Ebû'l-Fidâ Kimdir

Ebû'l-Fidâ kimdir

Ebu'l-Fidâ (Arapça: أبو الفداء) veya Ebul Fida İsmail Hemvi (Tam künyesi:Ebu el-Fida İsmail bin Ali bin Mahmud el-Malik el-Muayyed İmadüddin) (Kasım 1273-27 Ekim 1331) Kürt[kaynak belirtilmeli] tarihçi,coğrafyacı ve emirdirAy üzerindeki Abulfeda kraterinin adı,O'na ithafen verilmiştirEbu'l Fida künyesiyle ünlü olmuştur[1]

Yaşamı

Ebul Fida 1273 tarihinde Hama emirinin kardeşi ve Ebul Fida'nın babası olan Malik el-Efdal'in Moğollar'ın istilasından kaçtığı yer olan Şam'da doğmuştur[2]Babası zamanın ünlü komutanlarındandıEbu'l Fida aynı zamanda Selahaddin Eyyubi'nin babası olan Eyyub'un torunudurİyi bir eğitim görmüştürÇocukluğunda,Kuran ve bazı fen ilimlerini tahsil etmekle geçirdiFakat on iki yaşından itibaren erken bir zamanda sık sık özellikle Haçlılara karşı yapılan askeri seferlere katıldı12 yaşında StJohn şövalyeleri'nin elinde bulunan Markab muhasarasında bulundu ve çok yararlılıklar gösterdiDaha sonra Akka,Humus,Trablus ve Rumkale kalelerinin fethine katıldıSultan Baybars'ın Halep'e gönderdiği orduda bazı birlikleri komuta etti1298'de Memlük Sultanı Nasır Muhammed'in hizmetine girdiMalatya'da Moğollarla yapılan savaşta büyük mücadele örneği gösterdiBu başarılarından dolayı kendisine Sultan tarafından Hama emirliği ve Malik ül Müeyyed ünvanı verildi

Ebul Fida 20 yıldan fazla bir süre emir olduğu yerleri sükunet ve ihtişam içinde,kendini hükümetin verdiği görevlere ve aynı zamanda şöhretini borçlu olduğu bilimsel çalışmalara adayarak yönettiEbul Fida,zamanında edebiyat insanlarının,bilim adamlarının cömert bir koruyucusu idi1331 yılında Hama'da vefat etti

Çalışmaları

Ebul Fida yaşadığı ve karşılaştığı vakaları yazmasıyla ünlü olduTarih ilmi sahasında en çok tanınan eseri İbn Esir'in El-Kamil fit Tarih adlı ülü eserinin bir devam mahiyetinde olan Muhtasaru Tarih il-Beşer dirBu eserde,ilk peygamber ve ilk insan olan Adem'den başlayarak 1328 yılına kadar vuku bulan hadiselere yer vermiştirEser Batı dillerine tercüme edilmiş ve 1870 yılında İstanbul'da ve 1908 yılında Mısır'da basılmıştır

Ebul Fida'nın bir diğer mühim eseri 1316-1321 tarihleri arasında yazdığı Takvim ül Buldan(Şehirler Dizisi) adlı eseridir28 bölümden ibaret,genel coğrafya kitabıdırMukaddimeden sonra yeryüzünün denizlerini,dağlarını,ırmaklarını ve göllerini anlatırMetin,birtakım cetvelleri de ihtiva etmektedirBu cetvellerde yer adları ile bunların coğrafi koordinatları gösterilmiştirEbul Fida bu eserinde,Batlamyus,Muhammed el İdrisi,İbni Havkal,İstahri ve Biruni'ni eserlerinden faydalanmıştırÇeşitli coğrafi hususlarla birlikte Dünya'nın başlıca şehirlerini de bir çizelge halinde anlatan bu kitap Reinaud ve De Slane tarafından 1840 yılında neşredilmiştirFransızca tercümesi 1848-1883 yılları arasında yayınlanmıştır[3]

Ayrıca Ebul Fida'nın tıp üzerine yazdığı Kunaş adlı bir kitabı vardır