Dede Balıkları Efsanesi

Dede balıkları efsanesi

Balıkesir ili Pamukçu köylülerinden sorarak edindiğim bilgilere göre Balıklar Efsanesi, çok eski tarihlere dayanmaktadır Dede balıkların köye ne zaman geldiklerini, kimin getirdiğini köyün en yaşlısı bile bilmemektedir Köylülerden edindiğim bilgilere göre Pamukçu köyüne 15 dakika uzaklıkta "Akpınar" denilen mesire yerinde topraktan kaynıyan suların meydana getirdiği küçük bir su birikintisinde "Göze-Kaynak" boyları 20-30 cm kadar olan siyahlı-beyazlı balıklar varmış Bu balıklar daha sonra Akpınar'dan yerin altından su yolu bularak köyün ortasındaki pınarda görülmüşler Bundan sonra Dede Balıkları ölünceye kadar köyün ortasındaki pınarda yaşamışlardır

Balıkların ne zaman, nereden geldiğini sorduğum Pamukçulu 71 yaşındaki Hüseyin Köse Dayı şunları söyledi:

"Dede Balıklarının ne zaman geldiklerini hiç kimse bilmez Bu balıklar Akpınar'ın suyundan doğmuştur Dede balığı denmesinin sebebi; bu balıkların İstiklâl Harbine katılması ve harpten yaralı olarak dönmesindedir Halk, balıkların yaralı dönmesinden sonra onlara karşı hem bağlılık, hem saygı, hemde onları kutlu balık saymıştır Onun için bu ismi vermişlerdir Balıklar pınardan su alan köylülerden hiç korkmazlar hatta onların ellerine dokunurlardı Pınarın suyunu hem içer; hem yemeklerimize koyardık ve su balık kokmazdı"

Dede Balıklarının Harbe gidip yaralı döndükleri hakkındaki sorumu 75 yaşındaki Hacı Yakup Ergün şöyle cevapladı "Balıklı Pınarındaki balıklar, Balkan Harbi patlak verdiğinde Pınar'dan kayboldular O zamanlar balıkların nereye gittiklerini hiç kimse anlayamadı Balkan Harbi bittiği zaman bir sabah gördük ki balıklar pınara gelmişler Emme çok sevindik Bir de ne görelim; Balıkların çoğu yaralı, sırtlarında bıçak izleri, suyun içinde oldukları halde yaralarında kurumuş kanlar vardı Bazılarında kuyrukları yamrılmıştı Yaralar bir sene zarfında iğleşti Aradan bir müddet geçtikten sonra bu defa Seferberlik çıktı Seferberlikte de balıklar yine pınardan kayboldular Bu defa onların nereye gittiklerini biliyorduk Balıklar, askerler gibi harbe gitmişlerdi Seferberlik bittikten sonra balıklar pınara döndüler Aradan yıllar geçti Yunan Harbi çıktı Balıklar gene ortadan kayboldular Yunan Harbi bitince eskisi gibi pınara yaralı bereli döndüler Bu balıklar uğurumuzdu Halk balıklara zarar verilmesini istemiyordu Yabancıların bilmeden tutmamaları için ellerinden geleni yapıyorlardı"

Yıl 1968

Balıkların uğruna ilişkin sorumu 56 yaşındaki Mustafa Özoğlu adındaki başka bir köylüde şunları söyledi: "Balıklar köyümüzde yaşarken toprağın bereketi şimdikinden daha fazlaydı Yağmurlar vaktinde yağar, ekinler vaktinde biterdi Köyümüzün mahsulünün fazla olmamasının sebebi balıkların olmadığından mıdır, yoksa Allah'a karşı ödevlerimizi iyi yapmadığımızdan mıdır orasını gari Allah bilir"

Balıkların neden öldüğüne ilişkin sorumu 65 yaşındaki Şuayip Yılmaz Dayı şöyle anlattı:

"Yunan Harbi'nde Yunanlı Subayın bir köydeki Balıklı Pınardan su içerken Dede Balıklarından bir kaçını yakalayıp pişirmeye kalkmış Subay, balığın bir yanını kızartmış, öbür yanını kızartmak için çevirirken balıklar tavadan kaybolmuş Bu durumu gözleri ile gören subay aklını kaçırmış" Yine Şuayip Yılmaz şunları anlattı: " Köye gezmeye gelen iki yabancı pınardaki balıkları kimsenin ortalıkta olmadığı bir zamanda tutmaya çalışmışlar ancak Dokuz tanesini yakalayabilmişler Köyün hocası sabah ezanını okumak için camiye doğru gelirken pınarın suyunun bulanık olduğunu fark etmiş O sırada balıkları tutanlar Balıkesir'in yolu üzerinde oldukları halde Balıkesir yolunu bulamamışlar şaşırmışlar

Erkenden kahveyi açan kahveci Şerif'e Balıkesir yolunu sormuşlar Kahveci ellerindekinin ne olduğunu sormuş onların kahvesine çay içmeye çağırmış Yabancılar çaylarını içerken bu balıkları nasıl yakaladıklarını sorar Onlardan binbir güçlükle ancak 9 tanesini tutabildiklerini; bunları taşa vura vura güç ile öldürdüklerini söylemişler Ama yakaladıkları yeri söylememişler Kahveci onlara Balıkesir yolunu göstermiş Yabancılar yola çıkmışlar Artlarından pınardan abdest alan Hoca, kahveci Şerif'e pınarın bulanık olduğunu söylemiş Kahveci Şerif de hocaya olanları anlatmış ve derhal yabancıların peşlerinden koşup yaka paça yakalayıp köye getirmişler Balıkları nereden nasıl tuttukları sorusu üzerine: "Birimiz gözcülük ettik, diğerimiz tuttu " deyince yabancıları saplıkla dövdüler Bağrışları duyan halk olayı öğrenince yabancıları etrafı yüksekçe bir yere koyup bir daha güzelce dövdüler, akşama kadar da onları orada beklettiler Sonra muhtar balıkları alarak bana (Şuayip Yılmaz' a) verdi Bende dokuzunu kefenledim, hoca okudu ve köyün mezarlığına gömdük"

Mehmet Özen şunları anlattı:

"Köyün, Balıklı Pınar'dan başka içecek suyu olmadığı için Doktor Kemal Yalçın köye temiz ve fenni su kazandırmak için Balıklı Pınar'ın olduğu yere çeşme yapılması için teşebbüse geçti 1957 yılında Balıklı Pınar'ın yanında geride kalan balıklara zarar gelmesin diye bir kuyu kazılmış ve balıklar bu kuyuya konmuştur Balıklar yeni yerlerini beğenmemişler, kuyunun suları tekrar eski yerine kaçıp orada birikmiş, susuz kalan balıkların hepsi ölmüş Köylüler çok fazla üzülmüşler, onları kefenleyerek mezara gömmüşler"

Bu olaydan sonra köy yedi gün yedi gece sarsılmış sanki zelzele oluyor gibi topraklar çatlamıştır Bu olayın sebebinin köylüler balıkların ölmelerine bağlamaktadırlar

70 yaşındaki Mehmet Deniz şunları söyledi:

"Eskiden beri köyümüzde Balıklı Pınarında mevcut olan balıklar hakkında bir çok efsaneler söylenir bu söylentiler doğrudur Bir çok delillerin bugün hâlâ ortadadır"

72 yaşındaki Tevfik Güngörmüş de şunları söyledi:

"Gelecek neslin Balıklara dokunmaması için balıkların pişmediği, pişerken kaybolduğu ve pişirenin aklını kaçırdığı söylentisi ağızlarda dolanır

Bugün Balıklı Pınar'a balık yavruları koymuşlarsa da balıklar yaşamamaktadır"