Atom Modelleri Konu Anlatımı

Atom Modelleri Konu Anlatımı

Atom yapısı konu anlatımı
Atom Modelleri nelerdir,
atomun modelleri,
Atom Modelleri ders notu

Atom nedir Atom Modelleri ;Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir
Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sahiptir Atomda bulunan yükler; negatif yükler ve pozitif yüklerdir Atomu oluşturan parçacıklar:

* Cisimden cisme elektrik yüklerini taşıyan negatif yüklü elektron,
* Elektronların yükünü dengeleyen aynı sayıda ama pozitif yüklü olan proton,
* Elektrik yükü taşımayan nötr parcacık nötron

Atom iki kısımdan oluşur :

1-Çekirdek (merkez) ve 2-Katmanlar (yörünge; enerji düzeyi)
Çekirdek, hacim olarak küçük olmasına karşın, atomun tüm kütlesini oluşturur Çekirdekte proton ve nötronlar bulunur Elektronlar ise çekirdek çevresindeki katmanlarda bulunur



Elektronların çekirdek etrafında dönme hızı, 2,18108 cm/sn’dir
Elementlerin Çekirdekte bulunan protonlar, atomun ( o elementin) tüm kimyasal ve fiziksel özelliklerini belirler

Proton sayısı atomlar (elementler) için ayırt edici özelliktir Yani proton sayısının farklı olması elementin diğerinden farklı olduğu anlamına gelir
Elektronların bulunma olasılığının olduğu bölgelere elektron bulutu denir
Kimyasal olaylarda (reaksiyonlarda) yalnızca elektron sayısı değişir Proton ve nötron, çekirdekte bulunduğu için sayıları değişmez
Nötr bir atom için; elektron sayısı= proton sayısı
(AN) Atom numarası= proton sayısı
Çekirdek yükü= proton sayısı
İyon yükü= proton sayısı – elektron sayısı (ES)
(KN) Kütle numarası= proton + (NS)nötron sayısı (Nükleon sayısı)(atom ağırlığı)

Atom Numarası = Proton Sayısı = Çekirdek Yükü = Elektron Sayısı

İzotop atom: Proton sayıları (atom numaraları)aynı, nötron sayıları farklı olan atomlara denir
İzotop atomların kimyasal özellikleri aynı (p aynı) , fiziksel özellikleri farklıdır (n farklı)
Nötr halde bulunmayan, iyon halindeki izotop atomların hem fiziksel, hem kimyasal özellikleri farklıdır

Atom Modelleri :
Atom gözle veya en gelişmiş elektron mikroskopları ile bile görülemez Maddenin kütlei olduğu halde maddeyi oluşturan atomların tek tek kütleleri ölçülemez ve atomlar duyu organları tarafından algılanamaz
Eski çağlardan günümüze kadar gözle görülemeyen atom hakkında çeşitli bilim adamları deneyler yapmışlar, atom hakkında elde ettikleri bilgileri açıklamak için çeşitli bilimsel modeller ortaya koymuşlardır Atom hakkında ortaya konan her yeni model bir önceki modelin eksikliğini gidermiştir Atom hakkında yapılan yeni deneyleri açıklayamayan modelin yerine de yeni bir model geliştirilmiştir
Eski atom modellerinin bugün geçerli olmamasının nedeni, o modelleri geliştiren bilim adamlarının iyi düşünememesinden değil, o dönemde bilinenlerin bugün bilinenlere göre daha az olmasından kaynaklanır (Dalton atom modeli açıklandığında o dönemde bilinenler dikkate alındığında o modeli geliştirmek, Bohr atom modelini geliştirmekten daha zordu)
Atom hakkında Democritus, Dalton, Thomson, Rutherford, Bohr ve De Broglie isimli bilim adamları ve filozoflar görüşlerini ortaya koymuşlar ve günümüzdeki atom modeli ortaya çıkmıştır Günümüzde kullanılan atom modeli Modern Atom Teorisi sonucu ortaya konmuştur ve bugünkü model, yeni bir model bulununcaya kadar geçerliliğini sürdürecektir

a) Democritus Atom Modeli (Democritus–MÖ 400) :
Atom hakkında ilk görüş MÖ 400’lü yıllarda Yunanlı filozof Democritus tarafından ortaya konmuştur (Teosta yaşamıştır) Democritus, maddenin taneciklerden oluştuğunu savunmuş ve bu taneciklere atom adını vermiştir Democritus, atom hakkındaki görüşlerini deneylere göre değil varsayımlara göre söylemiştir Democritus’ a göre;
• Madde parçalara ayrıldığında en sonunda bölünemeyen bir tanecik elde edilir ve bu tanecik atomdur
• Bütün maddeler aynı tür atomlardan oluşur
• Maddelerin farklı olmasının nedeni maddeyi oluşturan atomların sayı ve dizilişi biçiminin farklı olmasıdır
• Atom görülemez
• Atom görülemediği için bölünemez

b) Dalton Atom Modeli (John Dalton 1766–1844) :
Atom hakkında ilk bilimsel görüş 1803 – 1808 yılları arasında İngiliz bilim adamı John Dalton tarafından ortaya atılmıştır Dalton’ a göre;
• Maddenin en küçük yapı taşı atomdur (Maddeler çok küçük, bölünemez, yok edilemez berk taneciklerden oluşur)
• Atom parçalanamaz
• Atom içi dolu küre şeklindedir
• Bütün maddeler farklı tür atomlardan oluşmuştur
• Maddelerin birbirlerinden farklı olmasının nedeni maddeyi oluşturan atomların farklı özellikte olmasıdır
• Bir maddeyi oluşturan atomların tamamı birbirleriyle aynı özelliklere sahiptir

NOT : 1- Madde fiziksel veya kimyasal değişmeye uğradığında atomlar varlıklarını korurlar,
parçalanmaz ve yeniden oluşturulamazlar
2- Kimyasal olaylar atomların birleşmesi veya ayrılması sonucu oluşur Atomlar birleşerek molekülleri oluşturur Bir bileşiğin molekülleri tamamen birbirinin aynısıdır
3- Dalton İngiltereli bir kimyacı olup daha çok maddenin yapısını açıklayan atom teorisiyle ün kazanmıştır Bunun yanında gazların bir takım özellikleriyle ve özellikle kısmi basınçlarıyla ilgili çalışmalarda yapmıştır
4- Birçok elementin atomlarının ağırlıklarını kendi ilkel ortamında çalışarak ölçmeye çalışmış ve bu ağırlıklarla ilgili bir tablo yapmıştır Ancak daha sonra gelişen teknik ve teknolojiyle bilim adamları tarafından atomların ağırlıklarını yeniden ölçülmüş ve Dalton’un hazırladığı bu tablonun hatalı olduğu ortaya çıkmıştır
5- Sabit oranlar kanunu ve katlı oranlar kanunu olarak gördüğümüz bileşiklerdeki kütlesel ilişkilere bakarak 1803 yılında John Dalton, maddelerin çok çok küçük yapı taşlarının topluluğu halinde bulunduğu, fikrini ileri sürdü Dalton atom teorisi olarak ortaya konular temel özellikler şunlardır
• Aynı elementin atomları biçim, büyüklük, kütle ve daha başka özellikler bakımından aynıdır Ancak bir elementin atomları başka bir elementin atomlarından farklıdır
• Atomlar belli sayılarda birleşerek molekülleri oluştururlar 1 atom X ile 1 atom Y den XY, 1 atom X ile 2 atom Y den XY2 bileşiği oluşur Oluşan bileşikler ise standart özellikleri moleküller topluluğudur
• Farklı cins atomlar farklı kütlelidir
6- Atomla ilgili günümüzdeki bilgiler dikkate alındığında Dalton atom teorisinde üç önemli yanlış hemen fark edilir:
• Atomlar içi boş küreler değildir Boşluklu yapıdadırlar
• Aynı cins elementlerin atomları tam olarak aynı değildir Kütleleri farklı (izotop) olanları vardır
• Maddelerin en küçük parçasının atom olduğu ve atomların parçalanamaz olduğu doğru değildir Radyoaktif atomlar daha küçük parçalara ayılarak daha farklı kimyasal özellikte başka atomlara ayrışabilir; proton, nötron, elektron gibi parçacıklar saça bilirler

c) Thomson Atom Modeli (John Joseph Thomson 1856–1940) :
Atomun yapısı hakkında ilk model 1897 yılında Thomson tarafından ortaya konmuştur Thomson atom modeli bir karpuza ya da üzümlü keke benzer Thomson’ a göre;
• Atom küre şeklindedir (Çapı 10–8 cm)
• Atomda (+) ve (–) yüklü tanecikler bulunur
• Thomson’a göre atom; dışı tamamen pozitif yüklü bir küre olup negatif yüklü olan elektronlar kek içerisindeki gömülü üzümler gibi bu küre içerisine gömülmüş haldedir
• Atomlar, daha küçük taneciklerden oluştuğu için parçalanabilirler



NOT : 1- İngiliz fizik âlimlerinden biri olup, elektronlar hakkındaki çalışmalardan dolayı 1906
da Nobel fizik ödülünü almıştır 1885’te içi boş bir cam tüp içerisinden elektrik akımları üzerinde çalışırken ışınları tüpün negatif (katot) kutbundan geldiğini görmüş ve ilk defa katot ışınlarını bulmuştur Böylece elektronları da bulmuştur Ve sonuç olarak elektronların her atomun tabiatında var olan temel parçacıklar olduğunu söylemiştir
2- Dalton atom modelinde (–) yüklü elektronlardan ve (+) yüklü protonlardan söz edilmemiştir Yapılan deneyler yardımıyla; katot ışınlarından protonun varlığını ortaya koymuştur Thomson atom altı parçacıklar üzerinde çalışmalar yaparken icat ettiği katot tüpü yardımıyla 1887 yılında elektronu keşfinden sonra kendi atom modelini ortaya attı
3- Elektronların kütlesi pozitif yüklerin kütlesinden çok küçüktür Bu nedenle atomları başlıca pozitif yükler oluşturur
4- Atomda elektriksel dengeyi sağlamak için pozitif yük sayısına eşit sayıda elektron küre içinde dağılmıştır