Türkmenistan Cumhuriyeti Hakkında

Türkmenistan cumhuriyeti hakkında

Türkmenistan Cumhuriyeti, 488100 km2 (195000 mil2) yüzölçümü olan uzunluğu batıdan doğuya 1100 km, kuzeyden güneye 650 km olan bir İç Asya ülkesidir Toplam sınır uzunluğu 5522 km'dir Kuzeyinde Kazakistan (Mangğistau, Kızılorda Oblastları) (379 km) ve Özbekistan (Karakalpakistan Cumhuriyeti, Harezm, Nevaiy, Buhara, Semerkand, Kaşkaderya, Surhanderya Vilayetleri) (1621 km), batısında Hazar Denizi, güneyinde İran (Mazenderan, Semnan, Horasan Vilayetleri) (992 km), güneydoğusunda Afganistan (Herat, Badgis, Faryab, Gausjan, Belh, Gur vilayetleri) (744 km) bulunmaktadır

Türkmenistan topoğrafik olarak daha çukur bir arazi üzerinde bulunmaktadır Ülke topraklarının %84'ü (375000 km2) çöl ve ülke topraklarının 2/3'ü tek başına Karaum çölüdür İran ile arasında sınır oluşturan ve en yüksek noktası 2942 m'ye ulaşan Kopet dağları dışında arazi genelde düz olup, denizden yükseklik 150-300 m arasındadır Türkmenistan arazilerinin önemli bir kısmı Kopet dağlarının kuzeyinde yeralan bir graben (çöküntü alanı) üzerinde bulunmaktadır Ülke toprakları bu çöküntü alanını dolduran başta Amu Derya (Ceyhun) nehri olmak üzere, birçok küçük derelerin getirdiği alüvyonlar üzerinde oluşmuş genç topraklardır wwwforumacilcom Türkmenistan'ın önemli su kaynakları Amu Derya (Ceyhun) (Türkmenistan'da 997,5 km, 620 mil), Mugan (353,9 km, 220 mil), Tecen (299,9 km, 186,4 mil), Etrek (139,9 km, 87 mil) nehirleri ve suyunu Amu Derya'dan alan Kara-Kum kanalıdır (yaklaşık 1200 km)

Türkmenistan'a suptopikal çöl iklimi egemendir Gece ve gündüz arasında büyük ısı farkı görülür Kış ayları kısa ve soğuk, yaz ayları uzun ve sıcaktır Bahar ortalarından itibaren ülkede yağış görülmez Türkmenistan ikliminin genel karakterini okyanuslara uzaklığı ve etrafının yüksek dağlarla çevrilmiş olması belirlemektedir Sonuçta meteorolojik hareketlerin hem günlük, hem yıllık büyük değişmeler gösterdiği tipik bir karasal iklim özelliği göstermektedir

Başkenti Aşkabat olan Türkmenistan beş vilayete ayrılmıştır: Ahal, Balkan, Daş Oğuz, Levap, Mari Önemli şehirleri Aşkabat, Merv, Türkmenbaşı, Daş hovuz Çardcov, Köhne, Ürgenç ve Keski'dir Nüfusu 4483000 (1995) olan Türkmenistan'da kadın nüfusu erkek nüfusundan fazladır Nüfusun 2020300'ü kentlerde, 2463000'i kırsal kesimlerde yaşamaktadır Nüfus büyüme oranı %197'dir Nüfusun %77'si Türkmenler %92'si Özbek Türkleri, %09'u wwwforumacilcom Azerbaycan Türkleri %09'u Ermeniler, %01' Almanlar, %21'si diğerleridir

Okuma yazma oranı %98 olan Türkmenistan'da resim dil Türkmenistan Türkçesi'dir 10 yıl eğitimin zorunlu olduğu Türkmenistan'da 765 ilk-orta okul, 36 teknik okul, 84 sanat okulu, 1 üniversite ve buna bağlı 11 fakülte bulunmaktadır Ayrıca 10 araştırma enstitüsü, 11 araştırma istasyonu ve 11 adet Solhoz'dan oluşan ziraî bilimler akademisi mevcuttur

Tarımsal ürünlerin başında pamuk, wwwforumacilcom meyve, sebze ve hububat gelmektedir Nüfusunun yarıdan fazlasının köylü olması ve çalışanların %4277'sinin tarımda yer alması Türkmenistan'a bir tarım ülkesi görüntüsü vermesine rağmen, ülke topraklarının büyük bir kısmının tarıma elverişli olması nedeniyle tarım Amu Derya Nehri boyunca yapılmaktadır BDT pamuk üretiminin %17'si Türkmenistan'da gerçekleştirilmektedir

Hayvancılıkta kıraç ve step alanlarda koyunculuk önem kazanmış, büyükbaş hayvanlarda sığır yetiştiriciliği ön plana çıkmıştır Domuz ve kümes hayvanları yetiştiriciliği de hayli fazladır

Türkmenistan doğal kaynaklar bakımından zengin bir ülkedir Özellikle petrol ve doğalgaz en önemli yeraltı kaynaklarıdır Henüz işletilmemiş geniş petrol sahaları bulunmaktadır Sülfür, krom, kurşun, brom, kömür ve potasyum en önemli doğal kaynaklarıdır Enerji üretimi açısından zengin olan Türkmenistan'da yıllık üretim 15 milyar kw civarında olup, %40'ını ihraç etmektedir Doğalgaz rezerv ve üretiminde diğer Orta Asya Türk devletlerinden en önde gelenidir wwwforumacilcom

Türkmenistan'da temel sanayi dalları petro-kimya, tekstil, gübre, pencere camı, gıda sanayidir Çalışabilir nüfus olan 1600000 kişinin %42''si tarımda, %108'i sanayi dallarında diğerleri hizmet sektöründe kullanılmaktadır 1990 yılına göre işsizlik oranı %20-25'tir

Türkmenistan'ın 1995 yılı ihracatı 2008 milyon dolar olup, ihraç ürünleri, doğalgaz, pamuk, petrol ürünleri, wwwforumacilcom elektrik, tekstil, el yapımı halılardır İthalatı ise 1472 milyon dolar olup, en çok Türkiye, Rusya Federasyonu, Kazakistan, Azerbaycan, Özbekistan, İran ve Avrupa topluluğu ile yapmaktadır