Ekmek Tasarrufu

Ekmek Tasarrufu

Ekmek insanların besin ihtiyacının yarısından fazlasını karşılayan bir yiyecek Kimine göre vazgeçilmez bir besin, bazılarına göre de büyük ölçüde kaçınılması gereken bir besin

Ekmeğe “nimet” der Anadolulu Çünkü ekin, buğday ve ekmek, dünya tarihinde ilk kültür tarımının yapıldığı bölgelerden biri olan Anadolu’da yaşayanların adeta genlerine sinmiştir Yoksulu da varsılı da, hükmedeni de hükmedileni de doyuran ekmek bir lûtuftur Tür ve pişirme yöntemleri açısından çağlara, ülkelere, bölgelere, yaşayışlara göre farklılık gösteren ekmek, bir kültürel değerdir aynı zamanda Anadolu tasavvufunda çok önemli bir metafordur Mevlânâ Divân-ı Kebir’de: “Ey bâtıl ümmet, ekmek için savaşın, ekmeğe koşun…” Ve ekmek, alın terinin hak edilmiş karşılığıdır Hepimiz biliriz; ekmekler ufalırken, insanlar mutsuzlaşır

Ekemk bu denli önemliyken bizim için, acaba ona ne kadar öenm veriyor bir kırıntısını bile israf etmiyoruzYapılan araştırmalara göre, İstanbul?da günde ortalama 3 milyon adet ekmek çöpe gidiyor Bütün ülkedeki günlük ekmek israfı ise 15 milyonu buluyor Birçok insan bayatlayan ekmeği çöpe atmak istemese bile nasıl değerlendireceğini bilmediği için israf ediyor Hâlbuki bayat ekmekle hazırlanabilecek o kadar çok yiyecek var ki Basit tariflerle çok lezzetli ve güzel yemekler yapmak mümkün Sadece bayat ekmeğin kullanım şartları veya değerlendirme noktalarının bilinmesi gerekiyor İşte size o tariflerden bazıları:

1 Ekmek kavurması

Bayat ekmek lokmalar halinde doğranır Tencerede kızartılmış yağ ile kavrulur Ekmekler kavrulurken, 1 çay bardağı soğuk su, üzerine serpilir İyice karıştırıldıktan sonra tencerenin kapağı kapatılıp 5 dakika pişirilir

2 Papara

Bayat ekmekler, çukur bir kaba kuşbaşı doğranır Halka halka doğranmış soğan, tereyağı veya zeytinyağında kavrulur Ardından tuz ve su eklenip kaynatılır Üzerine tulum peyniri dökülür Bir süre ılımaya bırakıldıktan sonra çukur kaptaki ekmeklerin üzerine dökülür

3 Tirit : Peygamber (sav) Efendimiz’inde çok sevdiği bir yemek çeşididir

Bayat ekmek dilimleri bir kaba yerleştirilir Kıyılmış soğan tuz ile öldürülüp ekmek dilimleri üzerine döşenir Sonra üzerine haşlanmış kemikli etin suyu bolca dökülür Dileyen, kıyılı maydanoz veya sumak serpebilir

4 Ekmek süpürgesi (Ankara dolaylarından bir tirit çeşidi)

Bayat ekmek dilimlenip bir tepsiye yerleştirilir Bir tencerede su kaynatılıp ekmek dilimlerinin üzerinde gezdirilir Ardından sarımsaklı yoğurt dökülür Son olarak da, bir tavada yağ ile kavrulan salça ve kırmızı pul biber karışımı gezdirilir

5 Ekmek oğması

Bayat ekmeklerin içi -istenirse, kabuğu ile birlikte- ufalanır; bir kapta eritilen tereyağına dökülerek kavrulur Sonra üzerine bir yumurta kırılıp

ekmek ufakları ile alt üst edilir Ardından 1 bardak süt dökülüp yeniden karıştırılır Çok hafif ateşte süt çekilinceye kadar bekletilir Süt çekilince ateşten alınır; üzerine bir bez konularak demlendirilir Ilınınca

yenilir

6 Yalancı paça

Küçük küpler şeklinde doğranan soğan, tencerede, 1 yemek kaşığı tereyağı ile kavrularak pembeleştirilir Üzerine salça ilâve edilerek eritilir Dövülmüş

2 diş sarımsak, 1 limonun suyu, tuz, kırmızı toz biber ve et suyu katılır Bayat ekmek küp şeklinde doğranarak tereyağında kavrulur Kıtırlaşınca,

çorba kâsesine doldurulan çorbanın üzerine dökülür

7 Kalacuş

Bayat ekmek, küpler halinde kesilerek derin bir kaba konur Kıyılmış soğan, tavada kızdırılmış margarin ile pembeleşinceye kadar kavrulur

Çalkanarak ayran kıvamına getirilen yoğurt ve su, yağ ve soğanın bulunduğu tavaya eklenirBirkaç dakika kaynatıldıktan sonra, oluşan karışım derin kapta bulunan doğranmış bayat ekmeklerin üzerine dökülür Kabın kapağı kapatılırBir süre ateşin üzerinde tutulduktan sonra hemen sofraya getirilir

8 Ekmekli omlet

4 dilim bayat ekmek küp şeklinde kesilip tereyağında kızartılır 8 yumurta, 25 su bardağı süt, tuz ve muskat karıştırılıp, iyice çırpılır

Hazırlanan karışımdan 4 ayrı omlet pişirilir Üzerine küp şeklinde doğranmış kızarmış ekmek ve küp şeklinde doğranmış domatesler koyulup ikiye katlanır

9 Ekmek karıştırması

Bayat ekmek lokmalar halinde doğranır 3 yemek kaşığı margarin bir tencerede eritilir Erimiş tereyağına kaşık ucu

ile salça koyulur Üzerine 3-4 yumurta kırılır; karıştırılarak pişirilir Ardından karabiber serpilir Doğranmış ekmekler ve maydanoz da eklenip kısık ateşte biraz karıştırılır Tencerenin kapağı kapatılıp 6-7 dakika ekmekler yumuşatılırEkmek karıştırması, cacık veya salata ile yenilebilir

10 Yumurtalı ekmek aşı

Bayat ekmek dilimleri küp şeklinde doğranıp fırında kıtırlaştırılır Piyaz doğranmış soğan, bir tavada yarım çay bardağı sıvı yağ ile

pembeleştirilir 1 çorba kaşığı salça ve 1 çay bardağı su eklenip birkaç dakika kaynatılır Doğranmış ekmekler, soğanlar ile karıştırılıp tavanın kenarlarına çekilirTavanın ortasına 2 yumurta kırılır Üzerine tuz ve karabiber ekilirTavanın kapağı kapatılarak, yumurtaların pişmesi beklenir4 diş sarımsak dövülüp yoğurda katılır Sarımsaklı yoğurt servis tabağına

alınır Üzerine, tavadaki pişmiş olan yumurtalı ekmek aşı, bozulmadan çıkarılır1 çorba kaşığı erimiş margarinde yeterli miktarda kırmızı pul biber hafifçe yakılır Biberli yağ, yemeğin üzerine gezdirilir

Ekmek Tasarrufu
11 Ekmekli ezme
2 dilim bayat ekmeğin kabukları kesilip atılır Dilimler çukur bir tabağa koyulup üzerine soğuk su dökülür 5 dakika sonra sudan çıkarılır; suyu
süzülerek ufalanırUfalanmış ekmekler, 3 yemek kaşığı dövülmüş ceviz içi ve 2 diş dövülmüş sarımsak, 2’şer yemek kaşığı zeytinyağı, yoğurt, limon suyu ve 1’er çay kaşığı domates ve biber salçası iyice karıştırılırElde edilen karışım servis tabağına koyulur Üzerine pul biber ekilir Birkaç yarım ceviz ve maydanoz ile süslenir
Not: Ceviz terine badem veya fındık da kullanılabilir

12 Bayat ekmek köftesi
Bayat ekmek ıslatılır; el ile sıkılarak suyu süzüldükten sonra bir kaba alınır 100 gr kıyma, 1 baş soğan rendesi, kimyon, köfte baharı, tuz ile
yoğrulup köfte şeklinde parçalara ayrılırKöfteler kızgın yağda kızartılıp emici bir kâğıt üzerine çıkarılır Çay yanında yenilebilir

13 Peynirli bayat ekmek köftesi
1 adet bayat ekmek, üzerine su serpilerek nemlendirildikten sonra ufalanır İçine yarım kalıp sert beyaz peynir rendelenir; 1 demet maydanoz doğranır; 2 yumurta kırılır; 1 adet orta boy soğan rendelenir; tuz, köfte baharı ve pul biber katılır Bu karışım yoğrularak köfte şeklinde parçalara ayrılır
Köfteler önce una, sonra çırpılmış yumurtaya, daha sonra galeta ununa bulanıp kızgın yağda kızartılır Üzerlerine kürdan batırılarak servise çıkarılır

14 Bayat ekmek pizzası
Bayat ekmekler dilimlenip küp küp kesilir Margarin ile yağlanmış ve un serpiştirilmiş fırın tepsisine yayılır
4 yumurta çırpılır; içine 2 su bardağı süt, 1 paket kabartma tozu, yarım çay bardağı sıvı yağ katılır Karışım tekrar çırpılıp ekmeklerin üzerine
dökülür Bayat ekmek pizzası bu durumda buzdolabında bir gün bekletilebileceği gibi hemen de pişirilebilirFırına verilmeden önce, üzerine dilimlenmiş sucuk, salam veya sosis
yerleştirilir Domates, biber dilimleri de yerleştirilebilir Bunların üzerine de kaşar rendesi serpiştirilir

15 Dilim pizzası
Bayat ekmek dilimlerine tereyağı sürülür Yumurta, beyaz peynir veya çökelek, maydanoz ve pul biber karıştırılıp ekmek dilimlerinin üzerine bolca
sürülür Bu karışıma küçük doğranmış domates ve sivri biber de eklenebilir Dilimler, peynir pembeleşinceye kadar fırında kızartılır

16 Ketçaplı dilim pizzası
Bayat ekmek dilimleri, yağlanmış tepsiye dizilir 1 çorba kaşığı salça, 1 çorba kaşığı ketçap, 2 yumurta, 1 tatlı kaşığı kekik
ve 1 çay bardağı sıvı yağ çırpılır En son ezilmiş beyaz peynir katılır Karışım, ekmek dilimlerinin üzerine sürülür
Dilimler, orta ısılı fırında, pembeleşene kadar kızartılıp, sıcak sıcak servise çıkarılır

17 Dilim kayganası
2-3 yumurta çırpılıp 1 kahve fincanı süt veya su ile karıştırılır Bayat ekmek dilimleri arkalı önlü bu karışıma bulanıp kızgın sıvı yağda kızartılır

18 Sarımsaklı ekmek (Tiyriti)
Bayat ekmek dilimleri fırında kıtırlaştırılır 2-3 diş sarımsak dövülüp tereyağında 1-2 çevrilir Bolca toz kırmızı biber, bir fiske tuz ve 1 kahve fincanı su eklenip hemen ateşten alınır Ekmek dilimleri üzerinde gezdirilir

19 Bayat ekmek kanepesi
Bir kabın içinde 1 çorba kaşığı salça, yarım çay bardağı sıvı yağ, 1 tatlı kaşığı kekik, yarım çay bardağı süt, 200 gr ezilmiş beyaz peynir, 2 yumurta iyice karıştırılır
Bu karışım, kanepe şeklinde ve ince bayat ekmek dilimlerine sürülürDilimler, fırın tepsisine dizilir; hafif pembeleşinceye kadar kızartılırKızartılmış dilimlerin üzerine 1’er ince dilim domates; bunun üzerine de 2 ince dilim sosis yerleştirilirKanepeler, kürdanlı olarak servis tabağına alıp, soğutmadan, kıvırcık marul yaprakları eşliğinde servise çıkarılır

20 Tutmaç
3 su bardağı toz şeker, aynı miktarda su ve yarım limon suyu karıştırılıp kaynatılır Elde edilen şurup soğumaya bırakılırBayat ekmek küp küp doğranırZeytinyağı, tavada yakılmadan kızdırılır Doğranmış ekmekler, çırpılmış yumurtaya bulanarak, kızgın yağda peyderpey kızartılır Kızaran ekmekler şuruba atılırBir yandan kızartma işlemi sürdürülürken, öte yandan şurubu çeken ekmekler servis tabağına çıkartılır Kızartma işlemi bitince, servis tabağına çıkarılmış ekmekler üzerine tarçın, susam, badem, ceviz, fındık, gül suyu serpilir Hafifçe karıştırılır İstenirse kalan şurup da ekmeklerin üzerine
gezdirilir

21 Bayat ekmek tatlısı
Bayat ekmekler ince ince dilimlenip fırında kıtırlaştırılır 1 ekmek için 2 su bardağı toz şeker ile 2 su bardağı su kaynatılır ¼ limonun suyu eklenir Elde edilen şerbet, soğutulduktan sonra ekmek dilimlerinin üzerinde gezdirilir Mevsim meyveleri ekmek dilimlerinin üzerine dizilirNot: Reçeli sulandırıp kıtırlaştırılan bayat ekmek dilimlerinin üzerinde gezdirmek sureti ile de tatlı yapılabilir Bunu krem şanti ile süslemek de mümkündür

22 Sütlü bayat ekmek tatlısı
15 bayat ekmeğin içi derin bir kaba ufalanır Üzerine 15 su bardağı süt gezdirip karıştırılırYarım saat bekletildikten sonra ekmek içleri el ile sıkılıp süt süzülür
Buna eritilmiş 3 çorba kaşığı margarin, 3 yumurta ve 1 çorba kaşığı toz şeker eklenip karıştırılırYüksek kenarlı bir tepsi yağlanır Hazırlanan karışım tepsiye 15 cm
kalınlığında olacak şekilde dökülür 180 derecede ısıtılmış fırında 40 dakika pişirilir Şişip kabaracak olursa, bıçak ile birkaç yerinden delinirTatlı fırında pişerken, bir tencerede 1 su bardağı toz şeker, aynı miktarda su ve 1 tatlı kaşığı limon suyu kaynatılır Fırından çıkarılan tepsi üzerine gezdirilerek dökülürTatlı soğuyunca baklava şeklinde dilimlenir Hindistancevizi veya iri
kıyılmış ceviz ile süslenerek servise çıkarılır

Evimizin bereketiniz kaçmaması için ekmeğimizi ve diğer tüm yiyeceklerimiz israf etmeden değerlendirelim…