Motosiklet Fren Teknikleri Motosiklet Dünyası

Motosiklet Fren Teknikleri Motosiklet Dünyası

Fren yaptığınızda motorunuzun hareketinin oluşturduğu kinetik enerji ısı enerjisine dönüşmeye başlar Kinetik enerji tamamen ısıya dönüştüğünde ise durma dediğimiz hadise vuku bulur Peki ısı ne olur? İlgili mekanizmalarda zamanla havaya salınmak üzere toplanır İşte fren yapma olayının fiziksel boyutu budur Şimdi olayın sürüş ile ilgili boyutuna geçelim

ÖN FREN






Her motosiklet için genel olan geçerli iki nokta vardır:

1 Ön tekeri kitlerseniz oyun sona erer
2 Sert frenleme korkusu!

Değişik şartlarda aşağıdaki egzersizleri yapıp ustalaşmak şarttır

Yumuşak hareket
Acil durum frenlemesi
Islak ve kuru zeminler
Motorunuz yüklü
Yolculu sürüş

Şunu anlayınız:

Frenleri yeterince hızlı kavrayıp sıkınız ama en son noktalarına kadar kazıklamayınız, yumuşak-sert-yumuşak

Frenler açıp kapatma düğmeleri değildir İnce bir şekilde yumuşakça kullanılmalıdır Bileğiniz yere paralel durumda elcik tutulurken fren kolunu kapmayın, parmaklarınızla nazik bir bayanın elini sıkar gibi sıkın(Daha doğrusu sıkmayın parmaklarınızla okşar gibi ezin)Frenleri debriyajla birlikte kullanmayı adet haline getirin Debriyajsız fren durma mesafesini uzatır Bilhassa ön fren yapınca gazı tam kapamamışsanız, iki yada tek parmak kullanımında yeterince usta değilseniz bu olabilir, arkayı patinaja sokarak kazaya sebep olabilirsiniz

Şehir içi yoğun trafikte kullanırken iki parmağınızı sürekli fren kolu üzerinde tutun Bu reaksiyon süresini kısaltır Ancak iki parmakla ani fren yapınca gazın kapandığından emin olunuz

Yarışlarda sert ve geciktirilmiş frenleme iyi bir tur zamanı için gereklidir Ancak caddede ki normal sürüşlerde iyi bir fikir değildir Eğer yarış pistinde yarışmıyorsanız zamanında fren yapıp istenilen sürate düşün Takiben hafif bir gaz verme de motorun süspansiyonlar üzerinde yerleşmesine ve ağırlığın hafifçe arkaya kaymasına sebep olur Asla trafikte arka tekeri kaydırarak daralan açılı virajlarda motorun burnunu çıkışa çabuk döndürmeye kalkmayın Sadece kendinizin değil başkalarının hayatını da tehlikeye atmış olursunuz Yarış pistinin zemini, kullanılan lastikler yarış için geliştirilmiştir Normal caddelerin gözenekleri lastik, yağ ve mazot atıkları ile tıkanmış olduğundan tutma gücü azalır Ayrıca yarış motorlarını soğuk asfaltta kullanmak kazaya davetiyedir

Ön fren kullanma şartları:

Onları kapmayın, kapar gibi kavramayın, bu motoru dengesizleştirir ve süspansiyonlar dibe vurursa ön fren kilitlenebilir

Motor dik durumda freni kullanın Virajda yatmışken kullanmak motoru dik pozisyona getirir ya da ön tekeri kilitler

Freni çok geç bırakmayınız

Yumuşak ve kademeli artışla sıkmak yoldaki hedefiniz olmalıdır

Freni yumuşak ve kademeli artışla istenilen noktaya bir kerede sıkın Pompalama gibi hareketler yapmayın Süspansiyonlar otursun, yerleşsin ve süspansiyonun yavaşça rebound (geri sekmesi) için sonunda freni gevşetiniz

Şunu deneyin, 55km den yürüme hızına düşecek şekilde freni sertçe sıkın ve sonra tekrar debriyajı usulüyle bırakarak sürüşe devam edin Eğer yukarıda anlatılan metotlara uyduysanız motor bu işlem sırasında sarsılmadan hareket ediyor olacaktır

Dönemeçlerde frenleme:

Viraj dönmede anahtar hareket yaklaşmadan motorun süspansiyonlarının üzerine yerleşmiş olması gerektiğidir Yani frenleme işini bitirmiş ve doğru hıza inmiş olarak viraja giriyor olmanız demektir Ağırlığınızın hafif bir gazla geri verilmiş olması demektir Frenleri ani sıkma yada ani bırakma, gazın veya debriyajın sert kullanımı, beceriksizce vites değiştirmeler lastiklere binen yükü değiştirerek motorun dengesini bozar Ne olursa olsun ön ve arka süspansiyonların dengeli tutulmasına dikkat etmelisiniz

Bir viraja yaklaşırken frenlerin tek bir işlevi vardır; motorun doğru hıza getirilmesidir Gidona viraj için kontra basmadan önce frenlemeyi tamamlamış ve hafif gazlamaya başlamış olmanız için iki neden vardır:

Süspansiyonun doğal durumuna gelmiş olması ve hafifçe arkaya doğru basılmış olması, hafif gazlama bunun içindir Bu durum çatalların normal statik bükülmeleri veya hafifçe boşalmış olması halidir ki cadde kullanımı için ideal durum budur Ön fren basılı ve ağırlık önde durumda çatallar basılmış olur, rake açısı azalır ve gidon ağırlaşır ve doğru tepki vermesi azalır Bu durumda motor dikleşmeye ve dümdüz gitmeye çalışır

Ön tekerin iki görevi vardır Motora yön vermek ve motoru durdurmak Normal süratlerde hafif frenlemelerle ve hafif yatış açılarıyla bu iş yapılır Ancak sürat arttıkça ve siz daha fazla yatırma açılarını kullanmaya başladığınızda motoru yönlendirme görevi olan ön tekerdeki yükü arttırmaktasınız Bu anda bir de frene basarsanız durum iki bileşenin lastiğin yolu tutma gücünü aşıp ya ön teker kilitlenmesi yada ön tekerin kaymasına sebep olacağı bir noktaya gelir Bu durum kaza demektir

Günümüz modern spor motosikletlerinin düzgün yüzeylerde ön tarafının viraj alırken kontrolden çıkması neredeyse imkansız gibidir ancak:

Hala frenlerdeyseniz (Frenleme devam ediyorsa)
Aşırı yatırma açıları kullanarak dönüyorsanız (Bu şartlarda iki lastikte tutmayı bırakabilir)

Viraj devam ederken motoru gazı kesmeden gerekli güçte tutmak önün yükünü azaltır ve motorun yönlendirilmesini kolaylaştırır ve arka tekerinde hafif sürüklenmesine vesile olarak virajları daha dar açıyla dönmenize imkan verir Arkanın kayması zordur ancak siz:

Yoğun bir şekilde arka freni sıkılı tutuyorsanız
Gaza fazla basıp tekere spin attırıyorsanız (kaygan zeminde güçlü motorları bekleyen, gazı çok sert kullanırsanız veya debriyajla dikkatli değilseniz oluşan durumdur)
Yatış açınız çok fazla ise veya zemin kaygan ise

Genelde çok yüksek yatış açılarında ve zayıf yol yüzeylerinde bile arka teker lastiğiniz problemsiz yol tutmasını bozacak güçlerle baş edecek vasıftadır Debriyajı yavaş bırakınız, şanzıman hızlanmak içindir, durmak için frenler kullanılır Aşırı bir şekilde motor frenlemesi (kompresyon fren) yapmaktan kaçınınız

Hızlı kullanımlar da frenleme gücünüzü ve durma mesafenizi dikkatlice hesaplayın Yanlış hesaplarsanız sonunda kendinizi frenleme kuvvetinizi kademeli olarak artırıyor bir durumda bulabilirsiniz Genelde bu durum çok sert ve maalesef çok geç frenlemedir Zamanında fazla bir kuvvetle sıkmak, geç olarak fazla bir kuvvetle fren sıkmaktan iyidir Hızlanmanız her zaman mümkündür fakat virajların içinde yavaşlamak çok zordur

Her şeyi yanlış yaptığınız durumlarda:

Genel olarak motoru boşta gider duruma düşürecek oranda gaz kesmeden motoru daha fazla yatırın Bu esnada ağırlığınızı hafifçe arkaya kaydırmak ön tekerin yön verme işlevine yardımcıdır Ayrıca hafifçe gazlamak motoru kaldıracağı için yatma mesafesini artırabilir Ancak bunu uygulamak çelik gibi sinirler ister

Motoru kaldırın, düz bir hatta frenleyin ve tekrar yatırın Bu hareket toplam 1-2 saniyede tamamlanmalıdır Bu usul tavsiye edilendir ama yeterince boşluk varsa belki zaten dönebilirdiniz

Her iki freni de yavaşça sıkın Ancak bunu yaparken çok dikkatli olun çünkü yatmış bir motorun lastikleri tutma güçlerinin çoğunu motoru döndürebilmek için kullanmaktadırlar

Yarışlarda ön fren sertçe sıkılı ve arka teker adeta havada viraja girilir(trail braking) ve arka fren apekse kadar kullanılır Bu teknik sadece pist içindir Lastikler ve pist yüzeyi özel bileşimlerden yapılmıştır Karşı trafik diye bir olgu söz konusu değildir Motorlar da özeldir ve sürücüler mükemmel zamanlama yapan profesyonellerdir

Özetlersek:

Frenlere yumuşakça ve basıncı kademeli olarak artırarak basınız

Frenlerin kilitlenmesi maksimum sıkmanın bir sonraki evresidir Bu noktayı biliyor olmanız şarttır Şayet ön freni kitlerseniz derhal bırakın ve hemen tekrar kilitlemeden sıkın Arka freni kilitlerseniz iyice duruş süratine düşene kadar bırakmayın Bırakırsanız high-side kazaya sebep olur

Arka frende gereklidir ancak ona öncelik vermeyin (Arka teker tambur fren olan veya rake açısı ve aks aralığı fazla motorlarda bu geçerli değildir)

Frenleri bırakırken de dikkatli ve sıkma hızınızdan daha yavaş bırakınız Süspansiyonların aniden boşalmasına ki bu ön tekerin geri sekmenin üzerinde boşalmasına sebep olur Bu hareket motorun yönlendirilmesinde problem yaratır

Ön fren sıkılı motoru döndürmek için bayağı güç harcamanız gerekir, ön freni bıraktığınızda da motor aniden döner ve viraja girer Buna hazırlıklı olunuz ve freni yavaşça bırakarak dönüşün yumuşak olmasına dikkat ediniz

Tam gazla yada ön fren sıkılı virajlara girmekten sakınınız

Fren kullanmadan gazı kapatarak süratinizi düşürdüğünüz durumlar sizin belli bir sürate inmenize yol levhalarının, işaret noktalarının çok öncesinde başlamanızı gerektirir Bu durumda arkanızdaki araçların yavaşlayacağınızı tahmin etmesi çok zordur Dikkat ediniz ve yavaşlamayı çok erkenden başlatarak durumu abartmayınız

Lastik patlaması durumunda frene hemen dokunmayınız Hemen gazı keserek motoru düz bir hatta tutmaya çalışınız Servis yoluna girdikten sonra sağlam lastiğin frenini kullanarak durmaya çalışınız Patlayan lastiğin freni kullanılmamalıdır

ARKA FREN:




Arka frenin önemi:

Ön frenin motor durma gücünün esasını teşkil ettiği doğrudur ancak arka freninde devreye girmesi daha düzgün ve daha kısa mesafede durmak demektir Bazı durumlarda(dönüşlerde) gazı kesmek yada ön frene müracaat yerine arka freni kullanmak şase üzerinde daha az etki yaparak sizi dönüş hattında tutacaktır Arka freni doğru kullanabilmek için pedalının doğru ayarlanmış olması gerekmektedir Pedal rahat oturuş pozisyonunda iken ayağınızın birkaç milimetre altında olacak şekilde ayarlanırsa bu sizi garip oturma şekillerinden ve/veya kullanım zorluklarından koruyacaktır

Dönüşe girerken ön freni bırakıp motoru yatırmadan arka freni bırakmayın Bu hareket ön fren bırakıldıktan sonra önün kalkmasını ve dönüş kuvvetlerinin çatalları sıkıştırmaya başlamasından önce ön tarafın kalkmasını engelleyecektir Gazı açar açmaz eğer hızınız fazla ise arka frenle hızınızı ayarlayın Gazı kapatmak önü aşırı yükler ve dönüş açınızı genişletir ama arka freni kullanmak hattınızı daraltır sizi virajın içine çeker Fazla fren ve gaz kullanmaktan kaçının sadece ön tekere ağırlık bindirmemek için yeterli olacak gazı verin

U dönüşü yaptığınız düşük hız manevralarında ve hat aralarından süzülme sürüşlerinizde motorun dönen kısımlarının açısal ivme etkileri sizin dengede kalmanızı sağlar Bunu arka freni kullanarak ve debriyajı hafif kaydırarak devir tutturmak suretiyle kendinizin lehine bir avantaja çevirebilirsiniz U dönüşlerde arka freni bırakarak mı yoksa debriyajı kaydırarak mı(kavrama noktasında tutup hafif ileri geri hareketler yapmak) size ve motorunuza uygun denemelisiniz Genel olarak yeterli devir ve debriyaj kaydırması şasenin düzgün ve hareket halinde kalmasına yeterlidir Burada hız arka frence düzenlenmektedir Bu teknik debriyaj balatalarını ve arka fren balatalarını aşındıracağı için bu parçalar sıkça kontrol edilmelidir

Yokuş aşağı dönüşlerde gaz açıkken arka fren bilhassa uzun dönüşlerde çok fazla hızlanmayı önler Düz dönüşlerde gazı ön tekerin yükünü azaltmak için mümkün olduğunca çabuk açarken hızınızı arka freni kullanarak kontrol edin Yokuş inişlerdeki dönüşler ön tekeri yüklerler ve sizin virajı açık almanıza sebep olurlar Ama gazı açık tutarak arka freni kullanmak motordaki ağırlık dağılımını daha birbirine yakın(ön ve arkanın) tutarak size daha iyi bir hatta kalma imanı sağlayacaktır Pratik ve denemelerle arka freni kullanan ayağınızın iyice ustalaştırılması, hassaslaştırılması size güven verecektir Böylece motorunuzu sarsmadan, güvenle kullanabileceksiniz Bu teknik sizi birçok endişe verici durumdan kurtaracaktır

Arka frenin diğer kullanım alanları:

1)Traksiyonu kontrol etmek
2)Viraj öncesi süspansiyonların oturmasını sağlamak
3)Kapanan virajlarda viraj çizgisini daraltmak
4) Motor yatış alanını genişletmek

Not: 4 maddenin açıklaması: Motosikletler gaz verilince süspansiyonlarının üzerinde yükselirler Bu da sürücüye ilave bir yatırma alanı sağlar ancak virajda yatmış vaziyette iken hızlanmadan gaz vererek yükselmenin yapılması arka fren kullanımı ile olur

Dikkat:




ACİL DURUM FRENLEME TEKNİĞİ






Acil durum frenlemesi maksimum frenlemedir Amaç en kısa mesafede durmak yada çarpışma hızını en düşüğe indirmektir Frenler maksimum uygulanır ancak kilitlemeden, lastiklei kaydırmadan Lastikler kaymaya başlarsa durma mesafesi uzar bu durumda motor yatırılmalı ve sürücünün motordan bir an evvel ayrılması gerekmektedir Özetle frenlere uygulanan maksimum basınç tekerlerin kilitlenmesinden bir evvelki safhanın basıncıdır Burada bir an evvel tekerleri kilitlemeden en yüksek basınç uygulaması yaparken debriyajı sıkmak ikinci planda kalır Gaz tamamen bırakılmış olmalıdır Genellikle paniklemiş olarak yapılan frenlemelerde gaz tamamen bırakılmadan ön frene asılır ki bu kaza demektir Önce ve hemen gaz bırakılarak frenler uygulanmalıdır Saliseler hayat kurtarır Sağ elin tamamen açılıp tekrar kapanması alıştırması size ön fren yapılırken gazın bırakılmış olmasını sağlayacaktır İki frenin aynı anda uygulanması gereklidir Debriyajın çekimi normal mesafelerde durma mesafesini kısaltır ancak burada zaman zaten çok kısadır ve mesafede çok kısadır Çoğunlukla buna zaman yoktur Artı sadece debriyajın çekimi çok kısa mesafeler ve süreler göz önüne alındığında motorun gaz kesilmesiyle yapacağı kompresyonu boşaltacağından durmaya olumsuz etkide yapabilir Bu durumda vites de küçültmek gerekir ve şayet tüm bunlara vaktiniz olduysa o zaman da durum acil değildir Yani acil durum frenlemesinde debriyajı düşünmeyiniz Maksimum frenleyiniz

Motor sürüşünde gazın kullanımı ne ise ön frenin kullanımı da hatta motor üzerindeki ağırlık aktaran hareketlerinizde odur Aynı hassaslıkla yapılması gereken hareketlerdir Bunun içinde önceden her şartta denemeler ve çalışmalar yapılarak kumandalar üzerindeki hakimiyet %100 noktasına ulaştırılmalıdır Kasılı bir tarzda motor sürüşü yapılamaz Ne kadar rahat ve gevşek bir durumda olabilirseniz yüksek süratlerde bile motorun üzerindeki hakimiyetiniz o kadar kolay ve fazla olacaktır Aslında frenlerin doğru ve hassas bir şekilde kullanımı gaz kullanımından daha önemlidir diyebiliriz Bilhassa ön frenin, ağırlığı öne transfer işlevi ön tekerin yol tutumu üzerinde fevkalade önemli bir rol oynar Şayet bu transferi çok hızlı ve aşırı yaparsanız arka lastiğin yol tutumunu zayıflatırsınız Neredeyse üzerinde hiç ağırlık kalmayan arka teker yönlendirme aksı üzerinde yanal dönüş yapmak isteyecektir Ayrıca motor ağırlığını öne çok hızlı vermek ön tekerin yol tutumunu kaybetmesine de sebep olabilecektir Yine ön süspansiyonları sonuna kadar bastırmakla da kasisler için bir sıkışma rezervi bırakmamış olursunuz ve motor ağırlığı ön taraf üzerinde tam yerleşmeden ön teker ve ön süspansiyonlardan maksimum güç isteme durumunda kalırsınız Yine ön fren sıkıldığında rake açısı değişeceğinden aks mesafesi kısalacaktır Aniden ve sert sıkılması durumunda birden kısalan aks mesafesi motorda çok sert bir dönüşe kaçma isteği ve yine aniden bırakıldığında da aks mesafesi birden uzayacağı için dönüşe karşı direnç gösterme eğilimine girecektir

Aslında frenleri de gaz kolu gibi motorun hızını kontrol eden aletler olarak düşünmekde fayda vardır Dönemeç çıkışlarında gazın kontrolü neyse hız ayarlaması açısından dönemeç girişlerinde de frenleri düzgün, yumuşak tarzda kullanmak da odur Burada öğrenilmesi gereken frenleme sürecinin sonuna yaklaşıldığının bilinmesi, tekerleri kilitlemeden maksimum frenleme alışkanlığının kazanılmasıdır Bu da pratik yaparak olur

Ön freni ya tam sık yada tam bırak şeklinde kullanılması gereken bir alet olarak düşünmeyiniz Fren kolu elinizin içinde gereğince sıkılmalı ama darbe vurur şeklinde değil, hassas bir kavrama ve sonra yeterince hızlı, kademeli ve kesintisiz baskılar uygulamak şeklinde olmalıdır Aynı durum ayakla kullanılan arka fren içinde geçerlidir ancak ön fren durdurma gücünün %70ine sahip olduğundan sonuç olarak çok daha fazla önem kazanmaktadır

Acil bir durumda önünüze aniden fırlayan bir araba karşısında fren mi yapmalı yoksa kontra basıp müsait olan tarafından geçiş mi yapmalı diye karar verebilmek için önce arkanızdaki trafiğin durumundan da haberdar olmalısınız Şayet arkanızda yakın takip eden bir araç varsa ve sizde bunu aynalardan kontrol etmediyseniz tam önünüze araba fırladığında bunu zaten düşünecek vaktinizde olmaz Esasen aklınıza da gelmez Tabi devamlı ileri bakıp durum değerlendirmesi yaparak sürüş yapıyor olsaydınız aniden önünüze fırlayacak bir tehlikeyi de muhtemelen daha önceden fark ederdiniz Çevrenizi sürekli taramak, arkanızı aynalardan kontrol etmek ve bu şekilde muhtemel tehlikelerden kaçış planlarınızı yapmak sürüşün olmazsa olmazıdır Açıkça söylemek gerekirse motor sürerken yada araba kullanırken hayal kurmayınız Sürekli sürüşe yoğunlaşınız

En kısa zamanda ve mesafede durmak iki fren birden kullanılarak olur Ön frene kademeli olarak güç uygulanmalı, ani darbe vurur şeklindeki sıkmalardan kaçınılmalıdır Bu frenleri kilitlememek içindir Arka frene daha sıkı güç uygulayarak, kilitlemeden, böylece iki frende kilitlenme noktası sınırında tutularak en çabuk durma sağlanır Bunun çalışmasını boş bir alanda, kuru ve ıslak zeminlerde ve kasisli yüzeylerde yaparak kontrolünüzü mükemmelleştiriniz

Bazı anlar olur ki frenlemek yerine kontra basıp tehlikeyi savuşturmak daha güvenlidir Arkanızdaki trafik ani duruşunuzda size sorun olacaksa ve kontra kıvırmakla sıyrılabilecekseniz, kıvıracağınız alan buna müsaitse kontra basıp geçin ama frenlerdeyken kontra basılmaz Kontra ile tehlikeyi bertaraf ederken frenleri bırakmış olmanız şarttır Şayet kıvırıp engelin etrafından dolanmak yerine fren yapacaksanız arkanızı aynalardan sürekli kontrol ederken frenlemek adına ne bulursanız kapar gibi dengesiz bir refleksler gösterme durumuna da girmeyiniz Çalışmalarınızda yaptığınız gibi frenleri çok düzgün bir tarzda kullanınız Pratik yapmak, çok pratik yapmak bu işin anahtarıdır

Acil durum frenlemesi yatmış durumda yapılmaz Bilhassa ön teker kitlenerek kayar Önce motor dik duruma getirilmeli ve hemen arkasından maksimum frenleme yapılmalıdır Bu frenleme esnasında ön freni sıkaraken gaz kolunu tam bırakmaz ve bunun farkına varmazsanız, şayet bacaklarınızla motoru sıkı tutmayıp kollarınıza yük bindirirseniz genellikle farkına varamazsınız, ön teker kontrolü kaybolur ve kendinizi aniden yerde bulursunuz

FREN SİSTEMLERİ

Fren sistemleri değiştikçe onları kullanma teknikleri de değişmektedir Bir motordan inip farklı sistemi olan başka bir motora bindiğinizde fren alışkanlıklarınızı tekrar gözden geçirmeniz gerekir Neticede tüm sistemler motorunuzu kontrol altında tutmak için düşünülmüş teknolojilerdir

Bağımsız Ön/Arka fren sistemleri:

Temel fren sistemidir ve tamamen sürücü tarafından harekete geçirilir Bugün birçok motorda hidrolik sistemle harekete geçirilen ön ve arka disk sistemler ve az bir sayıda tamburlu arka fren sistemleri mevcuttur

Bağımsız frenler sadeliğin avantajına sahiptir, düşük masraflıdır ve en kısa sürede duruşu sağlarlar Sürücüye değişik durumlar için değişik alternatifler sunarlar Mesela yağmurlu havalarda yada yolculu sürüşlerde sürücü daha fazla aska fren kullanma imkanına sahiptir Dar U dönüşlerde yada gevşek satıhlı zeminlerde arka fren ön frenden bağımsız olarak kullanılabilir

Burada ölçü sürücünün ustalığıdır Ustalık gerektirir Sadece iki freni de aynı anda uygulamanın yanında her frenin kilitlenmemesi için kendine has baskısını uygulamak da gereklidir

1997 Kawasaki Concours un durma mesafesi 60mph dan 0 mph a 10806 ft/362mt

Birbirine bağlı frenler(Linked):

Bağlı frenler ön/arka birbirine bağlı ama değişik tarzda bağlıdırlar Gold Wing buna tipik bir örnektir Ön ve arka kaliperler arka frence harekete geçirilir Arka frene basmakla tek arka fren kaliperi artı iki ön kaliperden birisi harekete geçer Orantılama vanası fren basıncının takribi %70 ni ön frene %30 nu arka frene yönlendirir Ön freni sıkmak ise entegre sistemden bağımsız olarak ön frenin diğer kaliperini devreye sokar Bağımsız ön/arka fren sistemlerinde olduğu gibi, arka ve ön frenin basılması ve tam frenleme sürücüye bağlıdır

Bu sistemin avantajı panik frenlemede arkaya basılınca her iki freninde devreye girmesi ama buna karşın arka frenin önden bağımsız kullanılamamasıdır Dar U dönüşlerde bu tip motorlarda arka fren kullanılmaz ve tamamen debriyajı kavrama noktasında tutarak ve debriyaj gaz kombinasyonu ustalığı ile dönüş yapılmaya çalışılır Mıcırlı, gevşek stabilize yollarda frenler ön frenin kilitlenip tekeri kaydırmaması için çok yumuşak kullanılmalıdır

2004 GL 1800A Gold Wing 60mph den 0mph a 1214ft/405mt

ABS:

Bağımsız, bağlı ve entegre fren sistemleri “anti-lock” yani kilitlenmeyen fren sistemleri olarak ta adlandırılır ABS tekerin dönüş hızını ölçerek çalışır Tekerin kilitlenmesine yakın basıncı azaltır, her tekerin sensoru vardır ve bu sensorlar tekerin ekseni etrafındaki(rotasyonel) dönüş süratini ölçerler Ani yavaşlayan teker kaymaya başlayacak demektir Kilitlenmesini önlemek için ABS kontrol birimleri tekerin dönüşünü sürdürmek ve yer tutuşunun tekrar kazanılması için anlık(saniyenin bir bölümü) olarak fren baskısını kaldırırlar Sonra tekrar tam baskı uygularlar, burada sürücü çok agresif baskı uyguluyorsa ABS hızlı atımlarla fren baskısını kaldırıp tekrar uygular Bu sistemlerde hedef daha kısa sürede durmak değil fakat frenlerin kilitlenip motorun kaymasına sebep olma riskini ortadan kaldırmaktır Hatta sürücü motorunun yer tutunma kabiliyetinin üzerinde, çok sert fren yaparsa ABS sistemi durma mesafesini biraz uzatabilir

1998 Honda VFR800FI(ABS siz) 60mph den 0mph 1079ft/36mt
2002 Honda VFR800FI(ABS li) 60mph den 0 mph a 1195ft/40mt

Kombine ABS Frenler:

Hem ön fren ve hem de arka fren tek bir ABS li hidrolik kontrol birimine bağlıdır BMW R1150 RT de olduğu gibi Tüm BMW ler de bu güç destekli sistem vardır Sürücü fren elciğine baskı uyguladığında elektrikli servo pompalar harekete geçerler ve kaliperlerdeki basıncı artırırlar Tam entegre sistemlerde ya el freni elciğinden yada ayak freninin pedalından(peginden) iki teker üzerindeki tam frenleme işlemi kumandası verilir BMW sisteminde ayrıca uyarlayıcı bilgisayar vardır Ön ve arka tekerdeki kaçmadan motorun nasıl yüklendiğini anlar Örneğin yolculu durumda bilgisayar ilk frenlemede arka tekerin yer tutumundaki artışını sezer ve frenlemede arkaya daha fazla ağırlık vermeye başlar

Güç destekli entegre ABS sistemleri neredeyse kusursuzdur ancak yine de sürücünün dikkat etmesi gereken tarafları vardır:

1 Motor çalıştırılırken frenlere dokunulmamalıdır Bu sistem hatasına sebep olabilir
2 Dar dönüşlerde arka frenle yapılan dönüşü daraltma işlemleri yapılmamalıdır çünkü arka frene basınca ön frene de basmış oluyorsunuz Bu da yavaş hızlarda motorun aniden durmasına sebep olabilir
3 Bu sistemler akü voltajlarına karşı çok duyarlıdır

Kısmi Entegre ABS Sistemler:

BMW bazı modellerinde kısmi entegreli ABS sistemin ide üretmiştir Bu sistemde ön fren elciği hem ön hem de arka kaliperleri harekete geçirir Tam entegre sistemlerin aynısıdır diyebiliriz Ancak fark arka fren pedalındadır ve bu pedal sadece arka fren kaliperini harekete geçirir Ön fren güç yardımcısı işlemi sırasınca ABS tam devrededir Bu sistemin avantajı dar alan U dönüşlerde arka freni kullanma imkanı vermesidir

Son gelinen noktada entegre ABS güç destekli fren sistemlerinden bağımsız ABS fren sistemlerine dönüş yapılmaktadır

Sürücü: Hala en önemli kısım:

Fren sistemi ne olursa olsun motosikletin süratini kontrol etmede sürücünün mahareti birinci faktördür Ne zaman fren yapılacağını ve nasıl yapılacağını bilmek çok önemlidir Aynı zamanda düzgün fren yapma alışkanlıklarına sahip olmak çok önemlidir, en ileri sistem bile teknik olmamasının yada yanlış sürüş davranışlarının sebep olabileceği kaymaları, savrulmaları önleyemez (Mesela tam dönüşün ortasında gazı aniden tam kapatmak gibi) Aniden tehlikelerle karşılaştığımızda iyi alışkanlıklarımız bizi bu durumlardan çok fazla düşünmemize bile gerek bırakmadan düzgün bir duruş yapmamızı sağlayarak güvenle çıkaracaktır

SÜRATE GÖRE BİR SANİYEDE ALINAN MESAFELER