Felsefe-Felsefi Yöntem Ve Akıl Yürütme

Felsefenin, felsefi düşüncenin, felsefi akıl yürütmenin ilk ortaya çıktıgı günden bu yana degişmez bir karakteristigini oluşturmuş ve felsefi bir düşünceyi felsefi bir düşünce, felsefi bir kanıtlamayı, felsefi bir kanıtlama, kısaca felsefeyi felsefe kılmış olan bir ana özelligi vardır

Bu, felsefenin konusu, ilgi alanı veya amacıyla degil de yöntemiyle ilgili olan bir özelliktir

Felsefeyi konusu, problemleri ve eregi, amacı bakımından tanımlamamız mümkün oldugu gibi, bütün bunlardan daha önemli ve daha dogru olarak yöntemi bakımından, konularını ele alma veya amacına ulaşma tarzı bakımından da tanımlayabiliriz

Bu açıdan ele aldıgımızda felsefe veya felsefi kuramlar

"her şeyden önce içerikleri bakımından, ortaya koydukları sonuçlar bakımından degil, düzgün ve kesin bir biçimde yöneltilen bir düşüncenin örnegini vermek bakımından degerlidirler"

Başka deyişle felsefeyi felsefe yapan ne konusu, ne amacıdır, yöntemi, düşünme biçimidir, Kant’ın dedigi gibi onun "kendisini akılsal nedenlerle meşrulaştırabilme, haklı çıkarma iddiasında olan entelektüel bir faaliyet biçimi" olmasıdır

Bununla kastedilen, felsefi düşüncenin düzgün, tutarlı, sistemli, birlikli bir akıl yürütme olması, iddialarını veya sonuçlarını akla dayanan (rasyonel) nedenlerle haklı çıkarma, kanıtlama gücüne sahip olmasıdır

"Felsefe Nedir?" bölümünde felsefi düşüncenin bu ana özelligiyle ilgili olarak Kant’ın bir başka önemli cümlesi zikredilmiştir:

"Ögrenilmesi mümkün olan felsefe yoktur Ancak felsefe yapmanın kendisi ögrenilebilir"

Kant’ın bu cümlesinde felsefenin sonuçlarına degil, bu sonuçları ileri sürmesine imkan veren akıl yürütme biçimine, kanıtlama yöntemine işaret ettigi açıktır

Kant’ın demek istedigi, felsefede sonuçların önemli olmadıgı veya bir filozofun düşüncesinin sonuçlarını ögrenmenin önemli olmadıgı, önemli olanın felsefe yapmanın, yani felsefi olarak düşünmenin kendisi oldugudur

İşte konuya bu açıdan, yani felsefi düşünmenin özelligi, felsefi akıl yürütme yönteminin kendisi açısından bakarsak Ortaçag İslam dünyasında ortaya çıkan yukarda sözünü ettigimiz farklı etkinlikleri felsefi bir etkinlik olarak nitelendirebiliriz

Gerek saf felsefe veya Yunan tarzında felsefe gelenegi, gerekse diger üç gelenek, yani tanrıbilimsel düşünce veya İslam uygarlıgındaki adıyla (teoloji), mistik düşünce veya İslam uygarlıgındaki adıyla tasavvuf, nihayet siyasal bilgelik veya İslam’daki adıyla hükümdarlara ögütler gelenekleri, bu geleneklere ait düşünürlerin iddialarını felsefi olarak ortaya koyma
yani mantıklı, tutarlı, sistemli akıl yürütmelere dayanarak kanıtlama ve savunma çabasında olan hareketler olmaları bakımından felsefi olarak adlandırılmayı hakketmektedirler

*
Alıntı