|
![]() ![]() |
|
Konu Araçları |
geldi, gitti, palan, palan|tiyatro, skeçler, tarihi |
![]() |
Gitti Palan Geldi Palan|Tiyatro Tarihi Ve Skeçler |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Gitti Palan Geldi Palan|Tiyatro Tarihi Ve SkeçlerGİTTİ PALAN GELDİ PALAN 2 PERDELİK OYUN Halk hikayesi’nden derleyen: Sabri ÖZDAĞ Mahalli şive, DEYİŞ ve tiyatro tekniğine uyarlayan ve reji: Osman ÜÇER Palancı ustası Fehmi : 45-50 yaşlarında, Boylu poslu, Topal ![]() ![]() Palancı çırağı Ali: 17 yaşlarında, ilköğrenim tahsilli, saz bilgisi var ![]() 1 ![]() ![]() Nuri Efendi – Zengin ve cimri Topal Müşteri : 40 yaşlarında o da topal, Sırtında heybe köy kıyafetli Naciye : Topal müşterinin kızı, 16-17 yaşlarında köy kızı ****************************************** Oynayanlar……… ![]() Palancı çırağı,,,,,,,,,,; 1 ![]() Topal müşteri…… ![]() ![]() Naciye…………… ![]() ******************************************** 1 ![]() 1 ![]() Palancı Ustası- Palancı Çırağı sahnede Palancı dükkanı ![]() ![]() ![]() Yerde işlenecek palan malzemeleri, tokmak ipi, ibrik lengeri, takonya, eski ayakkabı, dinlenmek için küçük bir sedir ![]() Dükkan sabah saatlerinde çırak tarafından açılır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() USTA - Bismillahirrahmanirrahim, selamınaleyküm ![]() ![]() ![]() ÇIRAK – (Yavaşça) Karnına saman dolsun ![]() ![]() USTA - Arayan soran oldu mu? ![]() ÇIRAK – (Yavaşça) Ne demezsin, Çarşı hamamı gibi doldu taştı ![]() ![]() ![]() USTA - Aleykümselam baban n’örüyor? ÇIRAK – (Yavaşça) İyiki anamı sormadın! (Seslice) N’örsün usta bilmen mi yatalağın halini? ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() USTA – Oğlum demek ki Allah öyle takdir etmiş ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Amin hadi bi soyunalım da işe goyulalım ![]() ![]() **************** (Üstünü soyunmaya başlar ![]() ![]() ![]() ![]() (Çırak, uzunca kumaşı alır, ustasına göstermeden komiklikler yapar ![]() ![]() ![]() ÇIRAK - Hangi işten başlayayım usta? ![]() ![]() USTA – Oğlum yeğin at kendine çipki vurdurmaz ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ÇIRAK - Tamam usta! (ustaya göstermeden komiklikler, işin çokluğunu anlatan) USTA- (Usta konuşurken, çırak ona göstermeden her cümleye göre mimikler ve jestler yapar ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ÇIRAK- Tabii usta ![]() ![]() USTA – (Usta konuşurken çırağın mimik ve jesti devam ediyor çaktırmadan ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Bu sırada usta çırağın yaptığını görür gibi olur ![]() Usta – Ne o lan, Ayran geven! Ağzın aya, gözün çaya bahıyon? Usdanı mı dinliyon, yoğusam keçileri mi gaçırıyon? Elin adamı gitgide ADAM OLURKEN, SEN DE GİT GİDE CUDAM MI OLUYON NE? ÇIRAK – Ne dimek usda? Şiii ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() USTA- Daha yaz gelmedi ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Çırak – (Somurtur) USTA – Olur ya? Ağır bi laf didik ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ÇIRAK – Sağ ol ustam sağol ![]() USTA – Hadi göreyim seni, İşin güçcüğü böyüğü olmaz ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() der tamir olacak palanı getirir, işe başlarlar ![]() USTA- Zemedin gibi gaynıyon oğlum ama, Allah sonunu hayırlı etsin ![]() ÇIRAK- Nirede öyle şiler usta ![]() ![]() 2 ![]() Palancı ustası- Palancı çırağı- 1 ![]() 1 ![]() ![]() USTA : Vay aleykümselam ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 1 ![]() ![]() (USTA, Çırağına asılı olan kolanı gösterir ![]() Usta - Oğlum şu golanı alıvir de emmime ver ![]() (Çırak kolanı alır müşteriye uzatır ![]() ![]() ![]() MÜŞTERİ - Nörüyon oğlum, senden bel kuşağı isdemedim ![]() ![]() ÇIRAK – Şeey ![]() ![]() MÜŞTERİ - Borcum ne Fehim usta? ![]() Usta - Bu kolan tam sana göre ![]() ![]() ![]() MÜŞTERİ – Siz ahlınızı kuşak ile bozmuşunuz ![]() USTA – Demem o ki, parası bahımından sana gore ![]() (1 ![]() ![]() ![]() ![]() USTA - Bereket versin ötemahalleli ![]() ![]() ![]() 1 ![]() ![]() ![]() (Dükkandan çıkar ![]() 3 ![]() Palancı ustası- çırağı- USTA - Ver oğlum şu siftah parasını ![]() ÇIRAK – Paraları yerden alır ![]() ![]() ![]() (Çıraktan aldığı parayı masaya çekmeceye kor ![]() ![]() ![]() USTA - Bak oğlum babanın hali belli ![]() ![]() ![]() ÇIRAK - Doğru söylen usta ama kim okuyor da adam oluyor onlar okuyup da adam olana kadar biz köşeyi dönerik valla ![]() ![]() USTA - Oğlum okumak kadar iyi bir şey var mı? ![]() ![]() ![]() ![]() Bu sırada çırak gülümser ![]() USTA – Silecek, silecek senin ne halin var ele gülecek? (Çırak bu defa yine gülümser) ÇIRAK – Aman ciğerim usdam, bi gün baharsın ben de möhüm adam oluviririm ![]() USTA – İnşallah, inşallah! Goreyim seni ![]() ![]() ÇIRAK - Az kalsın unutuyordum usta ![]() ![]() (USTA, Parayı alır çekmeceye kor ![]() ![]() ![]() ![]() ÇIRAK – Hani usda beni ilgilendirmez de, sen parayı çekmeceye koyuyon, sen gidince ben bir iş için çekmeceyi çekince çekmeceyi boş görüyon ![]() ![]() USTA – Dügganda sen varıkan biri alıp gidecek değel ya? Sen gine gendi işine bak ![]() ![]() ÇIRAK – (Hani bana ne der gibi mimiklerle) Usdanın hikmetinden sual olmaz ![]() ![]() USTA - Oğlum şu ibriği caminin avlusundan dolduruver gel de bi abdest tazeleyim ![]() ÇIRAK - Peki usta! (Yine baş üstüne işaretini ustaya göstermeden çakar ![]() ( Çırak yandaki ibriği alır suya gider ![]() 4 ![]() 5 ![]() Palancı ustası Fehmi- (USTA, Alelacele çekmecedeki paraları alır yarı işlenmiş olan kınalı palanın içerisine saklar ![]() USTA – Oğlum eşeğini sağlam kazığa bağla, sonra Allah’ına öyle yalvar ![]() ![]() (para sakladığı palanı yine kontrol eder ![]() ![]() 6 ![]() Usta Fehmi - çırak (Çırak elindeki ibrikle içeri girer ![]() ![]() ![]() ![]() USTA- Oğlum eğilip bükülmesin diye, anan sana oklava mı yutturdu? Diye seslenir ![]() (Çocuğun kulağından tutar eğdirir ![]() ![]() USTA - Bak oğlum, yeri geldiğinde dik durmayı bileceksin ![]() ![]() ÇIRAK – (Mimikle alay ettikten sonra) Peki benim canım usdam! (USTA, Biraz sesli abdest alır ![]() 6 ![]() Usta- çırak- Topal Mehmet- Topal Mehmet’in kızı Naciye O sırada dükkana sırtında heybe elinde baston, Topal Mehmet Kızı Naciye ile girer ![]() ![]() TOPAL MEHMET- Selamın aleyküm Fehmi Usta ![]() USTA- Vay aleyküm selam Mehmet ![]() TOPAL MEHMET- Hoş bulduk! Abdestiyin hayrını gör ![]() USTA - Allah razı olsun sende hayırlar gör ![]() ![]() ![]() TOPAL MEHMET - N’olsun bildiğin gibi ![]() ![]() ![]() ![]() (Çırak sümüklü lafını duyunca kıza işaret ederek burnundan çok mu akıyor? Anlamına işaretler yapar ![]() ![]() USTA - Oh oh ne iyi kazanın! Kazanın! ![]() ![]() TOPAL MEHMET - Köy yerinin kazancından n’olcak be usta? ![]() ![]() USTA – Bizim de şehir yerinde kazandığımızla ( Bir yılda İstanbul’da adamı üç günde gezdirmiyorlar ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() TOPAL MEHMET - Anaaaaaa! Çöğdürmeye de mi mi para alıyorlar? Bizim çoğdüreğimiz nerde gelse oraya bir duvar dibine ıhınıveririk ![]() ![]() ![]() USTA – İşine gelirse ![]() ![]() Topal Mehmet - Amanıııın ![]() …………………… ![]() ![]() USTA - Hayırdır gıç oğlan? ![]() TOPAL MEHMET - Çoktandır şehre gelmedik ![]() ![]() USTA – Kızımız da pek gozelmiş ![]() (Bu lafın üstüne, Çırak parmaklarını birleştirerek, ne demezsin, bir tane anlamına gelen işaret yapar ![]() TOPAL MEHMET - Bildiğin gibi ben topal gıçımla zor yürüyorum ![]() ![]() ![]() ![]() USTA – Gızıma gıyma, iftira etme ![]() ![]() ![]() TOPAL MEHMET - Zaten gıçın eğri ![]() ![]() ![]() USTA - Tamam şu palan tam sana göre ![]() ![]() TOPAL MEHMET - Kaç para benim borcum Fehmi usta? USTA - Valla gıçı eğri seni ben kendimden bilirim ![]() ![]() ![]() ![]() TOPAL MEHMET - Zaten bize senin palanların iyi gelir ![]() ![]() ![]() ![]() USTA - Sağol gıçı eğri, çırağa dönerek hadi oğlum iki bardak çay kapıver de gel Memduh’un kahvesinden ![]() ![]() ![]() TOPAL MEHMET: Yahu niye zahmet ettiriyon çocuğa? ![]() ![]() USTA: Olur mu? Ayda yılda bi geliyom! ![]() (Kıza döner) Bu kızcağzım kaç numara? Kocamanda olmuş maşallah! ![]() ![]() ( Kız güler, çırak oğlana bir oyun-işmar yapar çıraktan da tepki gelir ![]() ![]() (Sahnenin görünmez yerinden, arkasından Demirci Cemal’in sesi gelmektedir ![]() DEMİRCİ CEMAL: Ulan palancı Fehmi gine işin iş heralde? ![]() ![]() (Demirci Cemal, develi türküsünü söylemeye başlar bitirir ![]() ![]() TOPAL MEHMET: Şu sümüklüyle biraz dolanak ![]() ![]() ![]() ![]() USTA: Kıza sümüklü dersen diğer bacağını da ben gırarım ha! Bereket versin! hadi güle güle (Çırak kıza, yalan yalan dercesine işaretler çakar ![]() USTA - Al şu çıkını da iki şehir ekmeği al ![]() ![]() ( cebinden çıkardığı büyük mendili çırağına verir çırak çıkar gider ![]() Sahne: 7 Usta- Nuri efendi (Usta hemen çekmecedeki paraları yarım olan kınalı palanın döşüne yerleştirir ![]() O sırada açık kapıdan Nuri efendi girmiştir ![]() ![]() ![]() Nuri - Selamün aleyküm, bu zamanın hayrolsun Feğmiağa! Fehmi – Aleyküm selam ![]() ![]() ![]() Nuri- Ha Nuri efendi, gizli iş çevirnir gibi norüyon ya? Fehmi – Norüyüm gardaş ![]() ![]() Nuri - Kafasını eyer ![]() ![]() ![]() Sahne: 8 Usta- çırak Bir müddet sonra çırak girer ÇIRAK - Yengemin selamı var ![]() ![]() USTA: Zaten sırtımda kaşınıp duruyordu ![]() Çırak - (Bıyık altından güler) (O sırada ezan okunur ![]() USTA - Oğlum ben namaza gidiyorum ![]() ![]() ÇIRAK: Güle güle usta ![]() ![]() Sahne: 8 Çırak- Çırak - Hıhhh usta sanki kendi gıçı eğri değil de Mehmet Emmi’nin gıçı eğri gibi konuşuyor ![]() (Çırak içeriyi düzenlerken türkü mırıldanır ![]() ![]() Cındallı çarşısında alimamman aman, gülüm amman amman Gız oynar garşısında ![]() ![]() Adam kemlik mi umar, Alim amman ammman Gülüm amman amman Gapı bir gomşusundan Gapı bir gomşusundan Al gayadan at beni alimim Amman amamman Gülüm Amman Amman Amman, İn aşağı dut beni alim Amman Amman amman Gollarının üstünde dut beni ![]() Oy cındallı Cındallı Türkü bitince sazın üstüne başını koyar ve düşünmeye başlar ![]() - Ulan sümüklü filan diyorlar amma kız içimi gıdıklıyor be! Nöörsek de mercimeği fırına virsek ![]() ![]() yine bir oynak Niğde türküsü söylemeye başlar: Sazalca’dan çıktım ben de gelirim aman Devamı ![]() ![]() ![]() Bu türkü devam ederken Topal Mehmed’in kızı gülümseyerek içeri girer ![]() Sahne : 9 Çırak- Naciye (Çırak, sanki sazı inceliyormuş, çalmayı bilmezmiş gibi bir tavır alır ![]() Naciye – Bırakma, bırakma hele ![]() Çırak – Yoh canım ne çalması ![]() Naciye – Bırah şimdi gendini güccuk gormeyi! Bal kimin saz çalabiliyon işde ![]() (Çırak, biraz nazlanır gibi eder ve sazı eline alır ![]() Sazalca’dan çıhdım ben de gelirim Amman… ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Bir satırı yanlış okur ![]() Naciye – Bu dize şöyle olmalıydı der: Halime gız çay aşağı gidiyo! Çırak – Şey! Sen nireden biliyon gı? Naciye – Sen nereden biliyor ne demek? Niğde’nin hiçbir Türküsü yok ki Niğdeli kızlar bu türkülerin hepsini satır satır bilmesin! Çırak – Yoh ya? Naciye – Ne sandın ya? Adına türkü diyorsun, sonrada siz bunnarı nereden oğrendiniz diyorsun ![]() ![]() ![]() (Bu sırada çırak gozlerini belerdip, afal afal bakmaktadır ![]() Çırak – Aşk olsun, artık sizin gibi gızlarımızı depemizde daşımayan, onnarı aşağı gören, cahal görenin gozü çıhsın ![]() ![]() Naciye – Ben neye geldim biliyon mu? Çırak- Yooo! Naciye – Palanı alıp gideceem! Yalınız o palanı değil de, şu palanı isterim diye ustanın para sakladığı palanı gösterir ![]() ![]() Çırak – Norüyüm? Madem ki onu isdemişsin canın savulsun ![]() ![]() Naciye – Sağol lan, eline sağlık! Hoşuma giden palanı almah tabii ki daha iyi ![]() ![]() Çırak – Otur biraz gııız ![]() ![]() ![]() Naciye – Yok şimdi merak ider ![]() ![]() NACİYE: Babam topal gıçınan gitmeyim dedi palanı ben alıp gidecem ![]() ÇIRAK: Ama, bu palan tam işlenmedi birazcık işi var ![]() NACİYE: Olsun ben beklerim ![]() Hem senin adın ne? ÇIRAK - Çalgıcının Hacimin’in oğlu Ali ![]() NACİYE: Üstü açık köylü, gıçı açık Mehmet’in evde kalan kızı Naciye ÇIRAK - Yaşın kaça geldi de evde kalasın? NACİYE - Bizim köylü kızları onbeşine varmadan kocaya verirler ![]() ![]() ![]() ÇIRAK: Adın nasıl güzel? ![]() ![]() NACİYE: Essah mı la? Amanın şu çaldığın saz senin mi? ÇIRAK: Benim değil ustamın ama ben de öğrendim ![]() ![]() NACİYE: Hele bi çal Naciye türküsünü ![]() ![]() ![]() ÇIRAK - Hele şu palanı dikiveriyim de (Palanın yarım yerini alelacele tamamlar ![]() ![]() Dere boyu gidelim Naciyem Koyun kuzu güdelim Naciyem İkimizi görmüşler Naciyem Nasıl inkar edelim Naciyem? Öylolur da gavur kızı öylolur Eller sarar içerime dert olur Dereye inişelim Naciyem Atlara binişelim Naciyem İki yüzük bir ayna Naciyem Bahcada, dügganda buluşalım Naciyem NACİYE: Pek de güzel çalıp söyledin, hani neydi o iki yüzük gibi bişey dedin ![]() ÇIRAK: Dereye inişelim Atlara binişelim İki yüzük bir ayna Dügganda buluşalım NACİYE: (Güler sırtarır) Amma da oturup eğlendik kaldık ![]() (ÇIRAK, Kınalı palanı yerden Naciye’nin sırtına yükler ![]() NACİYE: Hadi Allah’a ısmarladık ![]() ![]() ÇIRAK: Getmesen pek iyi olacak ![]() ![]() ![]() ![]() Sahne : 10 Çırak-Usta (USTA, Namazdan dönmüştür ![]() Usta - Arayan soran oldu mu? ÇIRAK: Gıçı eğri Topal Mehmet Amcanın kızı geldi ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() USTA: (Yüksek sesle) Neeeeee?! ÇIRAK: İşte o palanı yarım yamalak işleyivirdim Kızın sırtına yükledim gönderivirdim ![]() USTA: İyi halt etmişsin eşş… ![]() ![]() ÇIRAK - Ne dedin usta bişey mi dedin? Kötü bi şiy mi oldu yoğusam? USTA: Yok canım GİTTİ PALAN GİTTİ PALAN! (Dükkanda dört dolanır ![]() USTA - Oğlum ben bi gaç günlüğüne İstanbul’a gidecem al şu haftalığını da sen de bikaç gün dinlen (Perde kapanır) İKİNCİ PERDE 1 ![]() Usta- çırak Birkaç gün geçer aradan usta İstanbul’dan döner ![]() ![]() ![]() ÇIRAK: Selamın aleyküm Usta! Hoşgelmişsin İstanbul’dan ![]() ![]() Nasıl geçti yolculuğun? Epiy alışveriş ettin mi? USTA: İyi geçti ama para pul dayanmıyor oralara ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ÇIRAK: Usta hazırlayım mı elbiselerini? Arkanı değiştirecen mi? USTA: Yok oğlum hele yol yorgunluğunu bir atak üstümüzden ![]() ÇIRAK: Usta aşam yatmadın mı? Evde atmadın mı yorgunluğunu?Yatmadın mı fosur fosur yün yatakta? Usta – Kes lan deli oğlan! (Çırak güler) Sahne:2 Usta- çırak- Naciye USTA: Vasüpanallah ![]() (Usta’nın gözleri faltaşı gibi açılmıştır ![]() USTA: Hayrola kızım- Naciye sabah sabah ne işin var buralarda? (Böyle konuşmakta ama gözleri palandadır ![]() NACİYE: Hiç bişey yok Fehmi Emmi bu palan bizim eşşeğin sırtını yara etti de ![]() ![]() ![]() USTA: Koy kızım koy ![]() ![]() ( çırak kızın sırtındaki palanı alır ![]() ![]() ![]() ![]() USTA - GİTTİ PALAN GELDİ PALAN GİTTİ PALAN GELDİ PALAN Usta gülerek ve hareketlenerek paraya kavuşmanın tavırlarını belli eder ![]() (Usta duvarda asılı sazı alır o anda aklına gelen dörtlüklerden oluşan aşağıdaki türküyü (Usta iyi bildiği bir türkünün makamında söyleyecek) Allı palan eşeğe de dar gelmiş Gıçı eğri paraları görmemiş Yara oldu eşşek sırtı diyerek Burnu gozelcecik kızıyla da göndermiş (bu bölüm nakarat türkünün devamı var ) ÇIRAK: (Şaşkınlığı atar ![]() ![]() ![]() USTA – Ulan, çırak senin bu gız da bu gızın da sende gözü var! hem biraz okumuş şehir yerine de yakışır ![]() ![]() ![]() ![]() ÇIRAK: Amma da iyi yapan be usta: zaten babamın hali vakti yok ![]() ![]() USTA: Hadi oğlum çalgıcılar kahvesinden çalgıcı emmilerini alıver de gel ![]() ![]() Sahne : 3 Usta- Naciye Saz gurubu- çırak Usta ile Naciye içerde iken klasik saz grubu ve diğer oyuncular sazlar eşliğinde sahneye girerler ![]() ![]() Oynayanların isteğine göre saz gurubuyla tiyatro biter la da uzar şiirler okunur, müzik devam eder ![]() SON |
![]() |
![]() |
|