Milli Mücadelede İlk Kurşun

Milli Mücadelede İlk Kurşun

Milli Mücadelede İlk Kurşun - İzmir'de Değil Hatay

Düşmana İlk Kurşun Hatay'ın DÖRTYOL İlçesinde Atılmıştır

Yakın zamana kadar Millî Mücadele'de 'İlk Kurşun'un İzmir'in işgali sırasında Hasan Tahsin (Asıl Adı Osman Nevres)'in Yunanlılar'a attığı kurşun, Millî Mücadele'nin İlk Kurşun'u olarak biliniyordu Son yıllarda yapılan araştırmalar, Millî Mücadele'de düşmana karşı sıkılan 'İlk Kurşun'un, (İzmir'de 15 Mayıs 1919'daki Yunanlılar'a sıkılan ilk kurşundan 5 ay önce) Dörtyol'da 19 Aralık 1918'de yiğit Dörtyolluların cesur evlâdı Mehmet Çavuş (Mehmet KARA) tarafından atıldığını ortaya çıkarmıştır

1Dünya Savaşı'nın sona ermesi ve Mondros Mütarekesi'sinin imzalanmasını takiben, yöreden göç ettirilen Ermeniler, Fransızlar desteğinde geri döneceği ve yöreyi işgal edeceği söylentileri yayılmıştır

9 Kasım 1918'de İskenderun on beş kişiden oluşan bir İngiliz Müfrezesi tarafından işgal edilmiş, 11 Kasım 1918'de halkın erzak deposunun önünde birikmesini bahane eden Fransızlar, Türk memur, Polis ve Jandarmalarının İskenderun'dan hemen ayrılmalarını istemişti

Nihayet, 11 Aralık 1918'de Dörtyol'u işgal eden Fransızlar, bu işgalde dört yüz Ermeniden oluşan ait on iki evi basarak eşya ve paralarını gasbetmiş, bir kadını boğazından yaralamış ve Osmanlı Jandarmasını kasabadan çıkarmışlardı

İşte, Ermeni şiddet hareketlerinin daha önceleri Türkler arasında yol açtığı hoşnutsuzluk, Ermeniler'in Fransızlar desteğinde bölgeyi işgal edeceği söylentilerinin yayılması ve gerçekten de, Fransızlar'ın işgal sırasında Fransız askeri üniformasını giydirdikleri Ermeniler'e, işgal kuvvetleri arasında yer vermeleri ve bunların işgalle birlikte hareket, gasp, yaralama olaylarına girişmelerine, Türk ve Müslüman halkı Ermenilerle birlikte, Dörtyol, Adana ve havalisini işgal eden Fransızlar'a da sert tepkiler göstermesine yol açmıştır Fransızlar, işgali takiben daha önce Suriye ve Lübnan'a göç ettirilen Ermenilere, Dörtyol'a ve yörenin diğer şehirlerine naklederek yerleştirdiler Az zamanda Dörtyol'a yerleştirilen Ermeniler'in sayısı on iki bin kişiye ulaştı

Kısa zaman sonra, Dörtyol ve yakınlarına yerleştirilmiş olan sivil Ermeniler de, Fransız işgal kuvvetlerinden cesaret ve destek alarak, Dörtyol civarındaki köylere baskınlar düzenlemeye başladılar Bunların yaptığı zulümlerden ve işgencelerden bıkan ve endişe içinde sıranın kendilerine geleceği günü bekleyen Dörtyol'a bağlı Özerli Köyü halkından Hacı Hüseyin Oğulları'ndan Emin hoca başkanlığında üç kişilik bir heyet de, bölgenin İngiliz Komutanlığına müracaat etti Heyet, köylerinin ve çevrenin, Fransızlar ve özellikle Ermeni zulmünden korunmasını istedi Bunu üzerine, İngiliz Komutanlığı, Hintli Müslümanlardan oluşan bir müfrezeyi, Dörtyol'a gönderdi Bu müfreze, asayiş ve sükûneti geçici bir zaman için sağlamayı başardı Fakat bir süre sonra, Fransızlar ve Ermeniler, Özerli Köyü'ne saldırdılar ve halka hakaret ettiler Bu kötü tutum ve haraketlerine tahammül edemeyerek karşı koyan Özerli Köyü İhtiyar Heyeti'nden Muhtar Şeyhmuszâde (Şeyh Musazâde), Mehmet Ağa ile üye Abdulkadir Komutanın kapısı önünde süngü ile şehit ettiler Ayrıca, Ermeniler, Türkler'e ait hayvanlara el koyarak, zorla ***ürmek istediler Buna katlanamayan Ömer Hocaoğlu Mehmet Çavuş (Mehmet KARA) Karakese köyüne girdiği Ermeniler'den ikisini vurarak, Karakese köyüne kaçtı Ermenilerin bu olayı Fransızlara bildirmesi üzerine, sayıca daha fazla bir müfreze ile Karakese Köyü'ne taarruza geçen Fransız ve Ermeniler'e karşı silahla ateş açarak karşı koydular 'İlk Kurşun'u sıkan ve 'Ateş' emrini veren Ömer Hocaoğlu Mehmet Çavuş'tur

Beklemedikleri bu mukavemet karşısında şaşkına dönen Fransızlar, Dörtyol'daki karargâhlarına çekilmek zorunda kaldılar (19 Aralık 1918) Yakın zamana kadar Millî Mücadele'de 'İlk Kurşun'un İzmir'in işgali sırasında Hasan Tahsin (Asıl Adı Osman Nevres)'in Yunanlılar'a attığı kurşun, Millî Mücadele'nin İlk Kurşun'u olarak biliniyordu Son yıllarda yapılan araştırmalar, Millî Mücadele'de düşmana karşı sıkılan 'İlk Kurşun'un, (İzmir'de 15 Mayıs 1919'daki Yunanlılar'a sıkılan ilk kurşundan 5 ay önce) Dörtyol'da 19 Aralık 1918'de yiğit Dörtyolluların cesur evlâdı Mehmet Çavuş (Mehmet KARA) tarafından atıldığını ortaya çıkarmıştır

Bu çarpışmaları takiben, Dörtyol'a dönen Fransız askerleri, Jandarma Komutanı Teğmen Hasan'ı sebepsiz olarak ağır şekilde yaraladılar

Dörtyol civarındaki Çaylı Köyü'nde Mehmet (Osmanoğlu lâkaplı) oğlu Mustafa da, Kurt kulağı Köyü'nde şehit edildi Bu ve buna benzer haksız davranışların devamı, Türk halkını direnişe şevk etti

Yöre halkı canını ve namusunu kurtarmak için türlü imkânını kullanarak silah satın almaya başladıKara Hasan da, Fransızlardan kardeşinin intikamını almak için Kuzuculu Köyü'nde bir teşkilat kurarak direnişe geçtiMal ve hayvanlarını satarak silahlanan yöre insanları da Kara Hasan'a katıldılar

Böylece, zamanla sayısı 300-400'e varan bir milî teşkilat ortaya çıktı1919 yılı başlarında harekete geçen Kara Hasan (Hasan Paşa) ve çetesi de , Türkiye'de işgal güçlerine karşı millî direnişi ilk başlatan teşkilat olmuştur

Kara Hasan'a halk,'Paşa' ünvanını verirÇetesi de 'Kara Hasan Paşa Çetesi' olurKara Hasan Paşa artık Fransız ve Ermeniler'in korkulu rüyâsı olmuşturKara Hasan Paşa, halkın dilinde bir milli kahramandır artık

Çetesi ile Gâvur Dağları, Antakya,Adana,Maraş,Antep ,Osmaniye, Ceyhan dolaylarında Fransızlara baskınlar yapıyorduTürklerin can,mal ve namuslarını korumaya çalışıyorduKara Hasan Paşa, Türkiye'nin en büyük Kuvay-î Milliye teşkilatını kurarak Fransız ve Ermenilerle mücadele ederek Dokuz Ocak 1922'de düşmanları bu vatan topraklarından kovulmasını sağlamıştır

Dokuz Ocak Dörtyol'un kurtuluş bayramı her yıl halkımız tarafından sevinç ve coşku ile kutlanmaktadır

Atatürk 1926 yılından sonra, Dörtyol'dan giden Ermenilerin yerlerini Yunanistan'dan, Girit'ten, Bulgaristan'dan, Arnavutlukt'tan muhacir göçmenler getirtti,yerleştirdi

Adana iline bağlı olan ilçemiz Dörtyol, 23 Temmuz 1939 tarihinde Hatay'ın Anavatan'a katılmasıyla bu tarihten itibaren Hatay iline bağlı bir ilçe olmuştur