Biyolojinin Başlıca Dalları

Biyolojinin başlıca dalları

Canlı gruplarına göre yapılan genel ayrımda, biyolojinin en eski iki dalı olan Hücre, canlının canlılık özelliklerini taşıyan, yapı ve görev bakımından en küçük parçasıdır Hücreye göze de denilebilir Atomların molekülleri, moleküllerin makromolekülleri, makromoleküllerin makromoleküler yapıları oluşturmasıyla, dokuların en küçük yapı taşları olan ve yaşamın tüm özelliklerini sergileyen hücreler oluşmaktadır Genel olarak tüm hücreler temelde aynı yapıya sahiptirler Fakat bulundukları dokuya ve dolayısıyla fonksiyonlara bağlı olarak bazı farklılıklar gösterirler

Tümünü okumak için linke tıklayınızzooloji hayvanları, zooloji isim Fransızca zoologie Hayvan bilimi Hayvanlar alemini inceleyen bilim dalına verilen isim

Tümünü okumak için linke tıklayınızbotanik ise bitkileri konu alır Yeryüzünde toplam 2-4,5 milyon kadar hayvan ve bitki türünün yaşadığı sanılmaktadır; bugüne değin bu türlerden ancak bir milyon kadarı saptanıp incelenebilmiştir Botanik, bitkileri inceleyen bilim dalına denirayrıca Bitki bilimi Botanik terimi, “Botane” (ot, çayır) veya “Botanikos” (ot, çayır) kelimelerinden alınmıştır Yine aynı anlama gelen "fitoloji" tabiri ise Yunanca "Phyton" (bitki) ve "logos" (bilim) kelimelerinden birleşmiştir

Tümünü okumak için linke tıklayınızPaleontolojinin konusuna giren soyu tükenmiş türlerin ise 15 milyon ile 16 milyar arasında değişebileceği ileri sürülmektedir Mikroskopik canlıların bütün bu sayıların dışında olduğunu belirtmek, biyolojinin kapsamı açısından bir ölçüt olabilir Tür sayısının bu denli kabarık olması, biyoloji dallarını kendi içlerinde alt dallara ayırma zorunluğunu getirmiştir Örneğin hayvanları ve bitkileri âlem düzeyinde inceleyen zooloji ile botanik, genellikle sınıf düzeyindeki birtakım alt dallara ayrılır: Kuşları inceleyen Paleontoloji ya da taşılbilim ya da fosilbilim, fosilleri veri olarak kullanarak dünyada yaşamın tarihini yazmak amacını taşıyan bilim dalı

Tümünü okumak için linke tıklayınızornitoloji, balıkları inceleyen Ornitoloji, kuşları inceleyen zooloji alt dalı

Tümünü okumak için linke tıklayınızihtiyoloji, amfibyumları ve sürüngenleri inceleyen İhtiyoloji, zoolojinin balıklarla ilgilenen alt dalıdır Kemiklibalıklar (Osteichthyes), köpekbalığı gibi kıkırdaklıbalıklar (Chondrichthyes) ve çenesizbalıklar (Agnatha) ilgi alanıdır

Tümünü okumak için linke tıklayınızherpetoloji, böcekleri inceleyen Herpetoloji; (Yunanca herpeton = sürünmek, ve logos = çalışma) sürüngenleri ve amfibileri inceleyen zooloji alt dalı Bazı biyologlar herp'i bütün sürüngenleri ve amfibileri tanımlamak için kullanırlar

Tümünü okumak için linke tıklayınızentomoloji, mantarları inceleyen Entomoloji, böcekleri inceleyen bilim dalı

Tümünü okumak için linke tıklayınızmikoloji, algleri inceleyen Mikoloji mantarları inceleyen bilim dalı

Tümünü okumak için linke tıklayınızalgoloji vb Ayrı yaklaşımla, tür düzeyinde insanın kökenini ve evrimini biyoloji yönünden inceleyen fiziksel antropoloji hem zoolojinin, hem de insanı biyolojik, toplumsal ve kültürel bir varlık olarak ele alan antropolojinin bir alt dalıdır Algoloji çok hücreli ya da tekhücreli alg (yosun) cinslerini inceleyen biyoloji dalı Algoloji ile ugraşan biyologlara algolog denir

Tümünü okumak için linke tıklayınız17 yüzyılın ikinci yarısında, mikroskopun gelişmesinden sonra incelenip tanımlanmaya başlayan 17 yüzyıl olayları, ölümler, doğumlar ve diğer önemli gelişmeler

Tümünü okumak için linke tıklayınızmikroorganizmalar ya da mikroskopık canlılar ise, 19 yüzyılın sonlarında ayrı bir dal olarak gelişen Mikroskobik (çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük olup ancak mikroskop ile görülebilen) organizmaların genel adı

Tümünü okumak için linke tıklayınızmikrobiyolojinin inceleme alanına girer

Böylesine çeşitlilik gösteren canlıları, yalnızca yapısal benzerlik ve farklılıklarına göre tanımlayıp sınıflandırmak bile yeni bir yöntembilimin gelişmesine yol açmış ve Mikrobiyoloji bilim dalı, biyolojinin sayısız alt kollarından yanlızca birisi olmasına karşın biyolojinin temelini oluşturduğunu söyleyebiliriz “Mikrop” diye de isimlendirilen, gözle görülemeyecek kadar küçük canlıları inceleyen ilim dalı Mikroorganizma denilince bakteriler, virüsler, protozoonlar, mantarlar ve ilkel algler anlaşılır Mikrobiyoloji ilim dalının faydalı olduğu branşlar, tıp, tarım ve endüstridir

Tümünü okumak için linke tıklayınızEski Yunan'dan bu yana süren sistematik zooloji ve botanik çalışmaları taksonominin yardımıyla bilimsel bir temele oturtulabilmiştir Bugün taksonomi, eskiden olduğu gibi canlıları yalnızca görünür yapısal benzerlikleriyle değil, hücre ve Eski Yunan terimi, Yunanca "Helias"tan dolayı "Helenler" de denen, Yunanistan Yarımadasında yaşayan kavimler ve onların kurduğu eski devlet ve uygarlıkları anlatmak için kullanılır

Çiftçi bir halk olan Helenler ya da Eski Yunanlılar, tarihlerinin başlangıcında çok sade bir yaşam sürerler, sırtlarına kendilerinin dokuduğu yünden bir gömlek, ayaklarına sığır derisinden çarık giyerlerdi Köylüler tek bir odadan ibaret olan kulübelerde oturur, evcil hayvanlarla birarada yatarlardı

Tümünü okumak için linke tıklayınızmolekül düzeyindeki özellikleriyle de değerlendirip, canlılar arasındaki en doğru akrabalık ilişkilerini saptamaya çalışır

Biyolojinin dallara ayrılmasındaki ikinci bir yaklaşım, canlıların yapısal ve işlevsel özelliklerine yönelik araştırmaların ayrı birer çalışma alanı olarak tanımlanmasıdır İster hayvan, ister bitki olsun, tüm canlıların yapısal özelliklerini inceleyen Kimyada, bir molekülün genel olarak en az iki atomun değişik durumlarında beraber durmasıyla oluşan, bütün şekline denir1 Genel olarak bir molekül, saf kimyasal maddenin kendi başına bütün kimyasal bileşimini ve özelliklerini taşiyan en küçük parçasıdır

Tümünü okumak için linke tıklayınızmorfoloji, biyolojinin ana dallarından biridir; bu dalı, bitki ve hayvan morfolojisi biçiminde ikiye ayırmak da geleneksel bir eğilimdir Önceleri, canlıların yapısını ve yapısal bölümlerini biçim, büyüklük ve öbür bölümlerle komşuluk ilişkileri çerçevesinde inceleyen tek dal Bir biyoloji altdalı olarak morfoloji yani biçimbilim, bir organizmanın veya bir organizmanın herhangi bir bölümünün biçimini inceleyen bilim dalıdır

Tümünü okumak için linke tıklayınızanatomiydi Mikroskopun sağladığı olanaklarla, yapıyı doku düzeyinde inceleyen Anatomi Alm Anatomie (f), Fr Anatomie, İng Anatomy Canlı varlıkların şekil ve yapılarını inceleyen, bir temel tıb bilimi dalı Bu bilim, tıbbın temeli kabul edilen ana bilimlerden olup, aynı zamanda tıb eiğitiminin önemli derslerinden biridir

Tümünü okumak için linke tıklayınızhistoloji ve hücre düzeyinde inceleyen Histoloji Alm Histologie, Gewebelehre (f), Fr Histologie (f), İng Histology Canlıların dokularını inceleyen, biyolojinin bir dalı Doku bilimi Histoloji, normal hayvan ve bitki dokularının yapılarını aydınlatarak, bunların görevleri hakkında açıklamalarda bulunur Vücuttaki organları meydana getiren dokuların yapıları ve çeşitli dokuların birbiri ile ilişikleri de histolojinin konusu içine girer

Biyolojinin başlıca dalları

Hücre, yaşayan organizmanın en küçük birimi olup c
Tümünü okumak için linke tıklayınızsitolojinin de gelişmesiyle, tümü morfoloji adı altında birleştirildi Gene morfolojinin bir dalı olan Sitoloji Hücre bilimidirHücrenin yapısı, bölünmesi, enerji üretimi ve tüketimi, protein sentezi, kanser gibi konular sitolojinin sahasına girer
Tümünü okumak için linke tıklayınızembriyoloji, çok hücreli canlılarda, Embriyoloji Alm Embryologie (f), Fr Embryologie (f), İng Embryology Yumurtadan, organları tam bir canlının gelişmesine kadar olan olayları inceleyen ilim dalı Çok eski zamanlardan beri insanlar bu konu üzerinde düşünmüşler ve kendi devirlerine göre bazı açıklamalar yapmışlardır Bu araştırmacılar bir canlının ve özellikle insan gelişmesi üzerinde yüzyılımızda da aydınlatılamamış sorulara cevap aramıştır Bu çalışmalar sadece sembolik bir değer taşım
Tümünü okumak için linke tıklayınızzigot denen döllenmiş tek bir yumurta hücresinin, türünün yapısal özelliklerini kazanıncaya değin izlediği gelişme sürecini inceler Canlının kendi kendini yenilemesi, gelişmesi, çoğalması, hareket etmesi ve çevreleriyle ilişki kurması, kuşkusuz canlıyı cansız maddeden ayıran temel yaşamsal işlevleridir Kapsam ve içeriği çağın yaklaşımına göre değişmekle birlikte, Eski Yunan biliminden bu yana biyolojinin başlıca dallarından biri olarak önemini koruyan Döllenme sırasında spermatozoitin yumurtayla birleşmesi sonucu oluşan hücre

Zigot, biri anneden biri babadan gelen iki eşey hücresinin birleşmesi sonucu oluşan diploit hücre Zigot gelişiminin devamında bölünerek canlıyı oluşturur
Tümünü okumak için linke tıklayınızfizyoloji, canlıya özgü bütün bu işlev ve süreçleri inceler

Canlıların işlevsel özelliklerinin ve yaşam süreçlerinin incelenmesi, bilimin gelişmesine ve teknolojinin sağladığı olanaklara bağlı olarak, hemen her çağda değişik düzeyde ele alınmıştır Fizyoloji Alm Physiology (f), Fr Physiologie (f), İng Physiology Canlının hayati fonksiyonlarını ve sistemlerinin işleyişini inceleyen bilim Fizyoloji; canlılığın, yaşamanın mekanizmalarını, en ince ayrıntılarıyla insan vücudunda veya canlılarda vuku bulan hadiselerin esasına inerek araştırır Bu sebeple bakteri fizyolojisi, hücre fizyolojisi, insan fizyolojisi ve daha birçok fizyoloji dalları vardır

İnsan fizyolojisi, insan vücudunda yer alan f
Tümünü okumak için linke tıklayınız17 yüzyıla değin ancak organ düzeyindeki işlevler incelenebilirken, mikroskopun gelişmesi, canlının en küçük yapısal ve işlevsel birimi olan hücre düzeyinde incelenebildiği hücre biyolojisinin doğuşuna ortam hazırlanmıştır Laboratuvar araçlarının çözümleme gücü ve duyarlığı arttıkça, gözlem ve deney gerektiren bütün bilimler gibi hızla gelişen biyoloji, hücreden hücre bileşenlerine doğru inerek, yaşamın temel öğelerine eğilebilmiştir Gerçekten de, konu molekül düzeyinde ele alındığında, yaşam da canlıyı oluşturan kimyasal öğeler arasında bir madde ve enerji alışverişi olarak algılanmaya başlamıştır Bugün moleküler biyoloji, canlıyı oluşturan moleküllerin yalnızca ayrıntılı fizikokimyasal yapısını değil, bütün yaşam süreçlerini molekül düzeyinde açıklayabilecek bir yaşam bilimidir

Canlı hücrede gerçekleşen tüm kimyasal süreçleri ve yaşamsal işlevlerin yürütülmesi için gereken enerjinin üretim yollarını inceleyen 17 yüzyıl olayları, ölümler, doğumlar ve diğer önemli gelişmeler
Tümünü okumak için linke tıklayınızbiyokimya, canlıya özgü makromoleküllerin yapısını ve biyolojik olgulan fiziksel yönden inceleyen biyofizik ve üreme işlevinin kalıtım ilkelerini molekül düzeyinde araştıran Alm Biochemie (f), Fr biochimie (f), İng biochemistry Canlı sistemin fonksiyonlarını ve kimyasal yapısını inceleyen ilim dalı Biyokimyanın gayesi organizmadaki kimyasal reaksiyonları inceleyerek canlının yapısını aydınlatmaktır
Tümünü okumak için linke tıklayınızgenetik, biyolojinin, bu gelişmeyi simgeleyen en yeni dallandır Bilgi birikimini bütünleştirme eğiliminde olan çağdaş yaklaşım, başka bilim dallarıyla kaynaşmış olan biyoloji bilimlerinde de etkisini açıkça gösterir Genetik canlıların özelliklerini ve kalıtsal karekterlerini inceleyen, bu karekterlerin nesillere geçişini belli kalıtım kanunlarına bağlayan, genin yapı ve görevlerini araştıran bilim dalı Genetik, (Yunanca'dan genno γεννώ= doğum vermek) canlının bütün özelliklerinin eski kuşaktan yenisine nasıl geçtiğini inceler Kalıtım bilimi olarak da bilinir Biyolojinin bir dalıdır
Tümünü okumak için linke tıklayınızFizik ve Fizik, gözlenebilir evrenin temel bileşenleri arasındaki etkileşmelere ve maddenin yapısına ilişkin temel sorunlarla ilgilenen bilim Fizik sözcüğü, Eski Yunancada "doğa" anlamına gelen physis'ten türemiştir Uzun süre doğa felsefesi olarak anılan fizik, doğanın makroskopik ve mikroskopik tüm görünümlerini inceleme konusu olarak seçmiştir
Tümünü okumak için linke tıklayınızkimya bilimleriyle bütünleşmiş olan biyofizik ve biyokimya, Kimya doğada mevcut olan bütün maddeleri inceleyen bir bilim dalı Özellikle maddelerin yapılarını ve birbirleriyle olan etkileşimlerini inceler Periyodik cetvelle gösterilen elementlerin ve oluşturdukları bileşiklerin yapılarının ve aralarındaki reaksiyonların incelenmesi kimyanın konusudur Kimya bilgi ve etkinlikleri sistemli hale getirmek amacıyla birbiriyle ilgili bileşikleri, sistemleri, yöntemleri ve amaçlarını gruplayan birçok alt dala ayrılır
Tümünü okumak için linke tıklayınızistatistik ile biyolojinin sıkı işbirliğinden doğan İstatistik ya da sayımlama, belirli bir amaç için veri toplama, tablo ve grafiklerle özetleme, sonuçları yorumlama, sonuçların güven derecelerini açıklama, örneklerden elde edilen sonuçları kitle için genelleme, özellikler arasındaki ilişkiyi araştırma, çeşitli konularda geleceğe ilişkin tahmin yapma, deney düzenleme ve gözlem ilkelerini kapsayan bir bilimdir
Tümünü okumak için linke tıklayınızbiyometri, deniz bilimlerinin bir dalı olan Biyometri, istatistik yöntemlerinin tıp ve biyoloji alanlarına uygulanması
Tümünü okumak için linke tıklayınızdeniz biyolojisi ve uzay bilimleri içinde giderek ayrıcalıklı bir yer edinen Deniz veya okyanuslarda yaşayan bitki, hayvan ve diğer organizmaları inceleyen bilim dalına deniz biyolojisi denir
Tümünü okumak için linke tıklayınızuzay biyolojisi bu yaklaşımın ürünleridir

Biyolojinin birçok dalı canlının yapısal ve işlevsel özelliklerini molekül düzeyinde incelerken, Uzay biyolojisi, uzay kapsüllerindeki koşulların (ağırlığın olmadığı, kozmik ışınların bulunduğu) canlıların üzerindeki etkilerini inceler
Tümünü okumak için linke tıklayınıztopluluk biyolojisi belli bir alanda ya da yörede yaşayan bütün canlıları topluluk ilişkileri içinde ele alır Böyle bir inceleme, bir yandan topluluğu oluşturan bireyler, öte yandan canlı ve cansız doğa arasındaki karmaşık var olma ilişkilerini odaklarken, bir yandan da bu ilişkilerin sürekliliğini denetleyen doğa yasalarını ve çevre koşullarını araştırmak zorundadır Canlı, canı olan, diri, yaşayan: ortak özelliklere sahip maddelere verilen isimdir Bunlar "yaşam" denilen ve nasıl oluştuğu hala çözülemeyen gizin temel öğesidir
Tümünü okumak için linke tıklayınız20 yüzyılın en can alıcı konulan olan nüfus patlaması, besin kıtlığı, çevre kirliliği ve bu konuların getirdiği öbür ekonomik, toplumsal ve siyasal sorunlar, ekolojiyi biyolojinin en güncel ve önemli dallan arasına katmıştır