Gelgit ve Dalga Enerjisi

Gelgit ve Dalga Enerjisi





Elektrik üretmek için gelgit enerjisinden, yani suların yükselmesi ve alçalmasından yararlanılabilir (bak Gelgit) Gelgit enerjisi santrallarıyla ilgili bugünkü tasarımlar, gelgit genliğinin büyük olduğu belirli bir kıyı kesimindeki ırmak ağzına ya da deniz girişine bir baraj yapılmasına dayanır Eğer bu barajın içinden bazı tüneller açılırsa, sular yükselme zamanında bunlardan içeri girecek, alçalma zamanında da dışarı akacaktır Tünellerin içine yerleştirilmiş olan türbinler de suyun akışıyla dönecek ve bunlara bağlı jeneratörlerden böylece elektrik üretilmiş olacaktır




Gelgit sırasında suların yükselmesi ile alçalması arasındaki düzey farkı ender olarak 10 metrenin üzerine çıkar Sıradan bir hidroelektrik enerji santrahndaki 160 metrelik bir düşme yüksekliğiyle karşılaştırıldığında çok küçük kalan böyle bir yükseklikten yararlanabilmek için büyük bir su hacmine gereksinim vardır Bu nedenle, gelgit enerjisi santralları barajın büyük miktarda su tutmasını gerektirir



İlk büyük gelgit enerjisi santralı 1966'da Fransa'da yapılmıştır Bu santral Bretanya' daki St Malo yakınlarında, Rance Irmağı'nın ağzındadır Baraj uzunluğu yaklaşık 800 metredir ve 24 tüneli vardır Her tünele 10 megawattlık bir türbin-jeneratör grubu yerleştirilmiştir Türbinlerin kanatlarıtersine çevrilebilmekte ve böylece suyun akış yönü değiştiğinde de dinamolar çalıştırılabilmektedir

ABD ile Kanada arasındaki Fundy Körfezi' nin girişindeki Passamaquoddy Körfezi ve İngiltere'de Severn Halici'nde gelgit enerjisi santrallarının kurulması öngörülmektedir
Dalga enerjisi deniz dalgalarının enerjisine dayanır Örneğin bu, Atlas Okyanusu'nun ortalarında 1 metrelik dalga uzunluğu başına ortalama 90 kW kadardır Fırtına koşullarında bu miktar metre başına 5 MW düzeyine kadar çıkar Bu enerjiden yararlanmak için geliştirilmiş aygıtlardan biri, içi kısmen suyla dolu uzun ve esnek bir torbadan oluşur; dalga bu torbaya ulaştığında torba sıkışır ve içindeki su türbinlerden geçmeye zorlanır Sanayi ölçeğindeki herhangi bir dalga enerjisi jeneratörü henüz işletilmemektedir, ama bu konuda özellikle Norveç ve Japonya'da yoğun araştırmalar yapılmaktadır

Su enerjisinden yararlanmada, başlıcaları ABD, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda ve Avrupa'da olmak üzere büyük gelişmeler sağlanmış olmakla birlikte, okyanuslar ve ırmaklar hâlâ büyük ölçüde el değmemiş dev enerji kaynaklarıdır