hizmetler

20 Yüzyılda Sosyal Hizmetler


Sosyal hizmetler 20 yüzyılda yaygınlaştı Yüzyılın başlarında İngiltere'de hükümet bir sağlık sigortası programını yürürlüğe koymanın yanı sıra, yaşlılar için emeklilik, işsizler için sigorta ödeneği ve bunun gibi bazı yardımlar sağladı I Dünya Savaşı'ndan sonra dünya çapındaki Büyük Dünya Bunalımı yeni sorunlar doğurdu; milyonlarca insan birdenbire işsiz kalmıştı II Dünya Savaşı sırasında yeni bir sosyal hizmet programı yürürlüğe kondu

Buna göre çocukların giderlerini karşılamaya yönelik aile yardımı, herkesi kapsayan ulusal sigorta programı, eski ve artık işlevini yitirmiş Yoksullara Yardım Yasası'nın yerine bir ulusal yardım programı ve çocuklar için yeni bir parasız eğitim sistemi geliştirildi Almanya'da 1880'lerde Bismarck (bak Bıs-marckOttovon) döneminde devlet fonundan karşılanan bazı sosyal yardım hizmetleri başlatıldı Başka bir öncü ülke de, 1890'larda yaşlılara emekli maaşı bağlanmasını öngören çeşitli yasalar çıkaran Yeni Zelanda'dır 1930'larda Yeni Zelanda'da hastalara, işsizlere, iş kazasına uğrayanlara ve yaşlılara yardım için kapsamlı bir sosyal güvenlik sistemi geliştirildi ve hemen hemen parasız bir ulusal sağlık hizmeti sağlandı

ABD'de devlet fonundın sağlanan sosyal yardım ve hizmetler, İngiltere, Avrupa ve Yeni Zelanda'dan biraz daha geç başlatıldı 1930'larda, Büyük Dünya Bunalımı döneminde Başkan Franklin D Roosevelt, 13 milyon işsiz ve 5 milyon yoksul aileye yardım için "Yeni Düzen" adını verdiği ekonomik ve toplumsal reform programını başlattı Roosevelt, özel sektörün iş sağlayamadığı durumlarda hükümetin ülke ekonomisine karışması gerektiğine inanıyordu 1935 Sosyal Güvenlik Yasası, işsiz kalan işçilere yardım etmek ve 65 yaşından sonra emekliye ayrılan işçilere emeklilik aylığı bağlayabilmek için fon sağlamak amacıyla çıkarıldı (bak Roosevelt,
FRANKLİN D)

Bugün ABD'de sosyal yardım ve hizmetlerin kapsamı genişletilerek aşırı yoksulluk içinde yaşayan ailelere acil yardım, özürlülere ve ailelerine yardım, konut yardımı, yaşlılar için sağlık sigortası, yiyecek kuponları, okullarda öğle yemeği, vergi bağışıklığı, çocuklar için gündüz bakımı ve bakıcı aile olanakları, uyuşturucu ve alkol bağımlılarının tedavisi gibi hizmetler sağlanmaktadır 1980'lerin başlarında yaklaşık 42 milyon ABD'li (her altı kişiden biri) federal yardım programlarından yararlanıyordu Ne var ki, 1988'de Sayım Bürosu'nca yapılan bir araştırmaya göre nüfusun yüzde 13,1 'i (31,9 milyon) yoksulluk düzeyindeydi ve bunların 12 milyonu 17 yaşın altındaydı Eskiden ulusal gelirin yüzde 8,2'sini kapsayan sosyal yardım harcamaları 1986'da yüzde 18,4'ü bulduysa da, bu oran sanayileşmiş Avrupa ülkelerinin bu konudaki harcamalarının altındadır 1980'lerde ABD' de hükümetin sosyal yardımları azaltma çabası büyük bir tepkiyle karşılaştı

Günümüzde Hollanda, Fransa, Almanya ve İskandinav ülkelerinde bu konuda önemli kazanımlar sağlanmıştır
Genel olarak bütün sosyalist ülkelerde sosyal yardım hizmetlerinin yürütülmesi hükümetin sorumluluğundadır Başta parasız sağlık hizmetleri ve her düzeyde parasız eğitim olmak üzere her türlü sosyal güvenceyi sağlamak devletin görevidir

1920'lerin başında, dünyada sağlık hizmetlerini parasız olarak sağlayan ilk ülke SSCB olmuştur Bugün SSCB'de tüm yurttaşlar, yaşlılık, hastalık, işgörmezlik ya da evin geçimini sağlayan kişinin yitirilmesi durumlarında sosyal güvenlikten yararlanırlar Sosyal sigorta tüm çalışanların ve ailelerinin sağlık harcamalarını, doğum sonrası izinli oldukları sürece ücretlerini ve iş değiştiren kişilerin yeni iş bulununcaya kadar geçimini sağlayacak ödemeleri karşılar Sosyalist ülkelerde çalışma hem bir hak, hem de görev olarak kabul edildiğinden işsizlik günümüze kadar önemli bir sorun olmamıştır Bu nedenle işsizlik ödenekleri sosyal güvenlik sistemi içinde önemli bir yer tutmaz

Okulöncesi çocuklann bakım ve eğitimi de sosyal güvenlik kapsamındadır Ayrıca tüm okullarda eğitim parasızdır Bekâr yaşlı kadın ve erkeklerin bakımı ve sağlık hizmetleri de sosyal güvenlik kapsamındadır Bu kişiler devlete ait bakımevlerinde parasız bakılırlar

SSCB'de sosyal güvenlik ve yardım hizmetleri için gereken harcamalar sosyal tüketim fonundan karşılanır Bu fon SSCB'de kiraların düşük tutulmasını da sağlamakta, fondan sağlanan yardımla kiralar üçte iki oranında düşürülmektedir
Sosyal hizmetlerin görece sınırlı olduğu Angola, Mozambik, Gana gibi bazı Afrika ülkelerinde 1980'lerde yasal düzenlemeler yapılarak, aşamalı bir sosyal güvenlik sistemi kuruldu Honduras, Venezuela gibi Orta ve Güney Amerika ülkelerinde de yeni yasalarla sosyal yardım ve hizmetlerin kapsamı genişletildi