Coğrafi Keşifler Nedenleri Ve Sonuçları |
10-21-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Coğrafi Keşifler Nedenleri Ve SonuçlarıCoğrafi Keşifler Nedenleri Ve Sonuçları Coğrafi Keşifler Nedenleri Ve Sonuçları Nelerdir? Coğrafi keşiflerin sonuçları ve sebebleri Coğrafi keşiflerin Nedenleri Coğrafi Keşiflerin Nedenleri ve Sonuçları Orta Çag'ın sonuna kadar Avrupalılar,dünyanın pek az yerini tanıyorlardıCoğrafya bilgisinin artması ve gemicilikteki gelişmeler sonucu açık denizlere çıkan Avrupalılar,yeni kıtalar ve ülkeler keşfetmeye başladılarİşte Avrupalıların 15yüzyılın sonunda başlatıp 16yüzyıl boyunca da devam ettirdikleri yeni yerler bulma girişimlerine Çografi Keşifler denir Keşiflerin Nedenleri: Keşiflerin nedenleri arasında,doğu ülkeleriyle doğrudan ticare yapmak için yeni yolların aranması başta gelirOrta Çağ'da Doğudan gelen ipek,baharat,altın,elmas,inci gibi değerli mallar,Avrupa'ya iki önemli yoldan ulaşıyorduBu yollardan birincisi,Çin'den başlayıp Karadeniz kıyılarına ulaşan İpek Yolu'yduBu yol Türklerin elindeydiİkinci yol olan Baharat Yolu ise Hindistan'dan başlıyor,bir kolu Basra Körfezi 'ne ulaşıyor,diğerkolu ise Mısır ve Suriye limanlarında sona eriyorduTürk ve Müslüman tüccarların bu yolları izleyerek Hindistan ve Çin'den getirdiği mallar,Venedik ve Cenevizliler tarafından Avrupa'ya ulaştırıyorlarduBu ticaret sayesinde doğu ülkeleri oldukça zenginleşmiştiAncak bu mallar birkaç el degiştirdiği için Avrupa'da çok pahalıya satılıyordu Avrupalılar,dogu ülkelerinin içinde bulundugu zenginlik ve bolluk hakkında abartılı bilgiler edinmiştir Özellikle, Venedikli gezgin Marko Polo ' nun esarinde okudukları hikayeler, Avrupalılarda dogu ülkelerine karşı büyük ilgi ve merak uyandırmıştır Orta Çag'da Avrupalıların dünya hakkındaki bilgileri çok azdı Avrupalılar, Haçlı seferleri sırasında Müslümanların cografya bilgisinden yararlandılar ve dünya'nın yuvarlakoldugunu ögrendilerBunu sonucunda var olan haritaları geliştirip daha dogru haritalar yaptılar Pusula kullanımının yaygınlaşması , gemicilerin deniz ve okyanuslara güvenle açılmalarını sagladı Gemicilik tekniginin ilerlemesi ile 15 yüzyıldan itibaren açık denizlere dayanıklı ve büyük gemiler yapıldı Bu da keşiflerin başlamasında önemli bir etken oldu KEŞİFLERİN SONUÇLARI Cografi keşiflerin dünya tarihinde çok önemi, sosyal , siyasi ve ekonomik sonuçları oldu Bulunan yeni ticaret yolları nedeniyle Akdeniz limanları, İpek ve Baharat yolları eski önemini kaybettiAtlas Okyanusu kıyısındaki bazı limanlar hızla gelişti ve büyük birer ticaret merkezi haline geldi Coğrafi keşifler sonuçu, Amerika'da bir çok eski uygarlığın olduğu öğrenildi Keşfedilen yerlerden bol miktarda altın ve gümüş gibi değerli madenler ile çeşitli ham maddeler Avrupaya taşındı Ticaretle uğraşan burjuva sınıfı zenginleşti ve güç kazandı Burjuvalar , soyluların topraklarını satın almaya başladılar Böylece , soylular eski güçlerini ve ayrıcalıklarını kaybettiler Avrupalı devletler keşfettikleri yerleri egemenliklerine alarak sömürge imparatorluklarını kurdular Keşif seferleri düzenlenen ülkelerin kaynaklarından yararlanan Avrupanın denizci ülkeleri kısa sürede zenginleşti Zenginleşen ailelerin , kültür ve sanat hareketlerini desteklemeleri rönesansın başlamasında etkili oldu Yeni dünyaya özgü bazı ürünler (tütün ,patates, domates, şeker kamışı, vanilya, kakao vb) Avrupaya ve oradanda dünyanın diğer bölgelerine yayıldı Keşfedilen ülkelerde Hristiyanlık dini yayıldı Ancak Avrupada da kiliseye ve din adamlarına olan güven azaldı Çünkü kilise ve din adamları, dünyanın düz olduğu vb birçok yanlış bilgiyi savunmuşlardı Başta Amerikaya olmak üzere, keşfedilen yerlere Avrupadan yoğun göçler oldu Bu göçler sonuçunda Avrupa kültür ve uygarlığı daha geniş bir alana yayıldı COĞRAFYANIN TARİHÇESİ VE GELİŞMESİ İLK COĞRAFYACILAR Coğrafya en eski bilim dallarından biri sayılır İlk çoğrafyacılar eski Yunanistanda ortaya çıkmışlar, o çağda çoğrafyaya ''doğa tarihi" yada "doğa felsefesi" denilmiştir Gerçektende ,Miletoslu Thales ve Heredotus gibi eski Yunan coğrafyacılarının çoğu , aslında birer tarihçi ve felsefecidir Coğrafyayla ilgili yapıtlarıda daha çok çevrelerineilişkin bilgileri içerir Coğrafya sözcüğü , yunanca "yerin betimlenmesi" anlamına gelen sözcüklerden türetilmiştir Eski Yunanlılar, o dönemde bilime batı dünyasına , özelliklede Akdenizin doğu kesimine egemen olup , ticaret yapmak , yeni Ticaret merkezleri kurmak için denizlere açılmış , denizlere açılan Yunanlı denizçiler havanın açık olması önemli olduğundan hızlı ve güvenli yolculuklar yapa bilmek için rüzgarlarıda incelemişlerdir Coğrafyanınbir bilim dalı haline gelmesine en önemli etkenlerden biri , eski Yunanlıların gözlemlerini ve düşüncelerini yeni kuşaklara aktarmak için kağıda dökmüş olmalarıdır Bu konuda Mısırdaki Nil ırmağını , Taşkınlarını , deltasındaki değişmelerini anlatan incelemeler önemlidir İÖV yy 'da Heredotos, ilk çağlayanına kadar bir yolculuk yaptığı Nil ırmağını Kitabında anlatmış ve Nilin kaynağı konusundaki varsayımını ortaya koymuştur Eski Yunanlılar genel olarak yer ile ilgili çalışmalarda yapmışlardır Dünyanın yuvarlak olduğunu ilk anlayan kişilerden Aristoteles (İÖIV yy) bu yargıya felsefi akıl yürütme ve astronomi gözlemleri yoluyla ulaşmıştır Dünyanın yuvarlaklığı düşüncesini İskenderiye kütüphane yöneticisi Eratosthenes de desteklemiş dünyanın ölcülmesi üstüne adlı yapıtında boylam yayını ölçerek elde ettiği dünyanın cevresinin uzunluğunu vermiştir Rodoslu astronom Hipparkhos (İÖII yy) dünyadaki yerlerin konumunu belirlemek için ,günümüzde kullanılan enlem ve boylamların öncüsü olan cizgiler sistemi değiştirmiştir Strabon (İÖ 63-İS,21),Cografya adlı 17 ciltlik yapıtında, Galya ve İngiltere'den İran'a , Karadeniz'den , Etopya'ya kadar yolculuklarını anlatmıştır Dolaştığı bölgeler ve bu bölgelerde yaşıyan insanlarda ilgili betimlemelerinde atlamalara , yanlışlıklara raslanırsada , betimlemelerini kalıcı olmayan , yapay olarak çizlmiş siyasal sınırlar içinde değil , dogal sınırlar (sıra daglar , akarsular gibi) içinde ele aldığı için bölgesel coğrafyanın kurucusu sayılmaktadır İskenderiyeli Ptolemaios (İS 100-170) eski coğrafyacıların en ünlüsüdürBölgeleri boyutlarına göre sıfıflandıran , ayrıntılı alan incelemeleri yaparak fiziksel coğrafyayı sistemlemiştirEldeki bilgileri değerlendirerek çizdiği ve dünyanın o dönemde bilinen bölümünü içeren haritası gerçeğe çok yakındır 8 ciltlik Coğrafya Rehberi adlı yapında bilinen bütün yerlerin listesi, kendi bulduğu yönteme göre belirlediği enlem ve boylamlarıyla belirtniştir KEŞİFLER ÇAĞI Haçlı seferleri sırasında Avrupalılar , Avrupa dışındaki "dünya"yla ilgilenmeye başladılarsada , dünyanın bilinmeyen yerlerinin tanınmasına , Coğrafi betimlemeler yapılmasına , haritalar çizmesine ilgi , özellikle Rönesansta , "keşifler çağı" diye adlandırılan dönemde Bartolomu Diaz , Vasco De Gama ve Kristof Kolombun XV yy sonundaki gezileri sayesinde canlandı Daha 1507'de Alman haritacı Martin Waldseemüler (1470 d 1521'e d ) Kuzey ve Güney Amerikayı içeren bir dünya haritası çizdi Yen, dünya için "Amerika" terimi ilk kez bu harita üstünde kullanıldı 15 yıl sonra Ferdinand Magellanın yol arkadaşları , dünyanın cevresini dolaşar yuvarlaklığını kanıtladılar Bu bilgi bazı ölcüm ve gözlemlerin daha doğru yapılmasını sağladı ; Hollandalı Gerardus Mercator gibi yeni kuşak haritacıların yetişmesine yol açtı Mercator , daha önce yapılanlara oranla çok daha doğru olan bir dizi harita yayınladı Bunların arasında özellikle , meridyen ve paralelleri birbirini dik kesen harita izdüşüm sistemini (sonradan adı verildi) kullanarak çizdiği ünlü deniz yolları haritası (1569) da vardıAma coğrafyayı bir bilim dalı olarak canlandıran , Bernhardus Varenius (1622-50)oldu Geographia Generalis (Genel Coğrafya , 1650) adlı yapıtında bölgesel coğrafya kavramını ortaya attı Yeryüzünü etkiliyen rüzgar , deniz , vb etmenleri ele alıp, nedenlerini ve etkilerini açıklamaya çalıştı Yapıtı 150 yıl süreyle temel çoğrafya kitabı olarak kullanıldı Kant , Goethe ve Montesquieu gibi XVIIIyy filozof ve yazarların , insan ile çevrenin karşılıklı etkileşmesini konu alan beşeri coğrafyayla ilgilendilerse de , coğrafyanın gelişmesi XIXyy a kadar durdu ve coğrafya , bir ölçüde , yer bilimi özdeşleştirildi |
|