Panslavizm Hareketi

panslavizm hareketi

1875 yılında gelindiğinde, Osmanlı Devleti büyük bir bunalım içine girmiş bulunuyordu Bu tarikte Hersek'te başlayan isyan, kısa zamanda gelişerek diğer Balkan topluluklarına da sıçramış, büyük bir sorun doğurmuştur Büyük Avrupa devletleri: bu durum üzerine, Balkanlarla ilgileri ve Avrupa güçler dengesi çerçevesinde, soruna karışmaya başlamışlardır

Bu da sorunun devletler arası bir nitelik almasının ve bir sonra da Osmanlı-Rus Savaşı'nın çıkmasının önemli nedenlerinden biri olmuştur Bu sorunun meydana çıkmasında önemli bir neden de panslavizm hareketiydi Bütün Slav topluluklarını bir siyasi birlik altında toplamak amacını taşıyan Panslavizm, düşünce olarak 19 yüzyılın başlarında ortaya çıkmıştır Fransız İhtilali'nin getirmiş olduğu milliyetçilik akımı, Slavlar üzerinede de büyük etkiler yapmıştı Bu akım, önceleri felsefi ve edebi bir yapıda iken, sonradan siyasi durumuna geldi

Panslavizm hareketi bu şekilde başladıktan sonra, Ruslar bu akımı bilim ve edebiyat alanlarından çıkarak siyasi bir akım durumuna getirdiler Rusya'nın amacı, Balkanlarda çıkan isyanların arkasında Rusya'nın egemenliği altında bütün Slavları bir araya getiren devlet kurulmalıydı Prusya-Fransa Savaşı'nda Fransa'nın yenilmesi, Avruba'nın Karedeniz'e ilişkin şartlarını tanımadığını ilan edrken: Panslavizm hareketlerini de hızlandırdı Kurulan gizli cemiyetler, Panslavizm (Slav Birliği) düşüncelerini Balkan ulusları arasında yaymaya başladılar

Bu propagandaların sonucui ilk isyan, köylülerin vergi vermek istememeleri yüzünden Hersek'te çıktı Bunu, Sırbistan ve Bulgaristan isyanları izledi İsyanların giderek yayılması üzerine Avrupalı devletler, İtalya, Fransa işe karışarak Berlin'de bir konferans düzenlediler Konferansta, Osmanlı Devleti aleyhine bazı kararlar alındı İngiltere bu kararlara, Osmanlı Devleti, bu tanımayınca Karadağlılar ve Sırplar savaş açtılar

Osmanlı ordularının, Sırp ve Karadağ ordularını yenilgiye uğratması, Rusya'nın harekete geçmesine neden oldu Rusya, Osmanlı Devleti'ne verdiği ültimatom ile, ateşkes antlaşması yapılmasını istedi Böylece Sırbistan'ın ezilmesini önlemiş ve Balkanlarda etkinliği ele almıştır Bir süre sonra ise Balkan bunalımını Sırbistan ve Karadağ sorunu olmaktan çıkartarak genel bir Doğu Sorunu durumuna getirmiş ve Avrupa devletlerinden, bu sorunu çözümlemelerini istemeye başlamıştır

Panslavizm, Rusya’nın, özellikle Çarlık döneminde uyguladığı, Slav ırkından olanları kendi hakimiyeti altında bir devlet halinde toplama siyasetidir İlk kez 1826 yılında JHerkel tarafından kullanıldı Pangermenizmden etkilenen Panislavizmin çıkışının temelinde Kırım Savaşı’nın ardından daha belirgin hale gelen Avrupa karşıtlığı yer almaktadır
Doğu Avrupa ile Orta Avrupa’nın orta kesimindeki çeşitli slav halkları arasında ortak kültürel ve siyasal hedefler doğrultusunda birlik sağlamaya çalışan hareket

19 yüzyılın ilk yarısında Batı ve Güney Slav halklarının ulusal kimlik arayışı, bilim adamları, aydınlar ve şairler arasında başladı İlk Panslavistler, Slav halkları arasında şarkılarını, türkülerini, şiirlerini inceleyerek Slav birliğini sağlamak istiyorlardı Bu tür çalışmaların yapıldığı Prag Slav tarihi ve filoloji araştırmalarında ilk panslav merkezi oldu

Panslavizm hareketi çok geçmeden siyasal içerik kazandı 1848′de Avusturya-Macaristan’ın ayaklanmalarla sardıldığı bir sırada Çek tarihçi Frantisek Palacky Prag’da bir kongre topladı Avusturya yönetimindeki tüm Slav milliyetlerinden oluşan temsilcilerin katıldığı kongrede; Merkezi monarşik yapıya son vermek ve Habsburg hanedanı altında eşit haklardan oluşan demokratik bir federasyon yaratmak için eşgüdüm sağlanmalıdır şeklinde karar alındı
Kongreden bir pratik bir sonuç çıkmamasına karşın canlılığını koruyan hareket 1860′larda özellikle Rusya’da yaygınlaştı