Şifalı Bitkiler Nedir?

Şifalı Bitkiler






Bitkiler insanların hem temel besin kaynağı, hem de ilk ilaçlarıdır İnsanlar çok eskiçağlardan bu yana deneme yanılma yoluyla hangi bitkilerin yenebileceğini, hangilerinin zehirli olduğunu öğrendiler; bir yandan da bazılarının hastalıkları iyileştirici yönlerini fark ettiler




Böylece, giderek bitkileri doğrudan ya da özel karışımlar halinde ilaç olarak kullanmaya başladılar İÖ 5000'lerde Çin'de ve Hindistan ile Mezopotamya ve Eski Mısır'da şifalı bitkilerin kullanıldığı bilinmektedir Örneğin Sümer, Akad, Asur ve Hitit uygarlıklarına ait tabletlerde, Eski Mısırlılar'ın papirüslerinde, bugün hâlâ kullanılankekik, nane, tarçın, safran, defne ve haşhaş gibi bitkilerden söz edilmekte, bunların Hazırlanış ve kullanılışlarına yönelik reçetelere rastlarımaktadır Eski Yunan uygarlığı sırasında şifalı bitkiler ve tedavi yöntemleriyle ilgili çok önemli kitaplar yazılmış, bu kaynaklar daha sonraki araştırma ve incelemelere temel oluşturmuştur Ortaçağda ise, yaygın olarak kullanılanbu bitkiler özellikle kilise bahçelerinde rahiplerce yetiştirilmiştir Bitkiler güneş enerjisinin yardımıyla, atmosferden gelen karbon dioksit ile topraktan aldıkları suyu birleştirerek besinlerim üretirler




Fotosentez denen bu süreç (bak Fotosentez) sonunda, karbonhidrat (örneğin şeker, nişasta) yapısındaki besin maddelerinin yam sıra çok daha az miktarlarda başka bazı karmaşık yapılı bileşikler de oluştururlar İşte, yüzyıllardır süren araştırmalarla hastalıkları iyileştirici etkileri bulunduğu anlaşilanbu maddelere "etkili maddeler" denir Örneğin, haşhaş kapsüUerindeki özsuda bulunan öksürük kesici kodein ya da kınakına ağacının kabuklarında yer alankinin (sıtma ilacı) etkili maddelerdir

Bitkilere hastalıkları iyileştirici özellik kazandıran bu maddeler bitkilerin çiçek, yaprak, tohum, meyve, kök, gövde, kabuk gibi çeşitli bölümlerinde toplanmış ya da tümüne dağılmış olabilir Bu yüzden bazı bitkilerin yalnızca belirli organları kullanılırken, bazılarının tümünden yararlanılır Örneğin, mide bularıtılarını önleyici ve gaz söktürücü bir bitki olan nane ile antiseptik etkisi olan kekiğin topraküstü bölümleri, papatya ve ıhlamurun çiçekleri, ardıcın meyveleri, adaça-yının yapraklı dalları, ketenin tohumu, kınakına ağacının kabukları, zerdeçalm kökleri ilaç olarak kullanılır

Şifalı bitkilerin kullanım biçimi, içindeki etkili maddeye bağlı olarak değişir Günlük yaşamımızda genellikle ıhlamur, adaçayı gibi bitkileri çay gibi kaynatarak içeriz Bazıları-nın alkol ya da eter gibi çözücülerle özütleri Hazırlanır, bazısı ise yağ içinde bekletilip dışandan deriye sürülerek kullanılır Uçucu yağ içeren bazı kokulu bitkilerden şifalı banyolar hazırlanır, bazısından da yağ çıkanlır (örneğin kekik yağı) Ayrıca, parfüm sanayisinde koku kaynağı olarak değer taşıyan bu bitkilerin çoğu baharat olarak da kullanılır

Şifalı bitkilerden ilaç sanayisinde de yararlanılmaktadır Bitkinin etkili maddeleri çıka-nlarak hazır ilaç haline dönüştürülür Örneğin, yüksükotu bitkisinin yapraklarından ve tohumlarından çıkarılan dijitalin glikozitlerinden kalp ilacı Hazırlanır Gene naneden elde edilen mentol ile okaliptüs yapraklarından elde edilen okaliptol, solunum antiseptiği olarak pastillerin bileşimine girer

Bunca yararlı ve iyileştirici etkilerine karşın, bu tür bitkilerin bilinçsizce kullanım ı insan sağlığını tehdit eden tehlikeli sonuçlara yol açabilmektedir Çünkü, bitkilerdeki etkili bileşiklerin bir bölümü düşük miktarlarda tedavi edici etki gösterirken, daha yüksek oranları zehirleyici, hatta öldürücü olabilmektedir Bu yüzden de uzman olmayan kişilerce önerilen ya da doğadan bilinçsizce gelişigüzel bir biçimde toplanan bitkilerden yararlanmaya kalkışmak son derece tehlikeli ve yanlıştır