Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğünün Özürlü Hizmetlerine Yaklaşımı

SOSYAL HİZMETLER VE ÇOCUK ESİRGEME KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN

ÖZÜRLÜ HİZMETLERİNE YAKLAŞIMI

Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü, 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununun ilgili hükümleri gereğince tüm özür gruplarına yönelik bakım ve rehabilitasyon, hakların kullanılması ve toplumsal hayata katılmalarına ilişkin sosyal hizmet programları oluşturmak geliştirmek ve uygulamakla yükümlüdür

Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu misyonu ve kuruluş amaçları doğrultusunda özürlülük kavramının çok hassas bir alanına hizmet etmektedir Anne babası vefat etmiş, maddi yoksunluk içerisinde çeşitli nedenlerle devlet himayesine terk edilmiş özürlülere her şeyden önce barınma olanağı sağlayarak bir çatı altında yaşamalarını sağlamaktadır Sosyal hizmetlere insan hakları çalışmalarının içeriğinde özel bir önem verilmekte ve insan potansiyelinin gelişmesinde en temel yatırım olarak kabul edilmektedir

Birinci derecede insanın korunması ve geliştirilmesine yönelik etkinlikler olan sosyal hizmetler, ortaya çıkan sorunlar için önleyici ve koruyucu önlemlerin de uygulayıcısıdır Bireyin, ailenin ve toplumun sorunlarının kaynağını araştırarak, özürlülerin gereksinimlerini karşılamaya ve günlük yaşam aktivitelerine yönelik becerileri kazandırarak, uygun bir yaşam sağlamaya yönelik çalışmalara ağırlık vermektedir Bu çalışmalar; özürlülerin saptanması, bakım ve rehabilitasyonu, aile eğitimi, aile danışmanlığı ve sosyal yardımları kapsamaktadır

Özür; bireyin fiziksel, psikolojik ve sosyal açıdan bütünleyen sosyal ve doğal çevresiyle yaptığı iletişimin farklılaşması biçiminde algılanmaktadır Özürlülerin yaşam kalitesini yükseltmek, özürlülerin topluma üretken bir birey olarak katılımını, insani haklarını kullanabilmesini sağlamaya yönelik çalışmalarını sürdürülmektedir

Bu çerçevede Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü korunmaya muhtaç çocuk, genç ve yaşlıların yanında normal yaşamın gereklerine uyamama durumunda olan özürlülerin saptanması, korunması, bakım ve rehabilitasyonu ve toplum içinde bağımsız olarak yaşamasını sağlayıcı hizmetleri planlamak, bu hizmetlerden yararlanamayacak durumda olan özürlülere sürekli bakım sağlayacak hizmetleri yürütmek ve yönlendirmek sorumluluğunu üstlenmiştir

Bu doğrultuda Türkiye’de de sosyal hukuk devleti anlayışı ile özürlü hakları ve korunması yasalar ile güvence altına alınmıştır Anayasamızın 61 Maddesi “Devlet sakatların korunmalarını ve toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı tedbirler alır” demekle , özürlülerin korunması ve toplumsal yaşama katılımlarına yardımcı olunmasına temel oluşturmaktadır Bu temele dayanılarak hazırlanmış kanun, tüzük ve yönetmelikler ile özürlülerin yaşamını kolaylaştırıcı düzenlemelere gidilmiştir

Özürlü insanların toplumsal yaşama uyumlarının ve katılımlarının sağlanması için bireysel gelişim ve gereksinimlere önem verilmekte, öncelikli olarak sosyal destek ve sosyal yardımlarımızdan yararlandırılmaktadırlar Özürlü bireyin, mevcut bedensel, zihinsel ve sosyal becerilerini geliştirecek şekilde destekleyerek çalışan, üreten bireyler olarak topluma kazandırmaktır

Bu gruplar içinde en mağdur grubu, kendi yaşamları hakkında karar alma iradesine tümüyle sahip olamayan zihinsel engelliler oluşturmaktadır

Zihinsel engelli bir çocuğa sahip olmak, anne ve baba için yaşam boyu sürecek çeşitli zorluklar demektir Zihinsel engellinin sağlık, eğitim, rehabilitasyon, çalışma gibi konularda teorik olarak var olan ancak pratikte çeşitli sorunlarla karşılaşılan haklarından yararlanması için ailenin kurumsal ve toplumsal desteğe ihtiyacı vardır Ayrıca, zihinsel engellinin anne ve babasının ölümünden sonra ne olacağı sorusu, şimdiki zamana ilişkin yaşanan ağır sıkıntı ve sorunların yanı sıra, gelecek kaygısını da ailenin yoğun olarak yaşamasına neden olmaktadır

Her aile çocuğunun geleceği için daima endişe duyar Bu tüm aileler için geçerlidir Çocuklarımızın istikbalini, toplumdan aldığımız değerlerle, değer listemizin en üstüne koyarız Özürlü ailesi, çocuğunun yetişkinliğinde de başkalarına bağımlı kalacağını bildiği için onun istikbali hakkında ne düşünür? Anne ve babanın en büyük endişesi, kendilerinden sonra çocuklarının ne olacağıdır Çünkü, onların çocukları öteki insanlara bağımlıdır Bu kişilerin varlığının kabul edilerek, toplumdan soyutlanmadan, insan onuruna yaraşır bir şekilde rehabilite edilmeleri ve sosyal destek hizmetleri sunularak topluma katılımları sağlanmalıdır Bu yapılırken de hızlı bir sürecin takip edilmesi, çağdaş ve bilimsel temellere dayalı, çağın gerisinde olmayan düzenlemelere gidilmelidir

Ülkemizde özürlü ve ailesi temelde; eğitim, rehabilitasyon, bakım, istihdam ve toplumsal yaşam etkinliklerine katılımda sorunlar yaşamaktadır Oysa özürlünün tüm bu toplumsal kaynaklardan eşitlik ilkesi çerçevesinde eksiksiz yararlanması gerekmektedir Ülkemizde hizmetlerde bütünleşme sağlanamaması ve alt yapı eksikliği nedeniyle özürlülerin birikmiş sorunlarının çözümü için sosyal hizmetlere çok iş düşmektedir

Bu gereklilik ve sosyal hukuk devleti anlayışı ile hizmet politikamız; özürlülerin sorunlarını önemseyip, gerekli ve çağdaş hizmet modellerinin geliştirilmesi ve özürlünün tüketen değil, üreten ve bağımsız yaşayabilen insanlar haline getirilmesidir

Kurumumuz, özürlülüğü mümkün olduğunca önlemeyi, rehabilitasyonu güçlü ve etkin hale getirmeyi ve özürlülerin normal yaşama ve ekonomik gelişmeye tam olarak katılımları hedeflenmektedir Çalışmalarımızın ana amaçlarından birisi, özürlülerinde toplumun sunduğu olanakların tümüne diğer insanlar gibi ulaşması ve ortaya çıkan gelişmelerden eşit biçimde yararlanmalarının sağlanmasıdır

Rehabilitasyon programlarımızda kurumsal rehabilitasyon hizmetleriyle birlikte, aile ve toplumun kaynaklarına dayalı ve özürlünün yeterliliğini daha fazla ortaya çıkaran hizmetlere ağırlık verilmektedir Danışmanlık ve destek hizmetlerimizde, özürlülerin aileleri ile birlikte yaşamalarına ve normal bir toplumsal ortamda işlevlerini yerine getirmelerine yardımcı olunmaktadır

Özürlülere yönelik hizmet faaliyetlerimizde; merkez teşkilatında Özürlülerin ve Felçlilerin Rehabilitasyonu Daire Başkanlığı, taşrada ise bedensel, zihinsel ve ruhsal özürleri nedeniyle normal yaşamın gereklerine uyamama durumunda olan kişilerin fonksiyon kayıplarını gidermek, toplum içerisinde kendi kendine yeterli olmalarını sağlayan beceriler kazandırmak veya bu becerileri kazanamayanlara devamlı bakmak üzere kurulan sosyal hizmet kuruluşları Bakım ve Rehabilitasyon Merkezleri ile Aile Danışma ve Rehabilitasyon Merkezleri yer almaktadır