Lala Mustafa Paşa - Kimdir Kısaca Hayatı

Lala Mustafa Paşa

Lala Mustafa Paşa Bosna'nın Sokol kasabasında doğdu Vezir olan büyük kardeşinin yardımı ile Yavuz Sultan Selim zamanında Enderun'a girdi Berber olarak çalışırken, Kanuni Sultan Süleyman'ın dikkatini çekti Daha sonra çeşnigir ve mirahorluk yaptı Bazı entrikalara karıştığı için sancakbeyi olarak saraydan uzaklaştırıldı

Manisa'da sancakbeyi olarak bulunan Şehzade Selim'in (Sultan İkinci Selim) lalalığına atandı Bu görev sırasında Şehzade Selim'in kardeşi Bayezid ile arasının açılmasına sebep oldu Lala Mustafa Paşa önce Van, sonra Erzurum, Halep ve Şam valiliklerine atandı Ardından İstanbul'a gelerek Vezir oldu ve divana girdi

Bu sırada padişaha Kıbrıs'ın fethedilmesi gerektiğini kabul ettirdi Kendisi de Serdar-ı Ekremliğe atandı Bir yıl süren savaş sonunda Kıbrıs, 1570 yılında fethedildi Açılan İran seferi dolayısıyla Erzurum kuvvetleri serdarlığına atandı 1578 yılında İran ordusunu bozarak Tiflis'e girdi Gürcistan ve Şirvan'ı aldı
1580 yılına kadar doğuda kalan Lala Mustafa Paşa, Sokullu Mehmed Paşa'nın ölümü üzerine azledilerek İstanbul'a çağrıldı İkinci Vezir olarak görevlendirilen Lala Mustafa Paşa, padişaha fikir vermek bakımından yardımcı oluyordu Aynı yıl İstanbul'da vefat etti

"Kıbrıs Fatihi" Lala Mustafa Paşa

15 Mayıs 1570'de Kıbrıs'ın fethi ile görevlendirilen Lala Mustafa Paşa, 1570 Mayıs'ında adaya asker çıkardı Önce Lefkoşa ve sonra Magosa'da yaptığı şiddetli çarpışmalar ve muhasaradan sonra bir yıl içinde kaleyi fethetti Anadolu Türklerini yerleştirip idari teşkilatı kurduktan sonra, 15 Eylül 1571'de adadan ayrıldı ve büyük karşılama merasimi, gürleyen top sesleri arasında İstanbul'a geldi

İran Serdarı tayin edildi

1578 yılında İran orduları tarafından ülkeleri istila edilen sünni Dağıstan, Şirvan ve Gürcistan Beylerinin ağır İran tazyikleri karşısında Osmanlı Devletinden yardım istemeleri ve İran kuvvetlerinin Irak'ta Osmanlı topraklarına tecavüz ederek 29 Mayıs 1555 Amasya Antlaşmasını bozmaları üzerine İran'a karşı harbe karar verildi Divan-ı Hümayunda yapılan toplantı sonunda tecrübeli vezir Lala Mustafa Paşa, İran Serdarı tayin edildi İran'a büyük darbeler vurarak Kuzey Azerbaycan, Kafkasya ve Dağıstan'ı fethetti 30 Eylül 1579'da Sokullu Mehmed Paşanın şehid edilmesi üzerine ikinci vezirliğe yükseltilip İstanbul'a çağırıldı İstanbul'a dönmesinden bir müddet sonra Sadrazam Ahmed Paşa vefat edince vekil-i saltanat unvanıyla sadrazam oldu Bu görevdeyken 7 Ağustos 1580' de vefat etti Eyübsultan'da vefatından bir müddet önce hazırlattığı mezarına defnedildi

Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Süleyman, İkinci Selim ve Üçüncü Murad Han devirlerinde Osmanlı Devletine hizmet eden Lala Mustafa Paşa, büyük bir kumandan, iyi bir devlet adamıydı Osmanlı Devletinin en ihtişamlı devirlerinde, devlete yüksek kademelerde hizmet etme imkanını bulması, zeki ve iyi bir idareci olduğunun en açık delilidir İlk büyük başarısını Kıbrıs Serdarlığında gösterdiğinden, "Kıbrıs Fatihi" diye tanındı İran Serdarlığında da büyük muvaffakiyetler sağladı

Hayırsever bir Sadrazamdı

Lala Mustafa Paşanın idaredeki hizmetleri kadar önemli olan diğer bir hizmeti de, Osmanlı Devletinin birçok yerini inanılmaz derecede, abide ve hayır eserleriyle donatmasıdır Başta Kıbrıs ve Kafkasya fetihlerindeki ganimet hissesi olmak üzere, elde ettiği büyük servetini cami, bedesten, kervansaray, han-hamam, tekke ve imaretlere harcamıştır